In order to assess the discriminant value of RST facets

in differentiating reoffenders from primary offenders

and violent from nonviolent offenders we used

univariate analysis of variance.

In the first analysis we compared reoffenders with

primary offenders (Table 3) and detected only one

significant difference between the groups in the

domain of the Behavioural Approach System (BAS).

Impulsivity (I) (i.e. non-planning and fast reactions)

was significantly more pronounced in reoffenders F

(1, 160) = 5.07, p < 0.05, g = 0.36.

Во втората анализа беа споредувани насилните со

ненасилните престапници (Табела 4). И во овој случај се покажа дека насилните престапници се разликуваат од ненасилните само во однос на една димензија на системот на бихевиорална активација. Во овој случај, кај насилните престапници е утврдена значајно пониска заинтересираност за награди F (1, 160) = 3.99, p <0.05, g = 0.32 што ги одредува како помалку отворени за нови искуства и можности кои потенцијално може да предизвикаат задоволство.

 

Дискусија

 

Проучувањето на особините на личноста, концепту-

ализирани согласно со ревидираниот модел на тео-

ријата на осетливост на поткрепување, кај различни

групи престапници покажа дека само две димензии на системот на бихевиорална активација независно ги диференцираат повторните од примарните сторители,

односно насилните од ненасилните сторители.

Посилно истакнатата импулсивност кај рециди-

вистите е поврзана со слаба регулативна моќ на кон-

тролните механизми - когнитивни, емоционални

и/или бихевиорални, што ги предиспонира овие прес-

тапници кон рецидивизам. Иако овој аспект на

системот на бихевиорална активација се активира во

финалните фази од достигнувањето и консумирањето

на „наградата“, во ситуации кога е прекумерно акти-

вен, всушност може да го попречи реализирањето на

долгорочните цели. Крупиќ (Krupic) и Кор (Corr) (21)

ја нарекуваат оваа димензија „посакување“, дефи-

нирајќи ја како амбициозно тежнеење кон повеќе

ресурси и посакување на повеќе ресурси, при што

наведуваат емпириски наоди дека оваа црта е

поврзана со т.н. „брз стил на живот“, согласно со

теоријата на животната историја. „Брзите“ единки

според овој модел се повеќе ориентирани кон

експлоатирање на другите, повеќе се антисоцијално

насочени, храбри, активни, агресивни, помалку

дружељубиви, склони кон преземање ризици и

доминантни. Во контекст на ресоцијализацијата на

престапници со вакви особини, импулсивноста прет-

ставува ризик. Поради тоа, програмите за третман

треба да ги земат предвид специфичните стадиуми од криминалниот и психичкиот развој на престапникот, каде импулсивното однесување се појавува како деструктивен процес.

Кај насилните престапници, пак, беше утврдена по-

ниска заинтересираност за награди отколку кај

ненасилните престапници, што упатува на тоа дека кај нив постои послаба желба и тенденција за барање нови задоволства. Крупиќ (Krupic) и Кор (Corr) (21) го дефинираат овој аспект на системот на бихевиорална активација како ʼпоттикнувачка мотивацијаʻ.

Кога овој вид мотивација е послабо изразен, тоа

резултира со инхибирање на пристапот кон потен-

цијални задоволства (т.е. послаба проактивност).

Понатаму, тоа укажува и на послаба тенденција кон

когнитивно истражување и пониско изразена екстра-

верзија како мотивациска снага. Иако е маргинална

статистичката значајност на разликата меѓу престап-

ниците, сметаме дека е важна, не само во контекст на криминалитетот, туку и во контекст на ресоцијали-

зацијата. Заинтересираноста за награда е првиот че-

кор кон постигнување на зададена цел. Доколку ја

разгледуваме од аспект на примарни индивидуални

предиспозиции, извршувањето на насилен престап

повеќе е последица на контекстуални околности

отколку на силна желба за постигнување одредена

цел, при што, не смее да се занемари разновидната

природа на насилните престапи карактеристични за

оваа група испитаници. Кантер (Canter) и Јангc

(Youngs) (19) соодветно посочуваат на важноста на

наративното значење на криминалното дело за самиот престапник. Во отсуство на такви податоци можеме само да шпекулираме за потенцијалната улога на примарната мотивација. Од друга страна, неопходно е да се испита и можноста намалената заинтересираност за награди кај нив да претставува последица на корективната функција на процесот на ресоцијализација. Активноста на мотивациските системи влијае на можностите за стекнување нови животни искуства, меѓутоа и новите животни искуства влијаат на осетливоста на поткрепување. Оттука, уште повеќе се нагласува потребата од посветување дополнително внимание на индивидуалните разлики во посакувањето и пристапувањето кон потенцијални награди како субјективно перципирани компоненти на програмите за третман. Трета можност е да ги разгледаме овие наоди од аспект на особините на извршените кривични дела од страна на ненасилните престапници, кај кои е значајно поизразена заинтересираноста за награди. Во двете доминантни категории на дела поради кои им е изречена тековната затворска казна (против здравјето на луѓето и против имотот), всушност станува збор за производство/трговија со дроги/психотропни супстанци, односно кражби - два типа престапи кои имаат нагласен лукративeн ефект, односно јасно одредена апетитивна дразба. Иако наодите од ова истражување потврдуваат дека  осетливоста на награди има подискриминативна

функција кај престапниците (11-14), отколку осетли-

воста на казни, исклучително е важно да се нагласи

дека податоците откриваат многу повеќе сличности

отколку разлики во особините на личност кај

споредуваните групи престапници. Тоа посочува на

неопходноста од дополнително проучување на

ефектите од искуствата поврзани со животот во

затворот, како фактори кои потенцијално посилно го

определуваат функционирањето на престапниците од примарните индивидуални предиспозиции. Со оглед на тоа што примерокот е хетероген во однос на видот на извршените кривични дела, но прилично хомоген согласно со постапката на избор на испитаниците вклучени се главно соработливи престапници, социјално адаптирани и работно ангажирани, чие однесување во текот на издржувањето на казната во најголем дел е проценето како позитивно - сметаме

дека следните истражувања во оваа област може да се фокусираат на споредба на престапници во однос на специфични кривични дела, а не на широки категории престапи, како и испитување на интеракцијата меѓу рецидивизмот и одделните категории престапи, земајќи ги предвид и криминогените потреби на затворениците. Ваквиот вид истражувања може да обезбедат насоки за подиференцирани и индивидуализирани форми на третман.

In the second analysis we compared violent with

nonviolent offenders (Table 4). Again, we detected

only one significant difference and it also encompasses

a feature of the Behavioural Approach System (BAS).

Reward Interest (RI) is significantly lower in violent

offenders F (1, 160) = 3.99, p < 0.05, g = 0.32 defining

them as less open to new experiences and opportunities

that are potentially rewarding in comparison to nonviolent

offenders.

Discussion

The investigation of personality traits as

conceptualized within the revised RST framework in

different types of offenders showed that the linear

combination of RST facets does not discriminate

reoffenders and violent offenders. Only two

dimensions of the BAS can independently differentiate

recidivism and violent offending.

Higher impulsivity in reoffenders relates to

dysregulated control mechanisms, either cognitive,

emotional and/or behavioural that predisposes them to

recidivism. Although this BAS aspect represents the

final stages of reward capturing and consummation,

when overactive it can actually inhibit the attainment

of long-term goals. Krupic & Corr (21) label this

dimension ‘wanting’, defining it as ambitious striving

and desiring more resources and offer empirical

evidence that this trait is associated with the so called

‘fast lifestyle’ according to the Life History Theory.

‘Fast’ individuals according to this model are more

exploitative/antisocial, bold, active, aggressive, less

sociable, impulsive, prone to risk-taking, and

dominant. In the context of resocialization impulsivity

poses a risk. Treatment programs should address the

specific stages both in the criminal and in the

psychological development process of the offender

where impulsive behaviour tends to occur as a

disruptive force.

The detected lower reward interest in violent offenders

suggest that they generally show a weaker desire and

tendency toward seeking new rewards. Krupic & Corr

(21) define this aspect of the BAS as ‘incentive

motivation’. Lower incentive motivation thus inhibits

the approach toward potential rewards (i.e. less might potentially determine offending behaviour more

significantly that primary personality dispositions.

Considering the heterogeneity of the sample with

respect to convicted crimes, as opposed to the

homogeneity with respect to participant recruitment -

mainly cooperative offenders were recruited, who are

socially adapted, have working engagements in the

facilities and whose behaviour was mainly assessed as

positive - we recommend that future studies should

focus on comparisons of perpetrators of specific

crimes, and not wide categories of offenses, as well as

on examining the interaction of recidivism and separate

offence types, accounting also for the criminogenic

needs of the offenders. These research approaches can

provide guidelines for differentiated and tailor made

types of treatment.