КАРАКТЕРИСТИКИ ВО РАЗВОЈОТ НА МОТОРИКАТА, КОМУНИКАЦИЈАТА, СОЦИЈАЛИЗАЦИЈАТА И САМОПОСЛУ­ЖУВАЊЕТО КАЈ ДЕЦА СО УМЕРЕНИ ПРЕЧКИ ВО ПСИХИЧКИОТ РАЗВОЈ

Анета СТЕФАНОВСКА                

Заводот за рехабилитација на деца и младинци-Скопје

CHARACTERISTICS IN MOTOR DEVELOPMENT, COMMUNICATION, SOCIALIZATION AND SELF-SERVICE IN CHILDREN WITH PSYCHIC DEVELOPMENTAL DISABILITIES

Aneta STEFANOVSKA

Institute for Rehabilitation of Children and Youth-Skopje

Анета Стефановска го одбрани својот ма­гис­тер­ски труд на 18.10.2006 година на Инс­ти­тутот за дефектологија при Филозофскиот факултет  Универзитет „Св. Кирил и Мето­диј“-Скопје пред комисијата во состав: проф. д-р Ристо Петров, проф. д-р Драгослав Копачев и проф. д-р Горан Ајдински.

Aneta Stefanovska defended her master thesis on October 18th, 2006 at the Institute for Special Edu­cation and Rehabilitation at the Faculty of Philoso­phy, University “Ss Cyril and Methodius”-Skopje before the com­mission cosisted of: Prof. Dr. Risto Petrov, Prof. Dr. Dragoslav Kopachev and Prof. Dr. Goran Ajdinski.

Резиме

Abstract

Магистерскиот труд е презентиран на 153 стра­ни­ци, со вовед, теоретски дел, истражувачки дел, анализа и интерпретација на резултатите, заклучни сознанија со предлог-мерки, литера­тура и прилози. Резултатите од истражувањето ги презентира со 37 табели и графикони.      

Во воведот ја поставува задачата на своето ис­тра­жување т.е. можностите и карактеристиките во развојот на моториката, комуникацијата, со­ци­јализацијата и самопослужувањето кај деца со умерени пречки во психичкиот развој, неза­вис­но дали се опфатени во стационарна инсти­ту­ција (една група испитаници) или во посебни основни училишта (друга група испитаници).

Во теоретскиот дел е разработена умерената мен­тална ретардација со дефиниција, етиоло­ги­­ја, класификација и развој на моториката, ко­му­никацијата, социјализацијата и самопос­лу­жу­ва­њето.

Her master thesis is presented on 153 pages, with an introduction, a theoretical part, a research part, an analysis and an interpretation of the results, conclu­sions with proposed measures, literature and supple­ments. The results of the research are presented with 37 tables and graphs.    

She states the task of her research in the introduction, i.e. possibilities and characteristics in the motor de­velopment, communication, socialization and self-service in children with moderate psychic develop­mental disabilities, regardless of whether they are in­cluded in a stationary institution (one group of ex­aminees) or in the special primary schools (the other group of examinees).

The third part deals with the moderate mental retar­dation with definition, etiology, classification and the motor development, communication, socialization and self-service.

Во истражувачкиот дел се дефинирани пред­ме­тот, целите, задачите, хипотезите, варијаблите, методите, техниките и инструментите. Дава анализа на примерок од две групи испитаници и резултатите ги компарира.

Во анализа и интерпретација на резултатите, во првите четири точки се зборува за процената на развиеноста на моториката, комуникацијата, социјализацијата и самопослужувањето кај де­ца­та. Во петтата точка утврдува корелација меѓу:

·         моторика и социјализација;

·         моторика и комуникација;

·         моторика и самопослужување;

·         социјализација и комуникација;

·         социјализација и самопослужување;

·         комуникација и самопослужување.

Податоците укажуваат дека воспитно-образов­ни­от процес независно каде се реализира дове­ду­ва до развој на децата. Децата со умерени пречки во психичкиот развој покажуваат ниско ниво на развиеност во областите опфатени со ова истражување, во споредба со развојните нор­ми што се општо прифатени. Таквите деца не­зависно од возраста и степенот на когни­тив­но функционирање имаат дисхармоничен мо­то­рен развој.

Овие резултати може да се подигнат на по­ви­со­ко ниво со систематска, мултимодална, сеоп­фатна и интензивна програма прилагодена кон секое дете.

Предлог мерките се:

·         координираност меѓу стручните лица кои учествуваат во третманот на децата;

·         рано откривање и оцена на специфичните потреби;

·         следење на третманот и резултатите од третманот;

·         работа со семејствата;

·         следење и примена на нови практични и теоретски искуства;

·         перманентно иновирање на програмата за работа со овие деца.

The research part defines the subject, aims, tasks, hy­potheses, variables, methods, techniques and instru­ments. The analysis of the pattern is given, explaining that two groups of examinees are observed and the results are compared.

The first four items in the analysis and interpretation part state the assessment of the motor development, communication, socialization and self-service in chil­dren with moderate psychic developmental disabili­ties. The fifth item presents the correlation between the four examined areas and states a correlation be­tween them:

·         motor and socialization;

·         motor and communication;

·         motor and self-service;

·         socialization and communication;

·         socialization and self-service;

·         communication and self-service.

The obtained data of this research indicate that up­bringing and education process regardless of where it is realized leads to children’s development. The chil­dren with moderate psychic developmental disabili­ties show a low level of development in the areas covered with this research, compared to the develop­mental norms that are generally accepted. The chil­dren with moderate psychic developmental disabili­ties regardless of the age and the level of cognitive functioning have disharmonized motor development.

These results can be elevated to a higher level with applying a systematic, multi-modeled, comprehen­sive, and intensive program adapted to any child ac­cording to his/her possibilities and abilities.

She directs to the proposed measures:

·         coordination between the professionals who par­ticipate in the children’s treatment;

·         early detection and assessment of the special needs;

·         following up the treatment and the results of the treatment;

·         working with the families;

·         following up and applying new practical and theo­retical experiences;

·         permanent innovation of the program for working with these children.