ПРОЦЕНА НА ПРАВОПИСНОТО НИВО НА РАКОПИСОТ КАЈ ЛЕСНО МЕНТАЛНО РЕТАРДИРАНИТЕ УЧЕНИЦИ
Анета Т. ХРИСТОВА,1
Силвана ФИЛИПОВА2
ОУ „Ѓорѓи Сугарев“ – Битола1
Завод за рехабилитација на слух,
говор и глас –Скопје2
|
|
APPRAISAL OF THE ORTOGRAPHY LEVEL OF THE HANDWRITING IN EASY MENTAL RETARDED CHILDREN
Aneta T. HRISTOVA,1
Silvana FILIPOVА2
Elementary school Gorgi Sugarev – Bitola1
Institute for Rehabilitation of Hearing, Speech and Voice – Skopje2
|
Под писмо се подразбира систем на знакови, со кои се бележат гласовите во одреден јазик. Овој систем се нарекува графија. Гласовниот систем на јазикот го сочинуваат говорни гласови, а графичкиот систем на јазикот го сочинуваат букви. Не само што гласовниот и графичкиот систем на различни јазици помалку или повеќе се разликуваат помеѓу себе, туку ни еден ни друг систем во ниеден јазик не се совпаѓаат потполно, што е разбирливо, затоа што гласовниот систем е посложен од графичкиот систем. Овие односи се регулираат со посебни правила, норми. Збирот на тие правила се нарекува ортографија (1).
Дисортографија, пак, е појава на отежнато совладување на правилното, граматичко, синтаксичко и воопшто јазички исправно пишување на пишан текст и порака. Дисортографијата нема никаква поврзаност со дисграфијата. Дисграфијата е проблем на линеацијата и графомоторниот чин, остварување на графичката симболизација на единица на говорот.
Дисортографијата, како и дислексијата претставуваат облици на нарушување во развојот на говорот настанати на она ниво на кое се среќаваат и преточуваат еден во друг, пишаниот и усмениот говор. Дисортографијата некогаш е само отсликување на дислексијата (2).
Говорот, читањето и пишувањето се многу сложени функции. Вербалниот говор претставува создавање на звучна „слика на зборот“. Во пишувањето освен звучна слика се јавува и видна слика на зборот како носител на поимот, па се пренесува во моторна активност (движење) и се претвора во графички, поврзани елементи – пишани зборови (3)
Дисортографичкиот ракопис има исти облици на грешки како и дислексичкото читање, и тоа секогаш кога е тоа јасно изразено и обемно. Зборовите се составени така што им се додаваат или одземаат букви без потреба, се поврзуваат по два збора или по половина од следниот збор, што ја намалува разбирливоста на текстот. Освен овие тука, се јавуваат и многу други граматички неправилности, коишто децата од иста генерација, со исти ментални способности и исто ниво на обука во голема мера успеале да ги усвојат. Дисортографските пречки можеме да ги сретнеме кај дисграфични деца, таму каде тие не умеат до крај да ги вообличат буквите во зборови, па ги „стуткуваат“ поради немоќ да го организираат нивниот складен облик и след. Дисграфијата е проблем на праксијата, а дисортографијата е проблем на гнозијата (2).
Проценката на правописното ниво се врши врз основа на диктат и слободен состав. Таа подразбира препознавање на семантичките облици и нивно користење во контекст на соопштување на туѓите или своите мисловни содржини на другите. Не е врзана за графомоторниот чин или праксијата, туку е врзана за чинот на препознавање, за гнозијата.
Во обучување на писменоста детето се обучува за правилна употреба на голема буква, правилно одделување на именки, глаголи, предлози, прилози, сврзници како и литературно пишување на зборови и реченици. При дисхармоничен развој на психомоторната целина или при оштетување на ЦНС ќе имаме отежнато совладување на учењето на правописните правила или разградување на веќе вообличените способности на складно изучување на правописните правила. Во двата случаи ќе се работи за дисортографија (4).
|
|
Under the term letter we understand a system of signs, with whom the voices are noted in a certain language. This system is called graphical. The voice system of the language is consisted of speech voices, and the graphic system of the language is made of letters. Not just that the voice and the graphic system in different languages more or less are different from one another, but neither the one or the other are entirely compatible, which is understandable, because the voice system is far more complex than the graphic one. These relations are regulated with special rules, standards. The sum of these rules is called orthography (1).
Disorthography, on the other side, is a state of a more difficult mastery of correct, grammatical, syntax and correct handwriting of the language in general of a written text and massage. The disorthography does not have any connections with disgraphia. The Disgraphia is a problem of the linear and graphical mobility act, realization of the graphical symbolization of the unit of the speech.
Disorthography as well as dislection represents a form of disturbance in the development of the speech made in this level in which they meet with one another and transform in one, the written and the verbal speech. The disorthography sometimes is just a reflection of the dislection (2).
The speech, the reading and writing are very complex functions. The verbal speech represents a creation of a sound “picture of the word”. In the writing except the sound image a perspective image of the word is appearing as a carrier of the concept, and then it is transferred into a motor activity (movement) and it is transformed into graphical, connected elements – written words (3).
The disorthographycal handwriting has the same shapes of the mistakes as the dialectical reading, and that is always when it is clearly expressed and large. The words are made in that way that letters are added or taken from them without any need, two words are connected or a whole half from the next word, which reduces the understanding of the text. Except those here, there can be many other grammatical irregularities, which the children from a same generation with same mental capabilities and the same level of training in a great measurement have succeeded to adopt them. The disorthographyal obstacle can be seen in the disgraphical children, where they cannot handle to recognize the letters in the words entirely, so they just shrink them because they are not able to organize them in harmonious shape and trace. The discography is a problem of the practice and the disorthography is a problem of the Gnosticism (2).
The evaluation of the orthography level is done on a base on a dictation and on a free composition. That considers recognition of the semantics forms and their use in the context of the declaration of the other and its own thinking context to the other people. It is not bound to the graphomotorical act or practice, but it is tied to the act of recognition, for the Gnosticism.
In the training of the literacy the child is trained for the proper use of the big letter, the right separation of the nouns, adverb, preposition, adverb of time, as well as literature writing of the words and sentences. With a disharmonic development of the psychometrical entirety and the harm of the CNS there will be a more difficult mastering of the studying of the orthography rules and to rise on the already made capabilities of harmonious learning of the orthographical rules. In both cases we are handling disorthography (4).
|
Примерокот опфаќа 100 испитаници, лесно ментално ретардирани ученици од основношколска возраст (II-IV одделение), од двата пола, без оглед на возраста, чиј степен на интелигенција према наодите од комисијата за распоредување на лица со посебни потреби е на ниво на лесна ментална ретардација. Според наодите на комисијата за распоредување на лица со посебни потреби, лесно ментално ретардираните деца се распределени според нивните карактеристики, од долна граница на лесна ментална ретардација, до горна граница на лесна ментална ретардација, без наведување на коефициентот на интелигенција (IQ) коjшто не е направен.
Примерокот ги опфаќа учениците од посебните паралелки при ОУ „Ѓорѓи Сугарев“ - Битола, посебните паралелки при ОУ „Климент Охридски“ - Прилеп, ПОУ „Д-р Златан Сремац“ - Скопје, и ПОУ „Иднина“ - Скопје.
Опфатени се сите ученици кои одговараат на наведените критериуми со кои примерокот е дефиниран.
За проценка на правописното ниво на ракописот користен е тестот за проценка на правописно ниво на ракописот, преземен од Општа дефектолошка дијагностика на авторите Ќордиќ А., Бојанин С. (4).
Проценката на правописното ниво на ракописот е извршена на ракопис по диктат, во кој беа застапени сите ракописни кирилични букви од македонскиот јазик.
|
|
The sample contains 100 examinees, with mild mental retardation pupils from elementary school (II – IV grade), from both sexes, regardless the age, and the degree of intelligence which according to the findings of the Commission for disposition of persons with special needs it is on level of mild mental retardation. According to the findings of the Commission for disposition of persons with special needs, children with mild mental retardation are classified according their characteristics, from the lower border of mild mental retardation, up to highest border of mild mental retardation, without stating the coefficient of IQ which is not done.
The sample comprises the pupils from the special classes from the Elementary School "Gjorgji Sugarev"- Bitola, the special classes from the Elementary School "Kliment Ohridski"- Prilep, Elementary School "D-r Zlatan Sremac"- Skopje and Elementary School "Idnina"- Skopje.
The sample is consisted from all the pupils who are corresponding to the specific criteria with whom the sample is defined.
For evaluation of the orthography level of the handwriting a text is used for evaluation of the orthography level of handwriting, taken from the special education diagnostics of the authors Kjordikj A, Bojanin S. (4).
The evaluation of the orthography level of the handwriting is made by handwriting with a dictation, in which all the orthography Cyrillic letters from the Macedonian language were found.
|
За подобра проценка на правописното ниво на ракописот кај лесно ментално ретардираните ученици направено е следното:
-
востановено е кои ученици знаат и на кој начин можат да пишуваат по диктат;
-
востановено е правописното ниво на ракописот;
-
направена е споредба на правописното ниво на ракописот во однос на возраста;
-
направена е споредба на правописното ниво на ракописот во однос на полот;
- направена е споредба на правописното ниво на ракописот во однос на успехот по Mакедонски јазик.
- Даден е општ преглед за да се има подобра претстава за пишувањето диктат на сите ученици од II до IV одделение. Учениците од II одделение пишуваа со печатни букви, затоа што дури на почетокот од II одделение ги учат ракописните букви. Не можеа воопшто и не знаеја да пишуваат диктат дури 48 ученици од сите возрасти и одделенски групи, што претставува тежок проблем во нивната едукација и рехабилитација (табела1).
|
|
For better evaluation of the orthography level of the handwriting in pupils with mild mental retardation the following was done:
-
It was established which pupils know and in which way they can write according to a dictation
-
The orthography level of the handwriting was established
-
A comparison was made of the orthography level of handwriting according to the age of the pupils
-
A comparison was made of the orthography level of the handwriting according to the sex
- A comparison was made of the orthography level of the handwriting according to the success in Macedonian language.
- A general review was given in order to have better representation for the handwriting of a dictation of all the pupils from II until IV grade. The pupils from the II grade were writing with printed letters, because they are not learning the handwriting letter until the beginning of second grade. Even 48 pupils from all age and class groups could not and they did not know how to write a dictation, which is a difficult problem in their education and rehabilitation (table 1).
|