Вовед

Introduction

Нарушувањето на вниманието и хиперактивноста (АДХД) се чести помеѓу децата кои се на школска возраст. Како и да е, овие состојби стануваат проблем кога се претерани, во споредеба со другите деца на истата возраст и влијаат врз академските резултати кај децата. Центарот за контрола и превенирање на болести (1) изјави дека приближно 11 % од децата на возраст од 4 до 17 години биле дијагностицирани со нарушување на вниманието и хиперактивност. Дијагнозата на АДХД кај децата продолжува да расте со просек од 5 % на годишно ниво во временскиот период  од 2003 до 2011 година. Поверојатно е момчињата (13.2 %) да бидат дијагностицирани со АДХД отколку девојчињата (5.6 %). Децата се дијагностицирани со ова нарушување на возраст од околу 3 години. Има родители кои пријавиле дека децата со тешки симптоми биле дијагностицирани на помала возраст. Хиперактивноста е променета од периодот кога за првпат била идентификувана како „хиперкинетично дете“ во 1968 година во Дијагностичкиот и статистичкиот прирачник за ментални нарушувања (ДСМ-II) до она што денес е познато како нарушување на вниманието и хиперактивност (2). Американската психијатриска асоцијација го дефинира ова нарушување како нарушување кое се карактеризира со доследност во начинот на презентирање на невниманието и/или хиперактивноста и импулсивноста кои се манифестираат во рамките на образованието, работната и социјалната средина.

Olabisi (3) го дефинирал ова нарушување како ограничена способност на некои индивидуи да стекнат внимание, да се фокусираат во стекнувањето или одржувањето на вниманието и дека начинот на однесување кој е поврзан со ова нарушување, вклучува и напор при организирањето на работата, неможноста за концентрирање на одредена работа и неуспехот да се заврши зададената задача. Проблемите со вниманието вклучуваат и правење невнимателни грешки, неуспех да се заврши зададената задача, проблем да се остане организиран и да се следи како се одвиваат работите при што на лицата со вакво нарушување може многу лесно да им се одвлече вниманието. Како и да е, проблемите со хиперактивноста вклучуваат почесто немирно однесување, трчање или качување за време на настани кои не се соодветни за такви активности, претерано зборување и постојано да се биде во движење. Импулсивноста е претставена со нетрпеливост, тешкотии да се дочека редот, избрборување на одговорите и често прекинување (4).

Состојбите на нарушување на вниманието и хиперактивноста АДХД е почесто идентификувано од страна на наставниците на училиште, отколку од родителите на децата (5). Постојат докази за случајните фактори кои можат да помогнат во рана дијагноза на АДХД, а кои можат да бидат иденти- фикувани кај децата од рана возраст дури и од 15 месеци. Овие фактори ги вклучуваат: нарушување во темпераментот и контролата, зголемена иритантност, плачење, хиперактивност и проблеми со спиењето. Валидноста на предшколските мерки и нив- ните придобивки се малубројни кои се ко- ристат за идентификување на проблемите со вниманието. Критериумот како „прави безгрижни грешки“ е тежок за да се утврди во градинките кои не се вклучени во актив- ностите кои бараат одржување на фокусот. Нарушувањето на вниманието и хиперактивноста АДХД и аутистичниот спекатар на нарушувања треба да коегзистира кај децата. Како и децата со АСН кои често покажуваат хиперкинеза, Osuorji (6) смета дека децата кои поседуваат АДХД карактеристики имаат проблеми при учењето, поради неможноста да го фокусираат нивното внимание на зададените задачи за учење. Ова имплицира дека оваа состојба поставува сериозна загриженост и грижа за детето, наставниците, родителите и нивните врсници дома и научилиште. Ihenacho (7) сметал дека децата кои имаат АСД, а кои покажуваат нарушување на нивното внимание и хиперактивност претставуваат дневен проблем во училницата, бидејќи наставниците често не можат да се справат со децата кои прикажуваат такви нефизички состојби во рамките на училницата, кои на крајот резултираат со слаб успех. Оваа состојба е присутна во зависност од возраста, поставеноста на училиште, дома ина игралиште. Не сите деца кои имаат АСД ги имаат сите симптоми. Тоа значи дека некои можат да имаат проблеми со слабо вни- мание, додека други сохиперактивност.

Во рамките на овој труд, авторите ќе го дефинираат значењето на нарушувањето на вниманието и хиперактивноста, ќе бидат објаснети карактеристичните особини кај децата што имаат нарушување на вни- манието и хиперактивноста и аутистичен спектар на нарушувања, зголемената пре- валенција и на двете АДХД и АСН, како што тоа е предвидено од страна на истражувачите и истото ќе биде раскажано и ќе бидат направени напори за преглед и дискусија на причините за витаминско-минерална интервенција кај децата кои имаат АДХД и АСН. Трудот ќе даде заклучоци со импликации за практиката во рамките на училницата.

Нарушувањето на вниманието и хиперактивноста и аутистичен спектар на нарушувања

Нарушувањето на вниманието и хиперактивност (АДХД) и аутистичниот спектар на нарушувања (АСН) може да коегзистираат кај децата. Во последните декади, истражувачите имаат утврдено зголемена преваленција и кај двете АДХД и АСН (8), исто како и повеќе случаи на појава на невни- мание, импулсивност, инхибираност и преголема активност кај лицата со аутизам (9). Како и да е, експертите за аутизам од Нигерија веруваат дека може да има поголем број случаи на аутизам во земјите во развој, како што е Нигерија, отколку во развиените земји, како што се Америка и земјите од Европа, а причината за тоа е што родителите не се свесни за ова нарушување, кое на крајот резултира со погрешна дијагноза, дури и во рамките на училницата (10, 11). Точната стапка на преваленција не е документирана во Нигерија, поради малиот број истражувања за овие нарушу- вања. Но, постоеја регионалните презентации и презентациите на ниво на училиштата и со тоа се создаваше стапката на преваленција на тие локации. На пример, во истражувањето спроведено во источниот дел од Нигерија кое имаше цел да ги едуцира наставниците, родителите и негувате- лите за симптомите на нарушувањето на вниманието и хиперактивноста, Okoroikpa и Gigina (12) развија објективен инструмент за проценка и идентификација надецата кои се хиперактивни, но и за донесување одлуки за препорачано сместување и интервенцијa.

Ваквите презентации беа спроведени во трите локални влади од источниот дел на Нигерија, со вкупна популација на ученици во основно училиште од 2034 деца. Со помош на овој инструмент, успешно беа идентификувани 523 деца со нарушувања на вниманието кои вклучуваат проблеми со вниманието, нетрпеливост и импулсивност.

Глобално, постоечката класификација на болести ја исклучува дијагнозата на постоење на двете нарушувања кај една индивидуа и специфицира дека присуството на АСН е фактор кој го исклучува АДХД. Како невроразвојни нарушувања, АДХД и АСН споделуваат некои фенотипски сличности, но тие се карактеризираат со различни критериуми за дијагностицирање. Нарушувањата на вниманието и хиперактивноста се дефинираат како оштетувања кои пос- тојат во областа на вниманието, хиперак- тивноста и импулсивноста, додека АДН се дефинираат како социјална дисфункционалност, комуникациски нарушувања и од- несувања кои се ограничени и се повторуваат (13). И покрај овие битни разлики, помеѓу 30 и 50 % од индивидуите кои се дијагностицирани со АСН покажуваат при- суство на повисоко ниво на симптоми на хиперкинетичко однесување (14). Слично, одделни статистики покажуваат дека ка- рактеристиките на АСН се присутни во приближно две третини од лицата кои имаат АДХД (15). Епидемиолошките истражувања, исто така, покажале значајна поврза- ност помеѓу особините на  нарушувањата на вниманието и хиперактивноста АДХД и аутистичниот спектар на нарушувања кај неклиничките примероци (11). Земени заедно, овие откритија имаат значајна импликација за третманските истражувања и провизиите за услугите за индивидуите кои се афектирани од постоењето на симптомите на овие две нарушувања.

Карактеристики на децата кои имаат нарушувања со вниманието и хиперактивноста

За да биде едно дете дијагностицирано со АДХД, тоа мора да ги исполнува условите засновани на дијагностичкиот и статистичкиот прирачник за ментални нарушувања и тоа од 6 или повеќе. Симптомите поврзани со невниманието треба да се повторуваат во текот на претходните 6 месеци и да постои неконзистентност со нивото на развој. Овие симптоми мора да имаат негативен ефект врз социјалните, академските и професионалните активности на децата. Како што е предвидено со DSM-V, карактеристиките на невнимателност се: неможност да се обрне внимание на деталите, има тешкотии при одржувањето на вниманието за време на задачите, има тешкотии при орга- низирањето на задачите и активностите и лесно им се одолговлекува вниманието од надворешни стимули(16).

За деца кои се хиперактивни, детето мора да покажува симптоми во временски период од 6 или повеќе месеци кои не се конзистентни со нивото на развој. Карактеристичните особини треба да вклучуваат: често грчење или мрдање со рацете или нозете, има проблеми да биде тивко при играњето, претерано зборува и често го напушта своето место во училницата или во друга околина (16). Додека импулсивноста треба да ги вклучува карактеристиките на: често брборење на одговорите, има тешкотија да чека во ред и често ги прекинува или навлегува во говорот на другите. Едно дете може да биде дијагностицирано со невнимателност, хиперактивност или со комбинација и на двете. За да се утврди точната проценка и дијагноза, Olabisi (3) укажал дека услугите на мултидисциплинарен тим на доктори за детето, посебен класен наставник, логопед, медицински сестри, психолог и влијанието од семејството се потребни за да се утврди присуството и степенот на АДХД кај децата.

Симптомите на нарушувањата на вниманието и хиперактивноста АДХД кај едно дете може значително да варираат во зависност од времето во текот на денот и средината што го опкружува детето. Симптомите може значително да варираат во рамките на една иста околина.

Постојат три главни симптоми кои се карактеристични за дете кое има АДХД, тие вклучуваат слабо внимание, хиперактивност и импулсивност. Симптомите мора да бидат доволно тешки за да попречуваат две или повеќе околини како што се домот и училиштето и исто така да влијаат врз социјалните, емоционалните и академските перформанси на детето (17). Тешкотиите со вниманието имаат тенденција да бидат едни од симптомите кои предизвикуваат најмногу проблеми за децата на училиште. Тоа е така првенствено поради неможноста да се истрае до завр- шувањето на училишните задачи, лесно одвлекување на вниманието од работи во блиската околина и тешкотии да се следат насоките на наставникот. Детето кое има проблем на слабо внимание е во можност да ги извршува работите кои тоа смета дека се интересни, како на пример рекреативни активности.

Детето кое манифестира импулсивност се соочува со предизвици при регулирањето на емоциите и однесувањето. Тоа секогаш реагира брзо, без да ги земе предвид крајните резултати од неговото однесување. Детето кое е импулсивно може секогаш да направи безгрижна грешка, да ги прескока насоките за решавање на задачата, да избрбори одговори и да не ја напише домашната работа или зададените задачи (17). Децата кои се импулсивни и хиперактивни имаат помалку пријатели, бидејќи тие имаат тенденција да ги нервираат другите, без да ги земат предвид чувствата на другата личност.

Хиперактивноста има тенденција да биде лошо претставена кај помалите деца, отколку кај постарите. Во основно училиште, постарите деца го менуваат степенот на хиперактивност од постојано станување од своето место во немир. Ова може да вклучува: нервирање, вртење на столицата, иг- рање со моливот или други играчки, збору- вање со врсниците, станување од местото. Откако детето ќе започне да оди во средно училиште, може да се намалат симптомите на хиперактивност. Во училницата, хиперактивните адолесценти можат да бидат забележани како мавтаат со нозете, тропкаат со моливот или екцесивно зборуваат (17).

Според Langber, Dvorsky и Evans (18), вештините за егзекутивно функционирање кај децата со хиперактивност се утврдени како едни од главните функционални проблеми со кои тие се соочуваат. Студиите ги поддржуваат со сликање на мозокот ги поддржуваат хипотезите за егзекутивното функ- ционирање на АДХД егзекутивното функ- ционирање кај хипотезите на АДХД, кои укажуваат дека децата, адолесцентите и возрасните лица со ова нарушување имаат тенденција да страдаат од дефицит на вештините за егзекутивно функционирање (19). Главните два клучни дефицити на вештините за егзекутивно функционирање кои се манифестираат почесто кај децата кои имаат АДХД се работната меморија и инхибиторна контрола. Работната меморија е секо- гаш користена во контролата на вниманието и е позната насока на академскиот успех. Едно истражување има демонстрирано дека вежбите на когнитивната работна меморија можат да резултираат со намалување на однесувањето кое е настрана од зададените училишни задачи (20). Децата кои имаат АДХД, особено оние кои покажуваат слаба работа на училиште, имаат повеќе проблеми за помнење визуелни информа- ции, како што се графикони или слики.

Децата кои имаат АДХД четирипати е поверојатно да манифестираат проблеми со работната меморија во споредба со другите ученици кои немаат проблеми со вниманието (21). Децата кои имаат дефицит во работната меморија имаат проблеми да извршат едноставни училишни задачи, да следат инструкции и да ги запомнат чеко- рите на задачите. Наставниците често се жалат дека децата кои имаат дефицит на работната меморија секогаш се покажуваат како невнимателни и им се кратки сериите на внимание. Згора на тоа, наставниците ги категоризираат децата кои имаат слаба работна меморија со тоа дека имаат проблеми за следење на нивната работа, контролирање на импулсивните одговори, идентификување и организирање.

Иако лекарите одамна ги имаат идентификувано карактеристиките на однесувањата, како што е хиперактивноста кај децата кои имаат АСН и нарушување во социјалниот развој кај децата кои имаат АДХД, истражувањата на заедничката појава на АСН и АДХД се зголеми во последните неколку години (8). Многу од направените истражувања врз семејства имаат покажано дека членовите во семејството во кои има деца кои имаат или АДХД или аутистичен спектар на нарушувања, почесто покажуваат симптоми кои се карактеристични за другото нарушување (15). Генетските истражувања ја поддржуваат можноста на постоење заедничко генетско потекло и за двата вида нарушувања (22). Исто така, тие укажуваат дека доказите за заедничка невробиолошка површина е пронајдена преку сличностите на невробиолошките профили кај индивидуите кои имаат АДХД и АСН. Дебатата продолжува во рамките на литературата, а која се однесува на медицинските импликации за овие наоди, како што некои истражувачи тврдат дека симптомите кои се повторуваат го рефлектираат присуството на две различни нарушувања кои имаат една иста заедничка етиологија (23), додека други тврдат дека овие нарушувања подобро се карактеризираат како дел на еден поширок спектар, кој се движи од благи, па сè до потешки нарушувања во рамките на аутистичниот спектар на нарушувања. Поради ваквите наоди, многу научници имаат побарано да се ревидираат критериумите за дијагностицирање со кои ќе се овозможи двојна дијагноза. Со дозволата за употреба и на двете АДХД и АСН, овие истражувачи тврдат дека индивидуите кај кои повторно се појавиле симптомите, можат подобро да се карактеризираат и да се проучуваат со цел да се зголемат истражувањата за ефективни третмани (11, 23).

Ограничувањата при дијагностицирањето го имаат лимитирано опсегот на минатите истражувања на заемната појава на АДХД и АСН, бидејќи многу истражувања ги исклучувале индивидуите кои покажале присуство на заемни симптоми со цел воспоставување хомоген примерок. Во прилог на тоа, истражувања на АДХД и АСН многу често ги исклучувале индивидуите кои имале психијатриски или други развојни нарушувања, па со тоа ја ограничиле можноста за генерализирање на наодите од истражувањата врз поголемиот дел на деца кои поседувале комбинација на различни нарушувања.

Заемноста на условите има значајна импликација на нивото на функционирање и планирање на третманот. Од извештаите и на родителите и на наставниците, децата кои имаат АДХД и АСН имаат поголеми тешкотии во дневните ситуации споредено со оние лица кои имаат само едно нарушување (24). Со тоа, неодамнешните наоди од базата на податоци на мрежата за третман на лица со аутизам сугерира дека заемноста на АДХД и АСН е поврзана со помалиот квалитет на живот и слабата функција на адаптација во споредба со децата кои имаат само АСН(25).

Причини за витаминско-минерална

интервенција кај децата кои имаат АДХД и АСН

И покрај помалиот квалитет на живот, општите ограничувања и зголемениот интерес на експертите во однос на заемната поjава на АДХД и АСН, релативно мал број истражувања се посветени на потребниот третман за ваквите нарушувања. Големиот број истражувања за интервенција го имаат проучено фармаколошкиот третман со ко- ристење традиционални лекарства. Релативно е мал бројот на психосоцијални интервенции кои директно го адресираат постоењето на заедничките симптоми. Развојот на соодветен третман од други интервентни методи ќе успее само со пошироко разбирање на феноменот на заемно дејствување на АДХД и АСН. Во однос на мож- ностите за третман, многу од истражувачите кои ја тестирале хипотезата на Feingold која гласи „Хиперактивноста може да биде активирана од синтетички адитиви, специфични синтетички бои, синтетички вкусови и конзерванси и група на јадења кои содржат природен салицилат радикали“. Овие истражувачи или не успеале да ги потврдат нивните наоди, или добиените резултати не биле конкретни, пополниле негативен извештај за улогата на прехранбените адитиви врз хиперактивноста.

Може да постојат уверливи причини зошто децата кои имаат АДХД имаат потреба од витамини и минерали, отколку секое друго атипично дете. Ова може да биде поради постоењето на некаква алергија на одреден вид храна или слабите навики за исхрана. Слабите навики за исхрана се секогаш заеднички за децата кои имаат АСН и АДХД, во тоа што ваквото нивно однесување порано беше дел од листата на критериуми за дијагностицирање на овие нарушувања (26). Најчестата навика за исхрана кај децата кои имаат АСН е ексцесивното селектирање на храна, карактеристична со ограничен опсег на храна или текстури. Други нарушувања на исхраната кои се поврзани со овие нарушувања, може да вклучуваат џвакање на предмети, ритуали поврзани со јадењето или избегнување нови видови храна (27). Неколку истражувања ја имаат истражувано преваленцијата на различните навики на исхрана кај децата кои имаат некое нарушување од аутистичниот спектар на нарушувања. Matson, Fodstad и Dempsey (28) ја истражувале фреквентноста на девет дискретни проблеми поврзани со исхраната на децата кои имаат АСН. Деветте начини на однесување кои биле истражувани вклучуваат: преф рирањето на храна со одредена текстура или мирис, јаде премногу, јаде само одреден вид храна, зголемување на телесната тежина, има слаб апетит, јаде премалку, губење на телесната тежина, јаде работи кои не се наменети за јадење и јаде пребрзо. Студијата вклучила 112 деца кои имаат АСН, 53 врсници на иста возраст и ист пол и 114 невротипични деца кои се на иста возраст и ист пол. Поголемите проблеми со исхраната кои беа утврдени во ова истражување вклучуваат: (1) преферира храна со одредена текстура или мирис, што се појавува кај 82 % од децата кои имаат аутизам, но само кај 11 % од невротипичните деца,

(2) само јадат одредена храна, што се појавува кај 83% од аутистичните деца и 7 % кај невротипичните деца, (3) јаде работи кои не се наменети за јадење, со појава кај 39 % од аутистичните деца и само кај 1 % од невротипичните деца, (4) јаде пребрзо, што се појавува кај 36 % од аутистичните деца и само кај 9% од неуротипичните деца и (5) јаде премногу, што се појавува кај 33 % од аутистичните деца и само кај 11 % од невротипичните деца. Со одделни теории се утврдиле дека повеќето деца кои имаат АСН имаат бенефит од диетата која не содржи глутен и казеин протеини. Децата кои се на оваа диета избегнуваат храна, пијалаци и лекарства кои содржат глутен и казеин протеини кои најчесто се присутни во житните растенија и млекото. Во повеќето домови, децата најчесто имаат желба за храна која содржи протеини, храна и пијалаци со вештачки бои, конзервирана храна и пијалаци со висока масленост и шеќер. Andzayi (29) утврдил дека некои фактори кои влијаат врз хиперактивното однесување на децата се вештачките вкусови, обоената храна и конзервансите. Поголемиот број неорганска храна и шалтерски спакуваната храна содржат глутен и казеин кои го поплавуваат мозокот со опијати, вмешувајќи се во нормалната функција на мозокот и можат да влијаат врз АДХД и перформансите на училиште.

Понатаму, многу од научниците ги тестирале ефектите на вештачките прехранбени бои и другите адитиви кои покажале дека имаат значајна врска помеѓу тие хемикалии и хиперактивното однесување (10). Со ова, мислењето дека шеќерот и хемикалиите во диетата може да ги влошат симптомите на АДХД останува широко прифатено верување помеѓу родителите, наставниците и другите практичари на алтернативна медицина. Истражувањата индицираат дека одредени нутритивни суплементи можат да имаат бенефиции за АДХД. Утврдено е дека АДХД не е само обична болест на ненахранетост, како што одредени истражувања покажале дека диетата на нормалните деца значајно не се разликува од онаа на децата со ова нарушување. Концептот на

„биолошка индивидуалност“ укажува дека овие деца може да имаат необични, генетски предодредени биолошки потреби.

Ова може не зависи од диетата, дигестијата и асимилацијата на хранливите материи, но може да зависи од генетскиот потенцијал на индивидуата, изложеноста на стрес во околината, алергии, честата употреба на лекарства итн. Успехот или неуспехот на одредени карактеристики на здравата исхрана може да биде погрешно разбран во однос на способноста да се предвидат резултатите од еден до друг случај. На лицата кои практикуваат медицина заснована на здрава исхрана им станува јасно дека мул- тифункционалните нарушувања, како што е хиперактивноста, имаат потреба од пошироко разбирање на принципите на исхраната, дијагнозата, интеракцијата со околината и терапевтските програми кои се посебно создадени за една индивидуа.

Како и со други истражувања поврзани со исхраната, истражувањата на АДХД, критиките за употребата на витамини и минерали се насочени кон проблемите на дизајнот на истражувањето, проблемите од релативните стапки на апсорпција од страна на индивидуите, усогласеноста, набљу- дувањето на однесувањето и времетраењето на истражувањето. Знаењата кои произлегуваат од неуспехот на испитувањата засновани на една терапија може да биде фактор за неуспех на испитувањата пред да се отпочне со третманот и изборот на соодветните ученици во одредени метаболички третмани. Лабораториските и другите методи на набљудување може да овозможат проценка на соодветните интервенции кои треба да бидат направени.

Многу недостатоци на хранливи  материи се поврзани со нарушувањата во однесувањето. Во согласност со човековата психологија и теориите за хранливи материи, функцијата на ќелиите и особено функцијата на мозокот, е делумно зависна од хранливите материи (30). Фазите на дефицити во исхраната, од ниска доза до ниска кон- центрација на хранливи материи во крвта до евентуално погрешно функционирање  се документирани за одредени видови исхрана. На пример, недостигот на пиридоксин (витамин Б6) може да предизвика оштетување на невронската активност, дисбаланс кај невротрансмитерите, слаба конверзија на триптофан во сератонин и евентуално може да се манифестира со абнор- малности во мозокот (7).

Понатаму, прегледот на литературата за АДХД обезбедува скромни докази за генерализацијата на третманот со витамини. Бенефициските ефекти од витаминските терапии се чини дека се ограничени на одредени субпојави на хиперактивност, со одреден недостиг на хранливи материи познати дека штетно влијаат врз функционирањето и кај индивидуи кај кои имаат биолошка потреба од зголемено ниво на хранливи материи. Истражувањето на Ihenacho (7) на тригодишно девојче со АДХД, кое имало влошување во неговото однесување, иритантност и тешкотии при спиењето после направената терапевтска администрација на исониазид. Администрацијата на витамински дози од пиридоксин хидрохлорид, витамин Б6, довело до исчезнување на симптомите. По неспроведувањето на исонизаидската терапија, слична шема на однесување била забележана која била кон- тролирана со пиридоксин. Плацебето нема- ло ефект, но витаминот Б3 бил ефективен исто како и витаминот Б6. Периодичното повлекување од витамин Б6 е поврзано со враќањето на АДХД. Нивото на пиридоксин во крвта е нормално за време на периодите на рецидив. Метаболичките истражувања сугерирале дека постои блокада на патиштата кинурин кај метаболизмот трип- тофан. Пациентот бил следен во период од 6 години и имал потреба од одредена доза од пиридоксин содржана во одредени витамини и минерали за да го контролира нејзиното однесување. Од ова истражување може да се заклучи дека во случај да има дефицит на витаминот Б6 во однос на нор- малните стандарди, потребен е континуитет на употреба на витамини со цел да се надминат метаболички, генетски дефекти. Ова претставува друг случај за „биолошки индивидуалитет“ и потребата кај некои од дополнително користење витамини и минерали. Ова ја укажува јасната насока на ова истражување, во тоа и дополнувањето на витамините и минералите кои недостигаат или се намалени кај примерокот кој се истражува.

Насоки за практична употреба воучилиштата

Еден човек не знае што точно ја предизвикува појавата на АДХД и АСН. Понекогаш родителите се чувствуваат дека се обвинувани за тоа што немаат контрола над  нивинте деца, но не постои доказ дека слабото воспитување од страна на родителите ди- ректно ја предизвикува појавата на хипе- рактивно однесување кај децата. Значајно е да се забележи дека родителите играат кру- цијална улога во помагањето и менаџира- њето на децата кои покажуваат ваков вид однесување. Не сите деца ги имаат сите симптоми. Ова значи дека некои може да имаат проблем само со слабо внимание, додека други се хиперактивни. Експертите признаваат дека АДХД може да коегзистира кај децата кои имаат АСН. Манифеста- цијата на овие нарушувања може да доведе до слаби академски резултати, недостиг на постојано учење, недостиг на вклучување во задачите и достигнувањата (31). На пример, училишните задачи или други активности во кои се бара истрајност и завршување на задачите за определено време, детето кое има слабо внимание, кое често станува од своето место, проблеми со одржување на вниманието и слаба организација при извршувањето на задачите ќе му биде тешко да ги изврши таквите зададени задачи. Ова покажува дека однесувањето може да резултира со слаби резултати при вклучувањето во училишните задачи и изведбата.

За да се интервенира на овие нарушувања, постојат неколку интервенции и едукативни пристапи кои можат да ја намалат појавата на неколку предизвици поврзани со АДХД и АСН. Во Нигерија, мала или невалидна интервенција е развиена за да ги задоволи потребите на децата со овие нарушувања. Akande (32) се пожалил дека е загрижувачко тоа што постојат слаби статистички податоци и валидни програми со кои не може да се работи, како што родителите се потпираат на лекарите и наставниците за да го потврдат нивниот страв со мали или непостоечки откритија. Затоа, интервенцијата заснована на витамини и минерали е тераписка замена на администрацијата на природни супстанци кои го надоместуваат недостигот или дефицитот предизвикан од несоодветна исхрана, одредена органска дисфункција или загубата на некој орган или ткиво кои нормално ја произведуваат потребната супс- танца.

Attention Deficit Hyperactivity Disorders (ADHD) is common among most children of school age. However, the condition becomes problem when it is exaggerated, when compared with other children of same age, and affect children‟s academic performance. Centers for Disease Control and Prevention (1) stated that approximately 11% of children ages 4 to 17 years old have been diagnosed with Attention Deficit Hyperactivity Disorders. Diagnosis of ADHD in children has continued to increase at an average of 5% per year from 2003 to 2011. Boys (13.2%) are more likely to be diagnosed with ADHD than girls (5.6%). Children are typically diagnosed with this disorder around the age of three. However parents who reported children with profound symptoms were diagnosed at an earlier age. Hyperactivity has changed from when it was first identified as the “hyperkinetic child” in the 1968 Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-II) to what it is known now as attention deficit hyperactivity disorder (2). The American Psychiatric Association defines it as a disorder characterized by a persistent pattern of inattention and/or hyperactivity and impulsivity that manifests in educational, occupational, or social  settings.

Olabisi (3) defined the disorder as the limited ability of some individuals to come to attention, focus on attending or sustain attention, and that the behaviours associated with the disorder included difficulty in organising work, inability to concentrate on a particular work and failure to complete a given task. Difficulties with attention include making careless mistakes, failing to complete tasks, problems staying organized and keeping track of things, and becoming easily distracted. However, problems with hyperactivity include frequent fidgetiness, running or climbing during occurrences that are not suitable, excessive talking, and being constantly on the go. Impulsivity presents as impatience, difficulties in waiting for one‟s turn, blurting outanswers, and frequent interrupting(4).

Attention Deficit Hyperactivity Disorders 

(ADHD) tends to be more commonly identified by teachers in school rather than by parents (5). There is evidence for early ADHD diagnosis causal factors that could be identified in children from as young as 15    months    of    age.    These        include: temperament and regulatory disturbances, increased irritability, crying, hyperactivity, and sleep problems. The validity and utility of preschool measures used to identify attention problems are in fewer numbers. Criteria such as “makes careless mistakes” is difficult to measure in kindergarten schools that are not necessarily engaged in activities that require sustained focus. Attention Deficit Hyperactivity Disorders (ADHD) and autism spectrum disorders could coexist in children. As children with ASD often exhibit hyperkinesis, Osuorji (6) opined that children with the ADHD characteristics experience difficulties in learning because of an inability to focus their attention on the learning task at hand. This implies that the disorder poses serious concern and worry on the child, teachers, parents and their developing peers both at school and home. Ihenacho (7) argued that children with ASD exhibiting ADHD face daily problems in the classrooms, as teachers most often cannot handle children that present such non-physical disorders in the classrooms, resulting in school poor performance.  The  disorder is present depending on the age, setting, in school, home and playground. Not all children with ASD have all the symptoms. This means some can just have problems with poor attention, while       others  are  mainly hyperactive.

In this paper review, the writers will define the meaning of attention deficit hyperactivity disorders, the characteristics traits of children with attention deficit hyperactivity disorders and autism spectrum disorders will be explained, the increased prevalence of both ADHD and autism spectrum disorder (ASD)  as reported by researchers will be narrated and efforts will be made to review and discuss the reasons of vitamin-mineral intervention on children with ADHD and ASD. The paper will conclude with implications for classroom practice. 

Attention Deficit Hyperactivity Disorders and Autism Spectrum Disorders

Attention Deficit Hyperactivity Disorders (ADHD) and Autism Spectrum Disorders (ASD) could coexist in children. In the last decades, researchers have reported increased prevalence of both ADHD and autism spectrum disorder (ASD) (8), as well as more cases of co-occurring inattention, impulsivity, inhibition and overactivity in autism (9). However, autism experts in Nigeria believe that there could be a higher number of cases of autism in developing nations like Nigeria than in developed countries like America and in Europe, the reason given was that parents are not aware of the disorder, resulting to wrong diagnosis placement even in the classroom (10, 11). The exact prevalence rate is not documented in Nigeria, due to little researches on the disorders, however, regional and schoolwide screening exists giving a prevalence rate in these localities. For instance, in a study conducted in the Eastern part of Nigeria aiming to educate the teachers, parents and caregivers on the symptoms of attention deficit hyperactivity disorders, Okoroikpa and Gigina (12) developed an objective instrument for assessment and identification of children with hyperactivity in a schoolwide screening, with the help to making informed decisions about their academic capabilities and weaknesses, as well as making decisions on referral placement and intervention.

The screening exercise covered three local government areas in the eastern part of Nigeria, with a population of 2034 children in public primary schools. The instrument was able to identify 523 children with hyperactivity disorders that included attention issues, restlessness and impulsivity.

Globally, the current classification of diseases, however, rules out diagnosis of both disorders to the same individual and specifies that the presence of an ASD is an exclusion criterion for ADHD (13). As neurodevelopmental disorders, ADHD and ASD share some phenotypic similarities but they are characterized by distinct diagnostic criteria. Attention Deficit Hyperactivity Disorders (ADHD) is defined by impaired functioning in the areas of attention, hyperactivity, and impulsivity, whereas ASD is defined by social dysfunction, communicative impairment, and restricted/repetitive behaviours (13). Despite these core differences, between 30 and 50 % of individuals diagnosed with ASD also exhibit elevated levels of hyperkinetic behaviours symptoms (14). Similarly, some statistics suggest that characteristics of ASD are present in approximately two-thirds of individuals with ADHD (15). Epidemiological research has also demonstrated notable associations between Attention Deficit Hyperactivity Disorders (ADHD) and autism spectrum disorder traits in nonclinical samples (11). Taken together, these findings have significant implications for treatment research and service provision for individuals affected by co-occurring symptoms of these two common disorders.

Characteristics of Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorders

For children to be diagnosed with ADHD, they must meet the criteria based on the Diagnostic and Statistical Manual  of Mental Disorders (DSM-V) of about six or more. The symptoms associated with inattention must have been occurring for at least 6 months and is inconsistent with developmental level. These symptoms must have negative effect on the child‟s social, academic, and occupational activities. As outlined in the DSM-V, characteristics of the inattentive type include: fails to pay attention to details, has difficulty sustaining attention on tasks, has difficulty organizing tasks and activities, and is easily distracted by external stimuli (16).

For children with hyperactivity, the child must have been displaying the symptoms for a period of six or more months that is not consistent with developmental level. The characteristic traits should include: often squirms or fidgets with hands or feet, has difficulty playing quiet, talks excessively, and often leaves their seat in the classroom or other settings (16). While impulsivity should include the characteristics of: often blurts out answers, has difficulty waiting turn, and often interrupts or intrudes on others. A child can be diagnosed with largely as the inattentive type, hyperactive type, or with a combination of both. To determine the  valid assessment and diagnosis, Olabisi (3) maintained that the services of multidisciplinary team of child‟s doctor, special class teacher, speech language pathologist, nurses, psychologist and the input from the family are required to ascertain the presence and degree of ADHD in children.

The symptoms of Attention Deficit Hyperactivity Disorders (ADHD) in a child can vary considerably depending on the time of day and the child‟s environment. The symptoms can vary significantly within the same setting. There are three main symptoms characteristic of a child with ADHD; these include poor attention, hyperactivity, and impulsivity. The symptoms must be severe enough to hinder two or more settings such as home and in school, and also affect the child‟s social, emotional, and academic performance (17). Difficulties with attention span tend to be one of the symptoms that cause most problems to children in school. This is primarily due to inability to persevere enough to complete classroom assignments, becoming easily distracted by things in the environment, and having trouble following teachers directions. The child who suffers from problems of poor attention is still able to attend to things that finds interesting like recreational activities.

However, the child that suffers from impulsivity has challenges in regulating emotions and behaviour. They always act quickly without giving consideration to the outcome of their behaviour. The child which is impulsive can always make careless mistakes, jump over classroom directions for assignments, blurt out answers, and leave homework and assignments unattended to (17). Children with impulsivity and hyperactivity make fewer friendships, as they tend to get on others nerves without considering other person's feeling.

On its own, hyperactivity tends to be worse in younger children than in older ones. In primary school, older children change their hyperactivity level from constantly out-of- seat to restlessness. This can include: fidgeting, turning chair, playing with pencils or toys at all times, talking to peers, getting up out of seat. However, once the child reaches secondary school, hyperactivity symptoms might reduce.

In 

Конфликт на интереси

Conflict of interests

Авторите    изјавуваат    дека    не                   постои конфликт наинтереси.

Authors declare no conflict of interests.

Референци / References