РАЗБИРАЊЕ НА КОНАТИВНИТЕ РЕГУЛАТОРСКИ СИСТЕМИ – ИСПИТУВАЊЕ НА РАЗЛИКИТЕ МЕЃУ ПРЕСТАПНИЦИТЕ И НЕПРЕСТАПНИЦИТЕ

Сања ЃУРЃЕВИЌ¹
Жилијета КРИВОКАПИЌ²
Роса ШАПИЌ³
Сретен ВИЌЕНТИЌ⁴

¹ Дефектолошки факултет, Универзитет во Белград,
Белград, Србија
² Висока медицинска школа за професионални студии,
Ќуприја, Србија
³ Универзитет во Бјелина, Бјелина, Босна
и Херцеговина
⁴Психијатриска клиника, Клинички центар во Србија,
Белград, Србија

UNDERSTANDING CONATIVE REGULATION SYSTEMS – AN EXAMINATION OF THE DIFFERENCES BETWEEN OFFENDERS AND NON-OFFENDERS

Sanja DJURDJEVIC¹
Zilijeta KRIVOKAPIC²
Rosa SHAPIС³
Sreten VICENTIC⁴

¹ Faculty of Special Education and Rehabilitation,
University of Belgrade, Belgrade, Serbia
² 2High Medical School of Professional Studies, Сuprija,
Serbia
³University of Bjeljina, Bijeljina, Bosnia and Herzegovina
⁴Clinic of Psychiatry, Clinical Center of Serbia,
Belgrade, Serbia

Примено: 22.02.2016
Прифатено: 13.03.2016
UDK: 159.923.072-058.53

Recived: 22.02.2016
Accepted: 13.03.2016
Scientific article

Вовед

Introduction

Во рамките на психолошкиот пристап, има многубројни студии и емпириски пронајдо-ци кои очигледно ја потврдуваат значајнос-та на психолошките и невробиолошките теории во антисоцијалното однесување (1). Од психолошко-теоретските модели на личноста, во врска со теориите на злостор, Ајзенковата теоријата на личноста, во рам-ките на психобиолошкиот пристап, и моде-лот на Големата петорка во рамките на лек-сичкиот модел се често користени (1, 2). Според Ајзенк, криминалното однесување е резултат на интеракциите на специфични фактори во автономниот нервен систем и социолошки фактори (2). Накратко, негови-те тези на структурата на личноста објасну-ва дека три особини на личноста познати како психотицизам (П), екстровертност (E), невротичност (Н) можат да бидат дополни-телно објаснети со генетска варијација и се база на сите индивидуални разлики помеѓу личностите (3). Луѓе со низок психотицизам се социјализирани и реши-телни, а луѓе со висок психотицизам се ка-рактеризирани со зголемена импулсивност, агресивност, потрага по возбуда, отсуство на вина, злобност, недостаток на анксиозност. Студиите покажале дека пси-хотицизмот е значаен предвесник на анти-социјалното однесување кај млади злостор-ници (5), дека претставува постојана карак-теристика кај криминалци кои извршиле сериозни злосторства, и дека е тесно поврзан со рецидивизмот (6–9). За екстровертноста чии механизми се лоцира-ни во централниот нервен систем, каракте-ристично е кортикалното ниско ниво на внимание, а тоа е причината поради која екстровертните постојано се во потрага по дополнителна стимулација и возбуда. Мис-лењата базирани на истражувањата за оваа карактеристика кај криминалците се поделе-ни. Некои веруваат дека придонесот на екс-тровертноста за криминалното однесување е мал (5), додека други, пак, мислат дека екс-тровертноста и невротичноста се, всушност, одговорни за манипулативното антисоци-јално однесување (9,10). Eysenck и Gudjan-sson ги поставија хипотезите дека невротич-носта е позначајна кај возрасните крими-налци, а екстровертноста кај младите делик-венти (6). Сличен модел на личноста, кори-стен во истражувањето на општата попу-лација инволвирана во злосторство, е ки-бернетичкиот модел формиран од Момиро-виќ, кој претпоставува дека конативниот регулаторски систем речиси целосно ја опи-шува структурата на личноста и ги објасну-ва начините на човечкото однесување (11,12). Кибернетичката теорија за особини-те на личноста од Момировиќ претпоставу-ва дека има шест конативни контролни сис-теми: „Епсилом“ ˗ систем за регулација на активноста (екстровертност), „Хи“ ˗ систем за регулација на функциите на органите (хистерија), „Алфа“ ˗ систем за регулација на одбранбените одговори (анксиозност), „Сигма“ ˗ систем за контролирање на реак-циите на напад (агресивност), „Делта“ – систем за координација на регулаторските функции (психотицизам) и „Ета“ – систем за интеграција на регулаторските функции (социјална интеграција) (11). Димензиите на личностите на кибернетичкиот модел имаат логична и статистичка поврзаност со димензиите на другите теории на личноста. Ајзенковиот фактор „Е“, според своите утврдени индикатори, изгледа идентичен со регулаторот на активност, фактор „Н“ со ре-гулаторот на одбранбените реакции, додека факторот „P“ e блиску до регулаторот на нападни реакции (најбитниот предмет за мерење на Ајзенковата скала на психо-тицизам е всушност агресивноста) (3,11).
Понатаму, Ајзенковите фактори „E“ и „Н“ се идентични со Кателовите фактори „екс-вија-инвија„ и „паника“ и може да се каже дека кибернетичкиот модел (КОН-6) ја су-мира Кателовата теорија на карактери (11). Што се однесува до моделот „Големата пе-торка“ и фактот дека примарните фактори можат да се редуцираат на димензиите во Ајзенковата и/или Кателовата теорија на карактерите (13–15), може да се заклучи дека и кибернетичкиот модел (КОН-6) ја вклучува оваа теорија на карактери. Оваа структура на користениот модел во ова ис-питување и позициите поддржани од регу-латорските системи е слична на сите сегаш-ни валидни модели на регулаторските функции.
Студии спроведени за да ги одредат разли-ките во особините помеѓу тешки и лесни престапници покажуваат дека тие разлики најчесто се поврзани со агресивноста, па Burt и Donnellan заклучуваат дека ненасилните престапници имаат мала самоконтрола и не се агресивни, а спротивно на тоа престапници кои ивршиле тешки или лесни кривични дела се карактеризираат со зголемена агресивност (16). Истражувања спроведени во Србија се занимаваа со: разликите во особините помеѓу затвореници и незатвореници (17) испитувајќи ги разликите во нивото на не-моралност кај различни групи на престап-ници (7), личните особини на рецидивисти (18), разликите во агресивноста кај насилни и ненасилни престапници и општата попу-лација (17), разликите меѓу психопатите и престапници кои не се психопати (12).
Понатаму, истражувањата во нашата земја се занимаваа со разликите во личните осо-бини меѓу затворениците и општата попу-лација, како и меѓу престапниците на тешки и лесни кривични дела, но не истражија кои карактеристики ги разликуваат престапниците што се во затвор и оние што се осудени со алтерна-тивна мерка.
Алтернативните мерки се користат како каз-на за лесна и ненасилни злосторства, а за-творските мерки се користат како казна за тешки и насилни злосторства. Алтернатив-ните мерки вклучуваат: условни казни, па-рични казни, куќен притвор и општокорис-на работа. Во Република Србија, алтернати-вните мерки се појавија во 2006 година, а домашниот притвор во 2011 (со или без електронски надзор). Програмата за условна казна во Србија е, како што може да се ка-же, во почетна фаза во споредба со развие-ните системи за условна казна во другите делови на светот. Користење алтернативни мерки е значајна промена во пристапот кон престапниците и злосторствата, поместувај-ќи го фокусот од казнено-поправните мерки во повторно поставување на правдата и реинтеграцијата.
Затоа, примарната цел беше да се дознае која особина придонесува најмногу кон раз-ликите помеѓу индивидуите осудени на зат-вор или на алтернативни мерки – куќен притвор, условна казна, а исто така да се истражат и разликите во личните особини меѓу општата популација. Утврдување на интензивноста и природата на влијанието на психолошките карактеристики во крими-налното однесување е спроведено под ки-бернетскиот модел на конативно функцио-нирање, со методот на канонска корелацис-ка анализа. Оваа студија треба да обезбеди одговор на прашањето дали индивидуите кои направиле различни криминални дела се разликуваат меѓу себе во степенот на гло-бално нарушување на регулаторските фун-кции. Сознанијата од истражувањето не са-мо што имаат научни туку и практични импликации за експертите што се занима-ваат со затворскиот третман, условните про-грами и проценката на особините при одре-дување мерки.

Within the psychological approach, there are numerous studies and empirical findings which unequivocally confirm the importance of psychological and neurobiological theories in the explanation of antisocial behavior (1). From psychological theoretical models of personality, regarding the theories of crime, Eysenck's personality theory within the psychobiological approach, and the Big Five model within the lexical model were often used (1, 2). According to Eysenck, criminal behavior is the result of the interaction of specific factors of the autonomic nervous system and sociological factors (2). In short, his thesis on the structure of personality explains that three personality traits identified as Psychoticism (P), Extraversion (E) and Neuroticism (N) can be additionally explained by genetic variance and are the basis of all individual differences between personalities (3). People with low Psychoticism are socialized and emphatic, and people with high Psychoticism are characterized by emphasized impulsiveness, aggressiveness, thrill-seeking, lack of guilt, hostility, and lack of anxiety. Studies have shown that Psychoticism is a significant predictor of antisocial behavior in young offenders (5), that it represents a stable trait of criminals who have committed serious crimes, and that it is largely associated with recidivism (6–9). For Extraversion, whose mechanisms are located in the CNS, cortical low attention capability is characteristic, which is the reason why extroverts are constantly seeking additional stimulation and excitement. The opinions based on exploring this trait in criminals are divided, some believe that the contribution of Extraversion to criminal behavior is small (5), others that Extraversion and Neuroticism are in fact responsible for manipulative antisocial behavior (9,10). Eysenck and Gudjansson have set the hypothesis that Neuroticism is more important in adult criminals and Extraversion in young delinquents (6).
A similar model of personality, used in research of the general and the population involved in crime is a cybernetic model developed by Momirovic et al., which assumes that conative regulation systems almost completely describe the structure of personality and explain modes of human behavior (11,12). The cybernetic personality theory by Momirovic et al. assumes there are six conative control systems: “Epsilon”- the system for the regulation of activity (Extroversion), “Hi”- the system for the regulation of organ functions (Hysteria), “Alpha”- the system for the regulation of defense responses (Anxiety), “Sigma”- the system for controlling attack reactions (Aggressiveness), “Delta”- the system for coordinating regulatory functions (Psycho-ticism), and “Eta”- the system for integration of regulatory functions (social Integration) (11). The personality dimensions of the cybernetic model are seen to have a logical and statistical connection with the dimensions of other, personality theories. Eysenck’s factor “E” seems, according to its determining indicators, to be identical to the regulator of activity, factor “N “ to the regulator of defense reactions, while factor “P” is close to the regulator of attack reactions (the most important subject of the measurements on Eysenck’s scale of psychoticism is actually aggressiveness (3,11). Furthermore, since Eysenck’s factors “E” and “N” are identical to Cattell’s factors “exvia-invia” and “anxiety” it could be said that the cybernetic model (KON-6) also subsumes Cattell’s personality theory (11). As far as the “Big Five” model is concerned, and the fact that its primary factors can be reduced to the dimensions in Eysenck’s and/or Cattell’s personality theory (13–15), it may be concluded that the cybernetic model (KON-6) also includes this personality theory. The structure of the model used in this work and the positions held by the basic regulatory systems is, therefore, similar to all the currently valid models of regulatory functions.
Studies conducted to determine the differences in personality between grave and minor offenders show that these differences usually concern aggressiveness, so Burt & Donnellan suggest that nonviolent offenders have low self-control and are not aggressive, in contrast to the severe offenders characterized by increased aggressiveness (16). Surveys conducted in Serbia dealt with: the differences in personality between prisoners and non-prisoners (17) examining the differences in the level of amorality in different groups of offenders (7), personality traits of recidivists (18), differences in aggressiveness in violent and nonviolent offenders, and the general population (17), the differences between psychopaths and non-psychopathic offenders (12).
Furthermore, the studies in our country have dealt with differences in personality traits between the prison population and the general population, and between the perpetrators of severe and minor criminal offenses, but have not explored which features differentiate offenders who are in prison from offenders who were sentenced to alternative penalties.
Alternative penalties are operationalized as punishment for minor and nonviolent crimes, and prison sanctions are operationalized as punishment for serious and violent crimes. Alternative sentences are imposed for light and non-violent criminal acts and include: suspended sentence, probation, fines, restitution, community service, and house arrest. In the Republic of Serbia, community service or alternative sanctions were introduced in 2006, and house arrest in 2011 (with or without electronic surveillance). The probation program in Serbia is still, one might say, in its early years compared to the developed probation systems in some other parts of the world. Use of alternative sanctions is a fundamental change in the approach to crime and offenders, moving the focus of penitentiary measures from punitive to restorative justice and reintegration. Accordingly, the primary objective was to identify which personality traits contribute the most to the differences between individuals sentenced to prison and to alternative sanctions-community services and house arrest, and also to investigate differences in personality traits between offenders and the general population.
Determination of the intensity and nature of influence of psychological characteristics in criminal behavior is conducted under the cybernetic model of conative functioning, by the method of canonic correlation analysis. This study should provide an answer to the question whether individuals who commit various acts of crime differ from each other by the degree of global disorder of regulatory functions. The study's findings do not only have scientific but also practical implications for experts who deal in prison treatment, probation programs, and personality assessment when determining sanctions.

Методи

Methods

Истражувањето беше спроведено во „Забе-ла“, машки затвор во Пожаревац, Србија, Министерство за правда – Оддел за алтерна-тивни санкции, и во две јавни компании во Белград, од февруари 2015 до април 2015. Комитетот за етика при Министерството за правда го одобри истражувањето (како и ра-ководството на гореспоменатите компании), кое беше спроведено во согласност со етич-ките стандарди на Декларацијата од Хелсинки. Сите субјекти беа информирани за целите на студијата и дадоа своја сог-ласност. Беше овозможена целосна соработ-ка со барање за анонимност.

Пример
Во студијата учествуваа 311 машки испита-ници, од кои 152 испитаници беа престап-ници што служеа затворска казна (група „А“), 91 испитаник, престапници казнети со алтернативни мерки (група „Б“), и 148 од општата популација што не се престапници, кои немале претходна историја поврзана со некое злосторство (група “В”).

Мерки
Во продолжение на информацијата за со-циодемографските карактеристики добиени преку прашалници, КОН-6 кибернетската батерија на конативни тестови, развиена од Момировиќ и сор. (19), стандардизиран од-редувач на особините, е користена во оваа студија. Батеријата се состои од шест пот-тестови (ИПСИЛОН, ХИ, АЛФА; СИГМА; ДЕЛТА; ЕТА) овозможувајќи ја проценката на шест основни регулаторни системи:
1. ИПСИЛОН ја проценува ефикасноста на активноста на регулаторниот систем и дава информација за екстровертноста, бестраш-носта, веселоста, хипоманијата. Во психо-лошка смисла, овој регулатор е идентифи-куван како екстровертен.
2. ХИ ја проценува ефикасноста на орган-ската функција на регулаторниот и контрол-ниот систем и дава информација за хипо-хондрија и гастротестинални, кардиоваску-ларни, сензорни и моторни промени.
3. АЛФА ја проценува ефикасноста на регу-латорот за одбранбени реакции и контрол-ниот систем и дава информации за анксиоз-ност, опсесивност, хиперсензитивност и чувство на вина. Во психолошка смисла, овој регулатор се квалификува како анк-сиозност или невротичност.
4. СИГМА ја проценува ефикасноста на де-фанзивните реакции на регулаторскиот и контролниот систем и дава информации за импулсивност, агресивност, доминација и недоверба кон луѓето. Овој регулатор е поз-нат како агресивност.
5. ДЕЛТА ја проценува ефикасноста на ре-гулаторските функции на регулаторскиот и контролниот систем коишто индицираат психотицизам (шизоидност, параноја, деп-ресија, хипоманична дисоцијација). Овој регулатор е препознатлив како дисоцијација и психотицизам.
6. ЕТА ја проценува ефикасноста на систе-мот за интеграција на регулаторските функ-ции и посочува кон психоастеничната и регресивна дисоцијација, несоработка, силно его и тензија. Ова нарушување на системот води до социјална реадаптација, и затоа најсоодветното име за него е интеграција на социјалното поле.
Овие шест показатели вклучуваат 180 гру-пирани работи, а форматот за одговарање е Петстепена Ликертова скала. Резултатите се калкулираат со едноставно додавање на кое било тврдење, а резултатот од секој тест мо-же да има од 30 до 150 поени. Содржината на тврдењата е дизајнирана така што пови-сок резултат укажува на поголема дезин-теграција и помала контрола врз регулатор-ските функции.
Кибернетскиот модел (КОН-6) ги покажува своите цврсти научни бази преку строги ем-пириски верификации во бројни истражу-вања во Србија, спроведени врз неколку примери од популацијата, вклучувајќи ја општата и осудената популација (19–22). Во Србија, стандардизацијата на КОН-6 тест-батеријата беше направена врз пример на 772 испитаника, на 20-годишна возраст. Скалата за евалуација покажа дека социјал-ниот статус има слабо влијание врз резулта-тите од тестот, така што нема потреба да се поправаат резултатите на можното влијание на социјалните фактори. Исто така, скалата што ги мери обидите за симулација и деси-мулација, неодговорниот однос кон тести-рањето и тенденцијата на потиснување, покажа многу мала корелација со сите тестови од батеријата КОН-6. Интелектуалните способности исто така имаат мала корелација со резултатите од овие тестови. Метричките карактеристики на тестовите се: сигурност 0.95- 0.98; заста-пеност 0,90-0,97; хомогеност 0,50-0,69; валидност 0.95-0.97(19).
Во нашата студија, метричките карактерис-тики (Kaiser-Mayer-Olkin и Cronbach's alpha) на тестовите беа: тест ипсилон: 0.96; 0.91; тест хи: 0.96, 0.95; тест алфа: 0.98; 0.94; тест сигма: 0.97; 0.92; тест делта: 0.99; 0.95; тест ета: 0.99; 0.95.

Статистичка анализа
Статистичката анализа е направена со СПСС 17.0. Социодемографската карактеристика, аритметичката средина на резултатите од тестот (М) и стандардната девијација (СД) за сите три групи е претставена преку описна статистика. Мултиваријантната анализа за варијација (МАНОВА) е користе-на за да се испитаат разликите меѓу групите на варијација: екстровертност, паника, немир, агресивност, психотицизам и ин-теграција и разликите меѓу групите на ком-бинирани варијации. За да се утврдат осо-бините на личноста што придонесуваат за разликите меѓу групите, како и за да се утврди корелацијата на индивидуалните особини на личноста и дискриминирачките функции, користена е канонската дискри-минативна анализа.

The research was conducted in “Zabela” male prison in Pozarevac, Serbia, the Ministry of Justice - Department of Alternative Sanctions, and in two public companies in Belgrade, from February 2015 to April 2015. The Ethics Committee of the Ministry of Justice approved the research (as did the managements of the above mentioned companies), which was conducted in accordance with the ethical standards of the Declaration of Helsinki. All subjects were informed about the objectives of the study and gave their informed consent. Full compliance with anonymity requirements was ensured.

Sample
The study involved 391 male respondents, of which 152 respondents were offenders serving prison sentence (group "A"), 91 were offenders serving alternative measures of penalty (group "B"), and 148 were non-offenders from the general population, who had no prior history of involvement in any crime (group "C").

Measures
In addition to the information on the socio-demographic characteristics obtained through questionnaires, the KON–6 Cybernetic Battery of Conative Tests, developed by Momirovic et al. (19), a standardized personality measure, was used in this study. The battery comprises six subtests (EPSILON, HI, ALPHA, SIGMA, DELTA, ETA) enabling the assessment of six basic regulation systems:
1. The EPSILON subtest estimates the efficiency of the activity regulation system and provides information about extraversion, fearlessness, cheerfulness, and hypomania. In psychological terms this regulator is identified as Extraversion.
2. The HI subtest estimates the efficiency of the organic function regulation and control system and provides information on hypochondria and gastrointestinal, cardiovascular, sensory, and motor conversions. In psychological terms this regulator is identified as Hysteria.
3. The ALPHA subtest estimates the efficiency of the defense reaction regulation and control system and provides information on anxiety, obsessiveness, hypersensitivity, and feelings of guilt. In psychological terms this regulator qualifies as Anxiety or Neuroticism.
4. The SIGMA subtest estimates the efficiency of the attack reaction regulation and control system and provides information on impulsiveness, aggressiveness, domination, and distrust toward people. This regulator is identified as Aggressiveness.
5. The DELTA subtest estimates the efficiency of the regulation functions regulation and control system which indicate psychoticism (schizoidness, paranoia, depression, hypomanic dissociation). This regulator has been recognized as Dissociation or Psychoticism.
6. The ETA subtest estimates the efficiency of the system for integration of the regulation functions and points to psychoastenic and regressive dissociation, uncooperativeness, ego strength and tension. The disorder of this system leads to social de-adaptation and therefore the most accurate name for these qualities is Integration in the social field.
These six tests include 180 grouped items, and the answering format is the Likert five-point scale. Results are calculated by the simple addition of any items, and the result of each test can range from 30 to 150 points. The content of the items is designed so that a higher score indicates greater disintegration and less control over the regulatory functions.
The cybernetic model (KON-6) demonstrated its solid scientific basis through stringent empirical verification in numerous research studies in Serbia conducted on various samples of the population, including the general and the convict population(19–22). In Serbia, standardization of the KON-6 test battery was done on a sample of 772 respondents, representative of the Serbian population of around 20 years of age. Scale evaluation showed that social status had a weak impact on test results, so there is no need to correct the scores on the possible influence of social factors. Also, it showed that the scales which measure attempts of simulation and dissimulation, irresponsible relation towards testing, and suppression tendency were in very low correlations with all the tests from battery KON 6. Intellectual capabilities also have low correlations with results in these tests. Metric characteristics of the tests are: Reliability 0.95-0.98; Representation 0.90-0.97; Homogeneity 0.50-0.69; Validity 0.95-0.97(19).
In our study, metric characteristics (Kaiser-Mayer-Olkin and Cronbach's alpha) of the tests were: Test Epsilon: 0.96; 0.91; Test Hi: 0.96, 0.95; Alfa: 0.98; 0.94; Test Sigma: 0.97; 0.92; Test Delta: 0.99; 0.95; Test Eta: 0.99; 0.95.

Statistical analysis
Statistical analyses were performed using SPSS 17.0. Sociodemographic characteristics, the arithmetic mean of the test scores (M), and standard deviation (SD) for all three groups is presented in descriptive statistics. Multivariate analysis of variance (MANOVA) was used to examine differences between the groups on variables: Extraversion, Hysteria, Anxiety, Aggressiveness, Psychoticism, and Integration and examine differences between the groups on variables combinations. Canonical Discriminant Analysis was used to determine what personality traits contribute to the difference between the groups as well as to determine the correlation of individual personality traits and discriminant function.

Резултати

Results

Го започнуваме нашето толкување на резул-татите со анализа на основните социодемо-графски карактеристики на примерокот (та-бела 1 подолу).

We begin our interpretation of the results with an analysis of basic socio-demographic characteristics of the sample [Table 1 below].

Табела 1.Социодемографски фактори на истражуваната популација

Table 1.Socio-demographic factors of study population

Вкупниот број испитаници е 391, од кои 152 беа престапници во затвор, 91 престапник со алтернативни мерки, и 148 се од општата популација, без никаква историја на престапништво. Сите испитаници се машки. Поголемиот дел од испитаниците се жители на град (група „А“ 82.89%, група „Б“ 80.21%, група „В“ 71.48%). Најголемиот дел од испитаници имаат завршено средно школо (група „А“ 57.89%, група „Б“ 63.73%, група „В“ 78.37%). Речиси половина од испитаниците во групите „Б“ (46.15%) и „В“ (55.40%) се женети, додека во групата „А“ помалку од испитаниците се женети (23.68%). Групата на осуденици и престапници што служат алтернативни мерки природно се разлику-ваа според должината на казната и видот на злосторството што го направиле. Групата на оние што служат алтернативни мерки вклу-чува индивидуи што направиле бедни злос-торства (обид за кражба и ненасилни краж-би, сообраќајни прекршоци, нарушување на јавниот мир, прекршување на семејни обвр-ски). Алтернативни мерки во нашата земја се општокорисна работа (изречена за нај-многу три месеци), куќен притвор (изречен за најмногу една година). Минималното траење на казната во групата на престапни-ци што служат алтернативни казни е 0.25 години, а максималното 0.30 (М = 0.73 ; СД = 0.46). Групата на испитаници што отслу-жуваат затворска казна, вклучувајќи ги и оние што имаат извршено тешки злостор-ства (нанесување телесни повреди, кражба, загрозување на човековата безбедност и семејно насилство). Минималната казна за групата испитаници кои отслужуваат затворска казна е три години, а максималната казна е дванаесет години (М=3.74; СД=2.25).
За утврдување на разликите меѓу овие гру-пи, на поднивоата на тестот на особини КОН 6, беше користена статистичката ана-лиза МАНОВА (табела 2 подолу).

The total number of respondents was 391, of whom 152 were offenders in prison, 91 offenders serving alternative sanctions, and 148 were general population without history of any offence. All the respondents were males. The greater part of the respondents are city residents (group “A” 82.89%, group “B” 80.21%, group “C” 71.48%). The majority of respondents have secondary school qualifications (group “A” 57.89%, group “B” 63.73%, group “C” 78.37%). Approximately half of the respondents in groups “B” (46.15%) and “C”(55.40%) are married, while in group “A” fewer respondents are married (23.68%). The groups of convicts and offenders serving alternative sanctions naturally differed according to the length of punishment and type of crime committed. The group of those serving alternative penalties included individuals who had committed petty crimes (attempted robberies and non-violent thefts, traffic infringements, public disturbance, breach of family duties. Alternative punishments in our country are: community service (imposed for a maximum of three months) and house arrest (lasting maximum of one year). Minimum duration of penalty in the group of respondents serving alternative punishments was 0.25 years, and the maximum 0.30 years (M = 0.73; SD = 0.46). The group of respondents serving a prison sentence included those who had committed serious crimes (serious bodily harm, robbery, jeopardizing human safety, and family violence). Minimum duration of penalty in the group of respondents serving a prison sentence was three years and maximum duration was twelve years (M=3.74; SD=2.25).
For determining the differences between these groups on subscales of personality tests KON 6, the MANOVA statistic analysis was used. [Table 2 below].

Табела 2.За испитување на разликите меѓу групите според варијаблите на скалата КОН-6 беше користена мултиваријантната анализа на варијансата (МАНОВА)

Table 2.Multivariate analysis of variance (MANOVA) was used to examine differences between the groups on variables on the scales KON-6

Распределбата на резултатите од шесте под-нивоа од тестот на особини на батеријата КОН 6, покажа повисоки резултати на ни-вото за хистерија, агресивност, психотицизам и интеграција во групата „А“. Големината на нивото за екстровертност и анксиозност, покажа просечно функционирање. Големината на резултатите во групите „Б“ и „В“ се на про-сечното ниво на распределба.
Мултиваријантната анализа на варијансата (МАНОВА) покажа дека има разлики поме-ѓу групите во сите лични особини, не вклу-чувајќи ја екстровертноста, каде што нема значајни разлики (F = 2.05; df = 2; р> 0.05). Статистички значајни разлики помеѓу гру-пите се појавија во однос на димензиите: хистерија (F = 18.91; df = 2; p < 0.05); анк-сиозност (F = 20.72; df = 2; p < 0.05); агре-сивност (F = 26.44; df = 2; p < 0.05); психо-тицизам (F = 31.72; df = 2; p < 0.05) и ин-теграција (F = 15.25; df = 2; p < 0.05).
Големината на влијанието на (делумно ЕТА на квадрат) групата од зависни варијабли се движи од 0.07 до 0.14, што претставува умерено до големо влијание.
Статистички значајна разлика исто така е пронајдена помеѓу групите во однос на комбинацијата на зависните варијабли (F = 6.64; р<0.05). Влијанието на групите врз комбинацијата на зависните варијабли е умерено.
Испитувањето на соодносот меѓу варијабли-те – конативни димензии на особините и припадните варијабли – за една од двете групи престапници (кои имаат различно криминално однесување) и непрестапници-те е спроведено според моделот на канонската дискриминативна анализа (табела 3 подолу).
Канонската корелација (Rh), која покажува што е различно меѓу дискриминирачките функции и припаѓа на група „А“ или група „Б“ e Rh = 0.437 (Wilks’ lambda = 0.80, χ²(6) = 50.35, р = 0.000) демонстрирајќи ста-тистички значајна разлика помеѓу групите.
Дискриминативната функција (ДСЦ) која ги идентификува варијаблите што ги создаваат најголемите разлики помеѓу групите „А“ и „Б“ е значајна затоа што р е помал од 0.05. Канонската корелација која ја покажува поврзаноста помеѓу дискриминативна функции кои припаѓаат на групата „B“ или на групата „А“ е Rh = 0.394 (Wilks’ lambda = 0.84, χ²(6) = 50.36, р = 0.000) демонстрирајќи статистички значајна разлика помеѓу групите.
Дискриминативната функција (ДСД) која ги идентификува варијаблите што ги создаваат најголемите разлики помеѓу групите „В“ и „А“ е значајна затоа што р е помал од 0.05. Канонската корелација која ни ја покажува поврзаноста помеѓу дискриминативната функција која припаѓа на групата „Б“ или групата „В“, е Rh = 0.128 (Wilks’ lambda = 0.98, χ²(6) = 3.83, р = 0.069), демонстрирајќи дека нема статистички значајна разлика помеѓу групите. Дискриминативната функција (ДСЦ) која ги идентификува варијаблите што ги создаваат најголемите разлики помеѓу групите „Б“ и „В“ не е значајна би-дејќи р е поголем од 0.05 (табела 3).

Distribution of the results on six subscales of the personality test battery KON6 showed higher average scores on the scales that measured Hysteria, Aggressiveness, Psychoticism and Integration in group "A". Dimensions of scale, which measure Extraversion and Anxiety, manifested average functioning. For all dimensions scale scores in group "B" and group "C" are at the level of average operation.
Multivariate analysis of variance (MANOVA) shows that there are differences between groups in all personality traits except Extraversion, where there are no significant differences (F = 2.05; df = 2; p> 0.05). Statistically significant differences between the groups appear in regard to dimensions: Hysteria (F = 18.91; df = 2; p < 0.05); Anxiety (F = 20.72; df = 2; p < 0.05); Aggressiveness (F = 26.44; df = 2; p < 0.05); Psychoticism (F = 31.72; df = 2; p < 0.05) and Integration (F = 15.25; df = 2; p < 0.05).
The extent of the influence of the (Partial Eta Square) group on dependent variables ranges from 0.07 to 0.14, which represents a moderate to great influence.
A statistically significant difference was also found between the groups in regard to the combination of dependent variables (F = 6.64; p<0.05). The extent of the group’s influence on the combination of dependent variables is moderate.
Examination of the relationship between variables- conative personality dimensions and affiliation variables - for one of the two groups of offenders(who have different criminal behavior) and the non-offenders group was conducted under the model of canonic discriminatory analysis. [Table 3 below].
Canonical correlation (Rh), which shows us what is different between discriminant functions and belonging to group "A" or to group "B" is Rh = 0.437 (Wilks’ lambda = 0.80, χ²(6) = 50.35, p = 0.000) demonstrating a statistically significant difference between groups. The discriminant function (DSC) that identifies the variables that create the greatest difference between groups "A" and "B" is significant since the p-layer is lower than 0.05. Canonical correlation which shows us the link between discriminant functions and belonging to group "C" or group "A" is Rh = 0.394 (Wilks’ lambda = 0.84, χ²(6) = 50.36, p = 0.000) which shows a statistically significant difference between groups. The discriminant function (DSC) that identifies the variables that create the greatest difference between groups "C" and "A" is significant since the p-layer is lower than 0.05. Canonical correlation that shows us the link between discriminant functions and belonging to group "B" and to group "C" is Rh = 0.128 (Wilks’ lambda = 0.98, χ²(6) = 3.83, p = 0.069), which indicates that there are no statistically significant differences between the groups. The discriminating function (DSC) that identifies the variables that create the greatest difference between groups "B" and "C" is not significant since the p-layer is greater than 0.05 (Table 3)

Табела 3.Дискриминативна функција (ДСД) која ги препознава варијаблите што ги создаваат најголемите разлики помеѓу групите

Table 3.The discriminant function (DSC) that identifies the variables that create the greatest difference between groups

Табела 4.Стандардизирани канонски дискриминативни коефициенти (сс) и Структурно-корелациски коефициенти (rc) меѓу групите

Table 4.Standardized Canonical Discriminant Coefficients (cc) and Structure Correlation Coefficients (rc) between the groups

Особини кои придонесуваат за разликите меѓу групите „А“ и „Б“ се интеграција и аг-ресивност. Особината што најдобро ги дели двете групи е интеграцијата, нејзиниот де-лумен придонес на функцијата е висок и со негативен знак (сс=-0.58), додека корелаци-јата со функцијата е р=0.59. Друга лична особина која придонесува кон дискримина-цијата е агресивноста (сс=0.30; р=0.76). Придонесот на анксиозноста на дискрими-нирачката функција независно од другите карактеристика (сс=0.27) се смета за мал, но корелацијата на овие особини со функцијата е многу позначајна (р=0.71). Интересно е дека психотицизмот има делумно мал придонес на функцијата (сс=0.18), а висока корелација со функ-цијата (р=0.88). Придонесот на другите две особини, екстровертност (сс=0.18) и хисте-рија (сс=0.06), не е значаен. Хистеријата има голема поврзаност со дискриминирач-ката функција (р=0.66), додека екстроверт-носта има мала поврзаност со дискримини-рачката функција (р= 0.24) (табела 4). Наме-рите на Канонската група (центроиди) пока-жуваат дека има јасна разлика помеѓу лич-ните особини на двете групи престапници кои отслужуваат затворска казна (0.37) и групата престапници осудена на алтернати-вни мерки (- 0.62), базирано на што можеме да заклучиме дека на оние престапници осудени на алтернативни мерки, личната особина интеграција, која има негативен знак, е зголемена, и дека тие се подобро интегрирани од оние што се осудени на затворска казна. Агресивноста, која има позитивен знак, е поизразена кај затво-рените престапници. Предвидената припад-ност е потврдена со 70.8% од успешно гру-пираните престапници.
Споредено со условите на групата „В“ и групата „А“, дискриминирачката функција дефинира психотизам (сс= 0.74, р= 0.86), интеграција (сс= - 0.54, р= 0.60), агресивност (сс= 0.51, р = 0.82) и анксиозност (сс= 0.32, р= 0,74). Незначаен придонес на функцијата е даден од екстровертноста (сс= -0.06, р= 0.04) и хистеријата (сс= 0.03, р= 0.67) (види табела 4). Податоците од групата на центроиди покажуваат дека има јасна разлика во лич-ните особини помеѓу групите непрестапни-ци (- 0.433) и групата затворски осуденици (0.422). Претпоставената припадност е пот-врдена со 67.3% од успешно групираните престапници.

Traits that contribute to the difference between group "A" and group "B" are Integration and Aggressiveness. The feature that best separates these two groups is Integration, its partial contribution to the function is high and with a negative sign (cc = - 0.58), while its correlation with the function is r = 0.59. Another personality trait which contributes to discrimination is Aggressiveness (cc = 0.30; r = 0.76). The contribution of Anxiety to the discriminant function independently of the other characteristics (cc = 0.27) is considered small, but the correlation of these traits with the function was much more significant (r = 0.71). It is interesting that Psychoticism has a low partial contribution to the function (cc = 0.18) and high correlation with the function (r = 0.88). The contribution of the other two properties, Extraversion (cc = 0.18) and Hysteria (cc = 0.06), was not significant. Hysteria had a high correlation with the discriminant function (r) = 0.66, while Extraversion had a low correlation with the discriminant function (r = 0.24) (Table 4). Canonical Group Means (centroids) show that there is a clear difference in the personality traits between the group of offenders serving prison sentences (0.37) and the group of offenders serving alternative sanctions (- 0.62), based on which we can conclude that for those sentenced to alternative sanctions, the personality trait Integration, which has a negative sign, is emphasized, and that they are better integrated than those sentenced to prison. Aggressiveness, which has a positive sign, is more emphasized in the group of imprisoned offenders. The predicted affiliation was confirmed with 70.8% of successfully grouped offenders.
Compared to group "C" and group "A" terms, the discriminant function defines Psychoticism (cc = 0.74, r = 0.86), Integration (cc = - 0.54, r = 0.60), Aggressiveness (cc = 0.51, r = 0.82), and Anxiety (cc = 0.32, r = 0.74). Insignificant contribution to the function is given by Extraversion (cc = - 0.06, r = 0.04) and Hysteria (cc = 0.03, r = 0.67) (see Table 4.) The data of the group centroids show that there is a clear difference in personality traits between the group of non-offenders (- 0.433) and the group of prison offenders ( 0.422). The predicted affiliation was confirmed with 67.3% of successfully grouped offenders.

Дискусија

Discussion

Целта на спроведеното истражување е функ-ционирањето на регулаторите за дефинира-ните органските функции и нарушувањата на регулаторите одговорни за појава на патолошко однесување. Целта која ја поставивме во оваа студија беше да ја одреди поставеноста на основните лични особини кај затворени индивидуи и оние кои служат алтернативни казни и како таа се разликува, и кои лични особини се различни кај осудените индивидуи и неосудената популација. Претходни студии покажаа дека во затвор може да се најдат агресивни, анксиозни, социјално неинтегрирани, препсихотични, депресивни, параноични индивидуи (2,5-7,18,22-25). Исто така, според резултатите од студијата со цел да се анализираат можностите во Ајзенковата скала за предвидување на престапничко однесување, потврдено е дека личните особини можат сигурно да објаснат 67,58% од варијациите на деликвентното однесување (26).
Анализите на варијацијата во нашата студија покажаа дека помеѓу трите групи на испитаници има статистички значајни разлики во следните лични особини: хистерија, анксиозност, агресивност, психотицизам и интеграција во општествената средина. На скалата која ја мереше екстровертноста немаше статисти-чки значајна разлика помеѓу групите. Во случај на екстровертност, други автори сме-таат дека оваа лична особина е многу бли-ску поврзана со антисоцијано однесување (9,10). Како и да е, неколку докази од други студии посочуваат дека поголема екстро-вертност се среќава кај рецидивисти отколку кај нерецидивисти (8), кое може да се интерпретира со Ајзенковата теорија дека екстровертните личности, поради нивните генетски предиспозиции, доживуваат се-риозни кортикални побудувања и го дос-тигнуваат оптималното ниво на будење; кортексот е во постојана потрага за нова си-мулација и голема е веројатноста да бидат склони кон поголема криминална активност од онаа на интровертите (2).
Анализата на канонскиот дискриминирачки коефициент и структурата на канонските функции, дадени со линеарна корелација помеѓу шесте лични особини, откри дека разликите во структурата на особините помеѓу двете групи престапници произлегуваат пред с¢ од дисоцијацијата на особината. Во секој случај, особината што ги создава најголемите разлики во делумниот придонес е интеграцијата; ова сознание не нè изненадува и е во согласност со резултатите од Cale (5), дека кај криминалците кои извршуваат сериозни криминални дела се забележуваат лични особини што укажуваат на проблеми во социјалните односи. Агресивноста е втората најважна карактеристика во поделбата на двете групи на престапници, што е и заклу-чок од други студии кои ја испитуваат зна-чајноста на агресивноста кај сериозните престапници и кај оние со помали престапи (9,10). Истражувањата на оваа тема во на-шата регија посочуваат дека насилните осу-деници постигнуваат повисоки резултати во споредба со ненасилните осуденици, како и во споредба со испитаници од општата популација во секој вид на агресивноста (17). Во многу студии, агресивноста е докажана како карактеристичен индикатор на рециди-визам. Студијата во која е мерена агресијата на Ајзенковата скала во рамките на психо-тицизмот, докажа дека има голема корелација помеѓу психотицизмот и промените во антисоцијалното однесување како вандализам и кражба при сериозни престапи (10).
Анализата на резултатите од канонската корелација помеѓу дискриминативните функции и други варијабли која припаѓа на групата непрестапници или на групата зат-вореници, посочи дека личните особини можат да направат поделба меѓу престапници и непрестапници. Канонските анализи на двете испитани групи покажаа дека психотицизмот како особина има најголемо влијание врз разликите помеѓу овие две групи. Почнувајќи од објаснувањата на нарушувањата на основ-ните регулатори објаснети од Момировиќ (11), може да се претпостави дека во гру-пата на затворски престапници има такви кои покажуваат шизоидност, параноја и ма-нични симптоми, кои кореспондираат на Ајзенковиот опис на психотицизам (2). Има многубројни студии кои ја докажале важ-носта на психотицизмот како предвесник на криминално однесување (6, 7, 9, 19). Пси-холошките основи на психотицизмот сè уште не се доволно јасни (6). Нашите сознанија дека кај индивидуите кои биле осудени на затворска казна с¢ почесто се случуваат проблеми во системот на интеграција на регулаторските функции одошто кај непрестапниците, се во сог-ласност со сознанијата кои расправаат дека слабата социјализација е една од главните причини за злосторство (5). Послабата со-цијална интеграција, според тоа, е особина што јасно ги разграничува престапниците од непрестапниците. Третата карактеристика која дава значаен придонес за разликата на престапниците од општата популација е агресивноста, што не е нешто ново, земајќи го предвид бројот на психолошки, криминолошки и невро-биолошки студии кои ја поврзуваат агре-сивноста со криминалното однесување (16). Анксиозноста исто така многу придонесува за разликата помеѓу двете испитувани гру-пи, додека хистеријата нема значајно влија-ние на разликите. Според тоа дека анксиоз-носта е идентична на факторот на невроти-цизмот од моделот на McCrae & Costa (27). Нашите сознанија за значајноста на анк-сиозноста за предвидувањето на криминално однесување можат да бидат слични со заклучокот на авторите кои сметаат дека невротицизмот е многу поврзан со криминалното однесување (5, 28). Неоспорно е во нашите истражувања дека овие особини не се предвесници на разликите помеѓу помалите престапници и општата популација, туку помеѓу прес-тапниците кои се во затвор и општата попу-лација.
Нашите сознанија покажаа дека екстроверт-носта нема значаен придонес за разликата помеѓу престапниците и општата популаци-ја, ниту за разликата помеѓу двете групи на престапници, кои се исти според резул-татите на Miller и Lainam (9). Во метаан-алитичката студија спроведена од Cale (5), не беше најдена значајна корелација на екстровертноста со криминалното однесување или е со слаб интензитет, така што хипотезата е дека екстровертноста се намалува при приведување. Ова го отежнува одредувањето дали добиените резултати се поврзани со криминалното од-несување или институционализацијата (5).

The conducted research was aimed at the functioning of the regulators of organic functions defined and disorders of regulators responsible for the manifestation of pathological behavior. The goal we set in the present study was to determine at which constellation of basic personality traits incarcerated individuals and those serving alternative sanctions differ, and which traits make the difference between the condemned and the non-criminal populations. Previous studies have already shown that in prison one can find a considerable number of aggressive, anxious, socially poorly integrated, pre-psychotic, depressed, paranoid, and similar individuals (2,5-7,18,22-25). Also, according to the results of the study aimed at analyzing the possibilities of Eysenck scales in predicting delinquent behavior, it was confirmed that personality traits can reliably explain 67.58% of the variance of delinquent behavior (26).
The analysis of variance in our study showed that among the three groups of respondents there were statistically significant differences in the following personality traits: Hysteria, Anxiety, Aggressiveness, Psychoticism, and Integration in the social environment. On the scale which measures Extraversion there was no statistically significant difference between groups. In the case of Extraversion, other authors also suggest that this trait is not highly correlated with antisocial behavior (9,10). However, there is various evidence from other studies indicating that higher Extraversion differentiates recidivists from non-recidivists (8), which can be interpreted by Eysenck's theory that Extraverts, because of their genetic predisposition, experience severe cortical excitation and reach the optimum level of awakening; the cortex is constantly looking for new stimulation and is likely to be more inclined toward criminal activity greater than that of introverts (2).
Analysis of canonical discriminant coefficients, and structure of the canonical functions, given by linear correlations between the six personality traits, revealed that differences in personality structure between the two groups of offenders stem primarily from dissociation of personality. However, the trait that produces the biggest differences to partial contribution is Integration; this finding does not surprise us and it is consistent with the result given by Cale (5), that in criminals who committed serious criminal acts personality traits that point to problems in social relations occur. Aggressiveness is the second most important characteristic in the differentiation of the two groups of offenders, which is the conclusion of other studies that have examined the importance of aggression in differentiating severe and minor offenders (9,10). Research on this topic in our region says that violent convicts achieve higher scores in relation to non-violent inmates, as well as in comparison to respondents from the general population in all dimensions of Aggressiveness (17). In many studies, Aggressiveness has been proven to be the feature which is the main predictor of recidivism. The study that measured Aggressiveness by the Eysenck scale within psychoticism, proved there is a high correlation between psychoticism and modalities of antisocial behavior such as vandalism and theft in severe offenders (10).
Analysis of the results of canonical correlation between discriminant functions and other variables: belonging to a group of non-offenders or a group of prisoners indicated that personality traits obviously can separate offenders from non-offenders. Canonical analyses of the two analyzed groups showed that Psychoticism traits give the largest contribution to the differentiation of these two groups. Starting from the definitions of disorders of basic regulators that Momirovic explains (11), it can be assumed that in the group of offenders in prison there are those who exhibit schizoid, paranoid and manic symptoms, which would correspond to Eysenck’s description of Psychoticism (2). There are numerous studies that proved the validity of Psychoticism as a predictor of criminal behavior (6, 7, 9, 19). The physiological basis of Psychoticism is still not clear enough (6). Our findings that in individuals who have been convicted to prison sentences problems occur more frequently in the system for the integration of regulatory functions than in non-offenders are consistent to the findings of other researchers who argue that poor socialization is one of the key factors of crime (5). Poorer social integration is thus clearly the trait which clearly differentiates the group of offenders from the group of non-offenders. The third feature that makes a significant contribution to the differentiation of offenders of the general population is Aggressiveness, which is nothing new, considering the number of psychological, criminological, and neurobiological studies which have associated Aggressiveness with criminal behavior (16). Anxiety also contributes highly to the difference between the two studied groups, while Hysteria has no significant partial impact on the difference. Given that Anxiety is identical to a factor of Neuroticism from the model of McCrae & Costa (27), our findings about the significance of Anxiety for the prediction of criminal behavior can be similar to the conclusions of the authors who find that Neuroticism is highly correlated with criminal behavior (5, 28). It is indisputable that in our research these traits are not predictors of differences between minor offenders and the general population but only between offenders who are in prison and the general population.
Our results showed that Extroversion does not contribute significantly to the difference between offenders and the general population, nor to the difference between the two groups of offenders, which is the same finding according to the results of Miller and Lainam (9). In a meta-analytic study conducted by Cale (5), significant correlation of Extraversion with criminal behavior was not found or was weak in intensity, so the hypothesis is that Extroversion decreases with arrest. This makes it difficult to determine whether the obtained scores are associated with criminal behavior or institutionalization (5).

Заклучок

Conclusions

Повеќето конструкции извадени од различни модели на основната структура на особините се поклопуваат, иако факторите се со различни имиња, што значи дека на истиот начин или на многу сличен начин може да се објаснат и предвидат варијациите на криминалното однесување (7). Резултатите од испитувањето на личните особини на престапници кои се во програмите за условни казни покажаа дека главни предвесници за овие послаби форми на деликвентно однесување не се примарните лични особини. Значењето на оваа студија е во тоа дека помеѓу престап-ниците кои се осудени со алтернативни мерки и предметите од општата популација не се пронајдоа разлики во личните особини. Нашите сознанија укажуваат дека личните особини на оние престапници кои се во затвор поради направени злосторства, се разликуваат од престапниците на ситни прекршоци на кои им е доделена алтернативна мерка и упатуваат на за-должителна психолошка евалуација на лич-ностите кои направиле ситни прекршоци, со цел да се донесе вистинска одлука кога се избира помеѓу затворска казна или алтерна-тивен начин на казна. Значајно и потребно е да се распознаат, на компетентен и навремен начин, оние престапници во програмот за условна казна кои можеби имаат одредени нарушувања на особините. Особини кои придонесуваат на разликите помеѓу непрестапниците и престапниците кои служат казна се: психотицизам, интеграција, агресивност и анксиозност. Резултатите погоре покажуваат дека неор-ганизираноста на личноста, нарушувањата од слаба интеграција, првенствено агре-сивност и зголемена анксиозност се во го-лема корелација со тешкото криминално од-несување, кое исто така е пронајдено и во други студии. Поради тоа резултатите кои се добиени од моделот на кибернетичкото конативно функционирање обезбедија подобар увид во интензитетот и природата на влијанието на конативната димензија на криминалното однесување, и значајно сменија некои предрасуди во врска со психолошките профили на престапници кои имаат направено помали криминални акти.
Понатаму, резултатите споменати погоре индицираат дека дисорганизацијата на особините, нарушување поради слаба социјална интеграција, првенствено агресивност, и зголемена анксиозност се карактеристични за престапници кои служат сериозни казни. Потоа невро-биолошките, генетските, психолошките и криминолошките истражувања на врската меѓу личните особини и криминалното однесување на престапниците на мали злосторства се исто така од помош во развојот на соодветна превенција и програми за рехабилитација. Недостаток на оваа студија е што другите варијабли не се вклучени, како на пример: семејното функционирање, материјалната сигурност, користењето алкохол и во случај на затво-рениците, варијабли како: третман, групно влијание, интеграција итн. Една од ограни-ченостите на оваа студија е ориентацијата кон еден модел на лични особини, но како и да е, со оглед на високата кореспонденци-ја на моделот со други модели, може да се заклучи и со изоставањето на аналогни модели во голема мера ќе се потврдат резул-татите од оваа студија. Секако, тестирањето на личните особини со користење на разни модели и тестови е сериозна и многу важна работа, која треба да се земе предвид за по-натамошни студии.

Most constructs extracted in various models of basic personality structure largely overlap, although factors have different names, which means that in the same or very similar way we can explain and predict the variance of criminal behavior (7). The results of examining personality traits of offenders who are on probation programs showed that the main predictors of these milder forms of delinquent behavior are not primarily personality traits. The significance of this study is that among the offenders who are sentenced to alternative penalties and the subjects of the general population no difference in personality traits was found. Our findings make explicit that the personality traits of those offenders who are jailed because of committed crimes differ from perpetrators of petty offenses who were given alternative sanctions and could indicate the need for mandatory diagnostic psychological evaluation of persons who have committed minor offenses, to ensure the right decision is made when choosing between prison and an alternative method of punishment. It is important and necessary to identify, in a competent and timely manner, those offenders in the Probation program who might have certain personality disorders. Traits that contribute to the difference between non-offenders and offenders serving prison sentence are Psychoticism, Integration, Aggressiveness, and Anxiety. The results above indicate that personality disorganization, disorders of poor social integration, primary aggressiveness, and increased anxiety are in high correlation with severe forms of criminal behavior, which is also found in other studies. Therefore the results that are obtained under the model of cybernetic conative functioning have provided better insight in intensity and nature of influence of conative dimensions on criminal behavior and have considerably changed some prejudices regarding psychological profiles of offenders who committed minor criminal acts.
Furthermore, the results above indicate that personality disorganization; disorders of poor social integration, primary aggressiveness, and increased anxiety are the characteristics of offenders who carry out serious offences. Further neurobiological, genetic, psychological, and criminological research on the relationship between personality traits and criminal behavior in perpetrators of small crimes would also be very useful in the development of appropriate prevention and rehabilitation programs. The limitation of this study is that other variables are not included, such as family functioning, material security, alcohol abuse and, in the case of prisoners, also variables such as: treatment, group influence, integration, etc. One of the limitations of the study is its orientation towards a single personality model, however, in view of the high correspondence of the model with other models, it may be concluded that the inclusion of analogous models would largely corroborate the results of this study. Certainly, testing personality traits by the use of different models and tests is a very important and serious matter, which should be taken into consideration in future studies.

Конфликт на интереси

Авторите изјавуваат дека не постои конфликт на интереси.

Conflict of interests

Authors declare no conflict of interests.

Citation: Djurdjevic S, Krivokapic Z, Shapic R, Vicentic S. Understanding conative regulation systems – an examination of the differences between offenders and non-offenders. J Spec Educ Rehab 2016; 17(1-2):66-84. doi: 10.19057/jser.2016.4

1. Raine A. The anatomy of violence: The biological roots of crime. Pantheon/Random House, New York, NY; 2013.
2. Eysenck SBG & Eysenck HJ. Personality differences between prisoners and controls. Psychological Reports 1977; 40: 1023-1028.
3. Eysenck HJ. & Eysenck MW. Personality and individual differences. New York: Plenum, 1985.
4. Costa PTJ & McCrae RR. Primary Traits of Eysenck's P-E-N System: Three- and Five-Factor Solutions. J Pers Soc Psychol. 1995; 69(2):308-317.
5. Cale EM. A quantitative review of the relations between the “Big 3”higher order personality dimensions and antisocial behavior. J Res Pers. 2006;40:250–284.
6. Eysenck HJ. & Gudjonsson GH. The causes and cure of criminality. NeuYork:Plenum Press 1989.
7. Kujacic D, Medjedovic J &Knezevic G. The relations between personality traits and psychopathy as measured by ratings and self-report. Psychology 2015; 48(1):45–59.
8. Van Dam C JM, Janssens AM & De Bruyn EEJ. PEN, Big Five, juvenile delinquency and criminal recidivism. Pers Individ Dif. 2005;39:7–19.
9. Miller JD & Lynam D. Structural models of personality and their relation to antisocial behavior: a meta-analiticrewiev. Criminology 2001; 39:765-798.
10. Romero E ,Luengo MA. & Sobral J. Personality and antisocial behavior:study of temperamental dimensions. Pers Individ Dif. 2001; 31:329-348.
11. Momirovic K, Wolf B & Dzamonja Z. The KON–6 Cybernetic Battery of Conative Tests, 1992; Belgrade: Association of Psychologists of Serbia.
12. Radulovic D &Radovanovic D.Personality traits of offenders involved in organized criminal activity. IJSHIM 1999;2:41-47.
13. Cattell RB. Personality: A Systematic Theoretical and Factual Study. New York: McGraw Hill 1950.
14. Guilford JP. Personality. New York: McGraw-Hill 1959.
15. Eysenck HJ. Handbook of abnormal psychology. Pitman. London 1970.
16. Burt SA. & Donnellan MB. Personality correlates of aggressive and non-aggressive antisocial behavior. Pers Individ Dif. 2008; 44(1):53-63.

17. Mitrovic D, Smederevac S, Colovic P, Kodzopeljic J ∓Dinic B.Personality prototypes based on dimensions of the revised reinforcement sensitivity theory among prisoners and non-prisoners. Pers Individ Dif. 2014; 69:50–55.
18. Mededovic J, Kujacic D &Knezevic G. Personality-related determinants of criminal recidivism. Psychology 2012; 45(3):277-294.
19. Association of Psychologists of Serbia. Catalog psychological measuring instruments. Available from URL: http://www.dps.org.rs /images/ stories/cpp/katalog%20testova%202014.pdf
20. Hosek A & Momirovic K. Structure of the relations between the juvenile delinquents'social status and personality characteristics. Psychology 1997:3,197-230.
21. Momirović K & Hošek A.Influence of cognitive and conative factors on criminal behavior. Psychology 1998:1-2; 29-44.
22. Momirovic A, Gjuric H & Goluban M. Thirty years of using a series of personality questionnaires constructed by computer, Psychiatr Danub 2014; 26:509-512.
23. Momirovic K, Hosek A, Radovanovic D, Radulovic D."Personality traits of recidivists determined by nonlinear canonical model", in: D. Radovanovic, Psihologija kriminala 1996:3, pp. 13.
24. Rolisona JJ, Hanochb Y & Michaela G. Characteristics of offenders: the HEXACO model of personality as a framework for studying offenders’ personality. J. forens. psychiatry psychol 2013; 24(1):71-82.
25. Boduszek D, Shevlin M, Adamson G & Hyland P. Eysenck's Personality Model and Criminal Thinking Style within a Violent and Nonviolent Offender Sample: Application of Propensity Score Analysis. Deviant Behav 2013; 34:483-493.
26. Heaven PC. Personality and self-reported delinquency: Analysis of the “Big Five”personality dimensions”. Pers Individ Dif 1996; 20:47–54.
27. Jakobwitz S & Egan, V. The dark triad and normal personality traits, Pers Individ Dif. 2006; 40:331–339.
28. Levine SZ & Jackson CJ. Eysenck's theory of crime revisited: Factors or primary scales? LEGAL CRIMINOL PSYCH 2004; 9:135–152.
29. Costa PTJ. & McCrae RR. Primary Traits of Eysenck's P-E-N System: Three- and Five-Factor Solutions. J Pers Soc Psychol 1995; 69:308-317.