|
ВОВЕД
Денес општеството се соочува со зголе- мен број различни бихејвиорални проблеми кај децата и младите проследени од зголе- мената потреба од развој на нови и подобру- вање на постоечките психосоцијални интер- венции (1), особено во полето на новите форми на зависност. Согласно со тоа, про- фесионалците кои работат со проблемите во однесувањето кај младите се соочуваат со зголемени барања за континуирано подобрување на нивните компентенции, со цел да обезбедат соодветен одговор на потребите на групите со кои тие работат(2).
Бихејвиоралните проблеми може да се дефинираат како континуитет што се одне- сува на оние кои се помалку сериозни до оние кои се поризични, до однесувања што претставуваат прекршување на социјалните норми и за кои има потреба од професио- нална интервенција (бихејвиорални тешко- тии), па сè до екстремни манифестации на однесување каде една личност интензивно и подолго време ги загрозува неговите/нејзи- ните функции, како и таа што се појавува по многу сегменти кај одредени лица(бихејвио- рални нарушувања) (3, 4, 5). Во претходната декада, развојот на технологијата (интернет) и структуралните промени по општеството (достапноста на места за коцкање) доведоа до појава на нови форми на бихејвиорални проблеми, особено оние кои се поврзани со зависностите (6).
Експертите по бихејвиоралните науки сметаат дека секој извор што може да стиму- лира една индивидуа, може да стане завис- ност. Промената во однесувањата од навики што преминува по задолжителнооднесување може да се смета како развој на зависност (7). Научниците ги имаатконцептуализирано различните дневни однесувања какоперспек- тивни „нови“ бихејвиорални зависности.Ова е засновано на опсервацијата дека прекумер- натавклученоствотиеактивностиеповрзана соклучнитесимптоминазависност,какошто се толеранцијата и одвикнувањето, губењето контрола, копнеж, когнитивна тишина или регулирање на расположението (8, 9).DSM-5 веќе формално смета дека коцкањето ебихеј- виорална зависност додека зависноста од интернет и прекумерното играње видеоигри се добро познати бихејвиорални проблеми што треба да бидат истражувани по однос на формалните дијагностички категоризации (10, 11). Главните елементи на ваквите одне- сувања се следните: 1) тие се повторливи по природа, 2) доведуваат до значителна штета или уништување, 3) присутни се подолг вре- менскипериоди4)неможатдасенамалатод самата личност (12). Тие се често поврзани со други проблеми со менталното здравје, особено со анксиозност и нарушување на расположението (13), додека на младите се гледа како на особено ранливапопулација.
Во Хрватска, професионалците за социјалната добросостојба интензивно рабо- тат на проблемите со ризичното однесу- вање кај младите и се соодветно одговорни за обезбедување различни психосоцијални интервенции. Хрватскиот закон за социјална добросостојба (14, чл.21, п.1) ги дефинира корисниците на овој систем, „inter alia“, како деца или млади лица со бихејвиорални проблеми, семејство во потреба од профе- сионална помош или друг вид помош. Поради дисфункционални врски или други несакани услови, личноста е зависна од алкохол, нар- котични средства, коцкање или други зави- сности. Јасно е дека корисниците имаат потреба од третмански интервенции, често во рамките на интердисциплинарниот и мул- тидисциплинарниот пристап (15), па профе- сионалците кои се вработени во овој систем, согласно со Законот за социјална добро- состојба (14) (чл. 208), имено се социјални работници, психолози и социјалнипеда- гози – сите професии поврзани со психосо- цијалните работи со нивните конкретни спо- собности, различни студентски програми, образовни стандарди и експертизи (16-19). Во зависност од секој индивидуален случај, тие даваат интервенции што се пропишани во Законот за социјална добросостојба (14), Законот за семејство (20) и Законот за мла- дински судови (21).
Интервенциитештоседаваатсеразлични
исевосогласностсонаведенитезакони,вари- раат од оние што се даваат за правна заштита на семејствата до мерки кои ги таргетираат малолетниците сторители на кривични дела, додека нивната имплементација е во јурис- дикција на институциите за социјална добро- состојба (центри за социјална добросостојба, домовиицентризаопштокориснаработа)(14, 20, 21). Понатаму, значајно е да се направи разлика помеѓу институционална и неинсти- туционална интервенција, во зависност од нивнатасодржина,целиинституциитекоиги имплементираат. Институционалната грижа примарно се однесува на интервенции кои се спроведуваат во рамките на институцијата, на пример, кога млада личност има потреба да биде разделена од неговиот/нејзиниот дом, со цел отстранување на сите фактори на ризик што имаат негативновлијаниеврз нивното однесување ипсихосоцијалниотраз- вој (домови за деца безсоодветнародителска грижа, установи за едукација икорекцијанамалолетници)(22).Оддругастрана,неинсти- туционалната грижа се дава воприродна око- линаивослучаикогаеможнодасевлијаена однесувањето без разделувањенадетето (центри за социјалнадобросостојба,центриза општокорисна работа,советување)(22,23). Значајно е да се нотира декаакцентотво Република Хрватска се ставанаинтервенцииво рамките на заедницатаиинституционал- нитеинтервенциисепоследнашанса(24,25).
Работатанапрофесионалците,ворамките на системот за социјална добросостојба, има значително побарување и е динамична, прет- поставувајќи дека способноста за справу- вање со различни видови предизвикувачки интерперсонални ситуации и околности што бараат различни нивоа на професионална способност. Постојат различни дефиницииза професионалните способности во рамката на професионалци кои даваат помош и тие нај- често се дефинираат како употреба на кому- никација, знаење, вештини, мислења, емо- ции и вредности. Значајна карактеристика на овие способности е тоа дека тие се развиваат и се подобруваат преку образованието и обу- ките (26-31). Способностите се комплексна конструкција која зависи од основното обра- зование на експертите, нивното професио- нално искуство, личните карактеристики, вредности итн. Како се меѓусебно поврзани сите овие карактеристики, најдобро е објас- нето од страна на Рој (29, 32) кој дава архи- тектски модел на способностите во форма на Грчки храм чии основи се направени од биографските карактеристики, личните осо- бини и способностите. Столбовите на хра- мот се знаењето, вештините и ставовите додека кровот што стои над нив се состои од специфични и општи способности. Слична поделба во одредена област и општи способ- ности е претставена во Тјунинг проектот од 2007 година (33). Како и да е, некои автори ги делат овие способности на општи што се создадени од оние кои завршуваат одреден степен на образование, без оглед на нивната професија и експертски способности што се дефинираат во рамките на професиона- лизмот, што претставуваат почетна точка за дефинирање на програмата заснована на способности (33, 34). За разлика од способ- ностите, да се биде професионално способен се однесува на способноста да се применат знаењето и вештините додека се извршу- ваат работните задачи (16), кој е субјективен феномен, на пример, сопственото искуство и проценка(„Јасможамдагонаправамтоа“,
„Јас сум добар во тоа“) (26).
Кога станува збор за новите форми на бихејвиорални проблеми, бихејвиоралните зависности се предизвик за сите професио- налци за психичкото здравје. Напредоците во технологијатасекорисни,ноиститеможатда имаат штетен краен исход. Во последните 20 години, коцкарската индустрија во Хрватска драстично се промени поради законските измени што овозможи брз пораст на местата иможноститезакоцкање(особеновообласта на спортското обложување). Следствено на тоа, тоа доведе од зголемена вклученост на коцкањето и инциденцата на психосоцијал- ните проблеми поврзани со коцкањето. Едно истражување кое е спроведено на репрезен- тативен примерок на хрватскидржавјани
(35) на возраст од 15 до 64 години (N=4 992), откри дека 60% од популацијата се има коц- кано барем еднаш во нивниот живот, 33,4% се коцкале во последната година и 20,5% се коцкале во минатиот месец. Преваленцата за коцкање и неговата фреквенција е поголема кај мажите и кај помладата популација. Во врска со симптомите на зависност со упо- треба на скалата PGSI. Заклучено е дека 10% од популацијата има некои тешкотии повр- зани со коцкањето, додека 5,3% од попу- лацијата ги исполнуваат условите за поин- тензивни проблеми поврзани со коцкањето (2,2% сериозно и 2,9% средно ниво на про- блеми). Мажите развиваат проблеми во поголема мера и младите лица се особено во ризик, при што како примерок се лица од 15 до 24-годишна возраст. Процентот на сери- озно проблематично коцкање е 3,2%, додека процентот во примерокот на млади возрасни лица на возраст од 25 до 34 години е 3,3%.
Иако коцкањето е забрането за малолет- ници во Хрватска (Закон за игри на среќа СВ 87/09, 35/13, 158/13, 41/14), резултатите од истражувањата на репрезентативен при- мерок на ученици во средните училишта во Хрватска (n=2702) покажува дека 72,9% од нив играле игри на среќа еднаш во нив- ниот живот, спортско обложување и лота- рија како најчести игри на среќа. Резултати засновани на инструментот CAGI откриваат дека дури 12,9% од адолесцентите развиле некои несакани последици од коцкањето, каде момчињата имаат повисока стапка на коцкање, додека ефектите од разликите во однос на видот на училиштето, одделението/ возраст не се релативно ниски (36). Оваа пропорција е значајно повисока во однос на другите Западни земји каде опсегот е помеѓу 0,2% и 6,7% со просек од околу 2,5% (37). Дополнително, хрватските истражувања исто така идентификуваат позитивна коре- лација помеѓу интензитетот при коцкањето, проблемите поврзани со коцкањето и дру- гите форми на ризик кај младите и нивното делинквентно однесување (38,39).
Во однос на зависностаод интернет, значаен број меѓународниистражувањаврз генералната популација укажуваатдекапре- валенцата варира од 1% до 5% (1, 40,41,42), додека неодамнешните истражувањаод2018 година покажуваат преваленца од14.3%до 54.9% (43), во зависност одинструментотза набљудување. За деца имладинци,превален- цатаварираод0.8%до11%(44,45)воевроп- скитеземјииод8.1%до20.3%воазиските земји (46, 47). Едноистражувањеспроведено врз примерок одхрватскисредношколци(N=352, Mage=17.6 години) укажуванапре- валенцанаинтернет-зависностаод3.4%(48).
Прекумерното играње видеоигри сè уште нееистражувановоХрватска,додекаслични на истражувањата за интернет-зависноста, меѓународни истражувања покажуваат раз- лична стапка на преваленцата во зависност од употребуваните инструменти и култур- ниот контекст. На примерок од N=11 003 гер- мански адолесценти, на 1.16% од учесниците им било утврдено нарушување во однос на играњетоигринаинтернет(НИИИ),согласно со препораките DSM-5. учениците со нару- шување во играњето интернет игри играле игри подолг временски период, почесто не
оделенаучилиште,ималепонискиоценкина училиште, укажале на проблеми соспиењето ипочестоукажуваленазависностаодиграње отколку нивните врсници кои немаат вакво нарушување (49). Холандско истражување со примерок од N=8478 адолесценти открива дека проблематичното играње видеоигри е најчесто кај гејмерите кои играат онлајн игри за повеќе играчи. Кај момчињата (60%) е поголема веројатноста да играат видеоигри отколку кај девојчињата (14%) и проблема- тичните гејмери најчесто се момчиња (5%) отколку девојчиња (1%). Високо проблема- тичните гејмери покажуваат поголеми резул- тати во однос на депресивноста, самотијата, социјалната анксиозност, негативната само- доверба и самите пријавуваат пониски пер- форманси на училиште. Кај момчињата кои користат никотин, алкохол и канабис едвојно поголема веројатноста да пријават пробле- матично (зависно) играње видеоигри во спо- редба со оние кои не ги користат овие суп- станции (50). Со преглед на литературата за зависност од видеоигри помеѓу младителица низ целиот свет, Feng (51) забележале дека, во неколку земји, преваленцата варира од 0.7% до 9.2%, додека во Кина преваленцата е 15.6%.
Во рамките на разумната преваленца на
новите форми на ризично однесување, глав- ната цел на овој труд е да истражи колку често професионалците за социјална добро- состојба среќаваат различни проблеми кај младите, како тие ги проценуваат нивните компетенции во работата со нив и кои се нивните потреби за обука. Особено нагла- сување се става на проблемите поврзани со бихејвиоралните зависности – проблеми кај младите со коцкање, зависноста од интернет и прекумерното играње видеоигри. Целта на ова истражување е да ги истражи разли- ките во однос на видот на интервенција кои најчесто ја даваат експертите (во заедницата или институционално), и очекувањата зараз- личните потреби заобука.
Нашите хипотези се дека ПСД почесто ќе се сретнат со многу форми на бихејвиорални проблеми кај младите, додека професионал- ците кои работат во институции почесто ќе се сретнат со бихејвиорални проблеми и ќе бидат посложени нивните потреби за обука. Во однос на специфичните бихејвиорални зависности, ние очекуваме дека проблемите со коцкање и интернет-зависноста, заедно со прекумерното играње видеоигри, ќе бидат чести кај децата и младите во рамките на системот за третман во рамките на социјал- ната добросостојба, но исто така дека ПСД немаат доволно компетенции за адекватно да ги адресираат овие современи проблеми поврзани со психичкото здравје.
МЕТОДИ
Примерок
Вкупен број од N=123 професионалци за социјална добросостојба (ПСД) од 18 окрузи во Хрватска (на возраст од 25 до 64; Mage=40.78;SDage=10.10)учествуваавоова истражување. Во однос на полот,поголемиот број од професионалците беа жени (N=108; 88.6%). Вкупно 75.6% од професионалците даваат интервенции/услуги во заедницата, додека 24.4% од нив обезбедуваат институ- ционална интервенција (Табела 1). Речиси половина од професионалците се социјални работници (47.2%), следени од социјал- ните педагози (26.8%), психолози (18.7%), додека само 7.3% се педагози. Нивните про- фесионални искуства од работата во прак- тиката со нивните клиенти варира од почет- ници (мин=1 месец) до професионалци
|
|
INTRODUCTION
Today’s society is faced with an increase in the emergence of various behavioural prob- lems among children and youth followed by a growing need to develop new and improve existing psychosocial interventions (1), espe- cially in the field of new forms of addictions. Accordingly, the professionals working with youth behavioural problems are faced with an increasing demand to continuously improve their own competencies, in order to provide appropriate responses to the needs of the groups they work with(2).
Behavioural problems can been defined as
acontinuum,covering those ranging from less
severe and less detrimental (risky behaviour), through behaviours that represent breach of social norms and that require professional intervention (behavioural difficulties), up to extreme manifestations of behaviour whereby a person intensively and for a longer period of time endangers his/her own functioning, as well as that of other persons in multiple seg- ments of life (behavioural disorders) (3, 4, 5). In the past decade, the development of technol- ogy (Internet) and structural changes in society (availability of gambling venues) have emerged some new forms of behavioural problems, espe- cially related to behavioural addiction (6).
Behaviour science experts consider that any
source which can stimulate an individual, could become addictive. The change of behaviours from habits into obligatory behaviour can be considered as the development of addic- tion (7). Scholars have conceptualized a wide range of daily behaviours as prospective “new” behavioural addictions. This was based on the observation that excessive involvement in those activities is associated with key addiction symp- toms such as apparent tolerance andwithdrawal, loss of control, craving, cognitive salience, or mood regulation (8, 9). DSM-5 alreadyformally considers gambling disorder as a behavioural addiction, while internet addiction and exces- sive video-gaming are well known behavioural problems that are yet to be explored in terms of formal diagnostic categorizations (10, 11). The main elements of such behaviours are that they are 1) repeating in nature, 2) lead to significant harm or distress, 3) persist over a significant period of time and 4) cannot be reduced by per- sons themselves (12). They are often in comor- bidity with other mental health problems, espe- cially anxiety and mood disorders (13), while youth are considered as especially vulnerable population.
In Croatia, social welfare professionals intensively work with youth risk behaviour and are accordingly responsible for providing avari- ety of psychosocial interventions. The Croatian Social Welfare Act (14, Art. 21. para.1.) defines the system beneficiaries, inter alia, as a child or young adult with behavioural problems, a family in need of professional help or other assistance, due to dysfunctional relations or other unfavour- able circumstances, a person addicted to alco- hol, drugs, gambling or to other addictions. It is clear that beneficiaries therefore largely need treatment interventions, often within aninterdis- ciplinaryandmultidisciplinaryapproach(15),so helping professionals employed in this system by the Social Welfare Act (14) (Article 208) are namely social workers, psychologists and social pedagogues-allrelatedpsychosocialprofessions with their specific competencies, different study programs, educational standards and expertise (16-19). Depending on individual cases, they all provide interventions proscribed by the Social Welfare Act (14), the FamilyProceedings Act (20) and the Youth Courts Act (21).
The interventions provided pursuant to the stated acts are diverse, ranging from those in the area of legal protection of the family to the measures targeting juvenile criminal offenders, whereas their implementation is in the juris- diction of social welfare institutions (social welfare centres, social welfare homes and cen- tres for providing community services) (14, 20, 21). Furthermore, it is important to distinguish between institutional and non-institutional (community) interventions, depending on their content, purpose and the institution implement- ing them. The institutional care refers primarily to the interventions conducted within an institu- tion, i.e. when a young person needs to be sep- arated from his/her home environment with the purpose of removing all intermediate risk factors that negatively influence the behaviour and psy- chosocial development (e.g. homes for children without adequate parental care, juvenile educa- tional/correctional facilities) (22). On the other hand, the non-institutional (community) care is provided in a natural environment and in cases whenitispossibletoimpactthebehaviourwith- out separation (e.g. social welfare centres, com- munity services centres, counselling) (22, 23). It is important to note that the emphasis in the Republic of Croatia is on community interven- tions and institutional ones are considered as the last resort (24, 25).
Professional’sworkwithinthesocialwelfare
system is very demanding and dynamic, assum- ing the capability of handling a wide range of challenging interpersonal situations and circum- stances requiring various levels of professional competences. There are numerous definitions of professional competences within the frame- work of helping professions and they are mostly defined as the use of communications, knowl- edge, skills, opinions, emotions and values. An important feature of these competences is that they can evolve and improve through edu- cation and training (26-31). Competencies are a complex construct that depends on the basic education of experts, their professional experi- ence, personal features, values etc. How all of this is interrelated is well explained by Roe (29, 32) who offers an architectural model of com- petences in the form of a Greek temple with the foundations made up of biographic features, personally traits and abilities. The temple pillars are knowledge, skills and attitudes whereas the roof leaning on them consists of specific and generic competences. A similar division into area-specific and generic competences was pro- posed in the 2007 Tuning project (33), however some authors divide them into general compe- tences acquired by those who complete a certain level of education regardless oftheirprofession and into expert competences whicharedefined within the professionalframeworkrepresenting a starting point to defineacompetence-based curriculum (33, 34). Unlikecompetences,being professionally competent refers tothecapability to apply knowledge and skillswhileperforming workactivities(16),whichisasubjectivephe- nomenon, i.e. own experienceandassessment (e.g. „I can do that“, „I am good atthat“) (26). When it comes to new formsofbehavioural problems, behavioural addictions are cer- tainlycontemporarychallengeamongallmen- tal-health professionals. Advancementsintech- nology have let to many beneficial,butalso potentially harmful out comes.Over the last 20 years, gambling industry in Croatia has changed substantially due to legal changes thatenableda rapid grow thof gambling venues and opportunities (especiallyinthefieldofsportsbetting). Consequently,itledtoanincreasedinvolvement in gambling behaviour and incidenceofgam- bling related psychosocial problems.Studycon- ductedonarepresentativesampleofCroatian citizens (35) between the ages of 15 to64(N=4 992)revealedthat60%ofpopulationgambled atleastonceintheirlives,33.4%gambledin the past year and 20.5% gambled inthepast month. The gambling prevalence and frequency is higheramongmenandyoungerpopulation. InrelationtoaddictionsymptomsusingPGSIScale,it was concluded that around10% of the population has some gamblingrelateddifficul- ties,while5.3%of population meetthecriteria for more intensive gamblingrelatedprob- lems (2.2% serious and 2.9% moderatelevelof problems).Malesdevelopproblemstoalarger extent, and young people are particularly at risk in a sub-sample of a 15-24 age group, the percentage of seriously problematic gambling is
3.23.2%, whereas its percentage in the sample of young adults between 25 and 34 is 3.3%.
Even though juvenile gambling is officially prohibited in Croatia (Act on Games of Chance, OG 87/09, 35/13, 158/ 13, 41/14), research results on a representative sample of Croatian high-school students (N=2 702) showed that 72.9% of them gambled at least once in their lifetime, with sports betting and lottery games being the most frequent. Results based on CAGI instrument revealed that as much as 12.9% ado- lescents have already developed serious adverse gambling related consequences, with boys hav- ing significantly higher rates, while the effects of differences regarding the type of school and grade/age are relatively low (36). This propor- tion is significantly higher than in other Western countries where the range is between 0.2% and 6.7%, with an average of around 2.5% (37). Additionally, Croatian research also identified positive correlation between the intensity of gambling involvement, gambling related prob- lems and other forms of youth risk and delin- quent behaviour (38, 39).
With regards to Internet addiction, a signif-
icant number of international studies on general population indicate that the prevalence ranges from 1% to 5% (1, 40, 41, 42), while a recent study from 2018 showed prevalence between 14.3% to 54.9% (43), depending on the screen- ing instrument. For children and youth, the prevalence ranges from 0.8% to 11% (44, 45) in European countries, and from 8.1% to 20.3% in Asian countries (46, 47). A study conducted on a sample of Croatian high school students (N=352, Mage=17.6 years) indicates the preva- lence of Internet addiction of 3.4% (48).
Excessive video-gaming is not yetwell
explored in Croatia, while, similarly to Internet addiction, international studies show different prevalence rates depending on instruments
used and cultural context. On a sample of N=11 003 German adolescents, 1.16% of respondents were classified with internet gaming disorder (IGD) according to DSM-5 recommendations. IGD students played games for longer periods, skipped school more often, had lower grades in school, reported more sleep problems and more often endorsed feeling ‘addicted to gam- ing’ than their non-IGD counterparts (49). The Dutch research on a sample of N=8 478 adoles- cents revealed that problematic video-gaming is most common amongst gamers who play mul- tiplayer online games. Boys (60%) were more likely to play online games than girls (14%) and problematic gamers were more likely to be boys (5%) than girls (1%). High problematic gamers showed higher scores on depressive mood, loneliness, social anxiety, negative self-esteem, and self-reported lower school performance. Nicotine, alcohol, and cannabis using boys were almost twice more likely to report high prob- lematic (addictive) video-gaming than non-us- ers (50). Reviewing the literature on video game addiction among youth all around the world, Feng et al (51) noted that in various countries the prevalence ranges from 0.7 to 9.2%, whilein China it is up to 15.6%.
Within the considerable prevalence of new
forms of risky behaviour, the main objective of this paper is to explore how often social welfare professionals (SWP) encounter differ- ent youth problems, how they assess their own competences for working with them, and what their training needs are. Particular emphasis is put on behavioural addiction problems - youth problem gambling, Internet addiction and exces- sive video-gaming. The aim of this study is also to explore differences by the type of interven- tions that the experts predominantly provide (in community or institutional), expecting different training needs accordingly.
Our hypothesis is that SWP will encounter many forms of youth problem behaviour quite often, while professionals working in the insti- tutional setting will more frequently encounter problem behaviours and their training needs will be more complex. With regards to specific behavioural addictions, we expect that problem gambling and internet addiction, together with excessive gaming will be quite frequent among childrenandyouthwithinthesocialwelfaresys- tem treatment, but also that SWP do not have enough competencies to adequately address these contemporary mental-health problems.
METHODS
Sample
A total of N=123 social welfare system pro- fessionals(SWP)from18Croatiancounties(age rangefrom25to64;Mage=40.78;SDage=10.10) participated in this study. With regards to gender distribution, most of the professionals were fe- males (n=109; 88.6%). A total of 75.6% profes- sionals are providing community interventions/ services, while 24.4% of them provide institu- tional interventions (Table 1). Almost half ofthe professionals are social workers (47.2%), fol- lowed by social pedagogues (26.8%), psychol- ogists (18.7%), while only 7.3% pedagoguesare
|
SNIP 0.059
SJR 0.13
h5-index 7
Google-based impact factor: 0.68
