СТРУКТУРА НА ТЕЛЕСНИТЕ ДЕФОРМИТЕТИ КАЈ ЛИЦАТА СО МЕНТАЛНА РЕТАРДАЦИЈА

Благоја ГЕШОСКИ

Филозофски факултет,        
Институт за дефектологија – Скопје

STRUCTURE OF BODY DEFORMATIES AMONG PERSONS WITH MENTAL RETARDATION

Blagoja GESHOSKI

Faculty of Philosophy, Institute of Special Education and Rehabilitation - Skopje

Благоја Гешоски го одбрани својот маги­стер­ски труд на 26.12.2009 година на Институтот за дефектологија при Фило­зоф­скиот факултет, Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ – Скопје, пред комисија во состав: проф. д-р Ристо Петров, проф. д-р Владимир Трајковски и доц. д-р Наташа Чичевска Јованова.

Blagoja Geshoski defended his master's thesis on 26/12/2009 at the Institute for Special Education and Rehabilitation, Faculty of Philosophy, “St. Kiril and Metodij"- Skopje, the committee consisted of: Prof. Dr. Risto Petrov, Prof. Dr. Vladimir Trajkovski and Assist. Prof. Dr. Natasha Chichevska Jovanova.

Примено: 15. 01. 2010
Прифатено: 13. 02. 2010
UDK: 376.1-056.2

Received: 15. 01. 2010
Accepted: 13. 02. 2010
Abstract from master thesis

Резиме

Abstract

Целта на ова истражување беше проценка нa структурата на телесните деформитети кај лицата со ментална ретaрдација.
Поз­навањето на структурата на телесните де­формитети кај лицата со ментална ре­тар­да­ција претставува појдовна основа за изра­бот­ка на програма за превентивно корек­тив­на работа во процесот на специјална еду­ка­ција и рехабилитација во насока на нивно от­странување или ублажување.
Структурата на телесните деформитети кај лицата со ментална ретардација беше ана­ли­зи­рана во однос на возраста, степенот на мен­тална ретардација и во однос на секој­днев­ните животни активности.
Со испитувањето беа опфатени 170 испи­та­ни­ци со ментална ретардација од двата пола. Сите испитаници се сместени во установа за трет­ман на лица со тешка и длабока мен­тална ретардација (Специјалниот завод Де­мир Капија). Врз основа на два критериуми ис­питаниците се поделени во групи. Прв критериум за формирање група беше степенот на ментална ретрадација: I група – тешка мен­тал­на ретардација (ТМР); и II група – длабока мен­тална ретардација (ДМР). Втор критериум за формирање група беше возраста на ис­пи­та­ни­ците: I група – возраст до 18 години; II гру­па – возраст 19–30 години; и III група – над 31 го­дина. Структурата на телесните де­фор­ми­те­ти беше анализирана во однос на возраста, сте­пенот на ментална ретрдација и во однос на активностите во секојдневниот живот.
За потребите на планираното истражување сос­тавен е Протокол за проценка на те­лес­ни­те деформитети кај лицата со инвалидност, кој содржи: формулар за општи податоци за ис­питаниците, прашалник за проценка на соматскиот статус, клинички лист и тест за активностите во секојдневниот живот (Тест АСЖ, Rusk, 1971).
Сите податоци добиени со истражувањето се изразени квантитативно и обработени со сле­дните статистички методи и постапки: број на повторувања, фреквенција и про­цен­ти, мерка на централна тенденција, ари­т­ме­тич­ка средина и стандардна девијација, χ2 и Fisher Exact – тест. За статистички зна­чајни разлики беа земени разликите со ни­во на значајност од ρ<0,05.
Ка­ко позначајни резултати можеме да ги из­двои­ме следните: 33,52% од испитаниците со ментална ретардација кои се инс­ти­ту­цио­нал­но сместени имаат нарушен телесен инте­гритет, ограничена подвижност на гор­ни­те екстемитети имаат 50% од ис­пи­та­ни­ци­те и 52,35% на долните екстремитети. Лошо држе­ње на телото е евидентирано кај 61,17% од испитаниците, а структурални промени на ’рбетниот столб има кај 45,29% од испи­та­ниците. Деформитети на карлицата имаат 20,50% од испитаниците, на зглобот на ко­ле­но­то 6,45%, а деформитети на стапалата кај 41,93% од испитаниците. Исто така ре­зул­та­ти­те од истражувањето покажуваат дека спо­соб­носта за вршење функции на ло­ко­мо­тор­ниот систем зависи од индивидуата и со­ци­јал­ната активност на лицето со ментална ре­тар­дација. При извршување на активностите во кревет, помош или асистенција од страна на друго лице им е потребна на 47,05% од ис­питаниците. За извршување на актив­нос­ти­те за самозгрижување потребна им е по­мош или асистенција од страна на друго лице на 54,70% од испитаниците за од­р­жу­ва­ње лична хигиена, за хранење на 45,88% од ис­питаниците, при облекување/соблекување на 54,11% од испитаниците.
Добиените резултати при истражувањето ја­с­но покажуваат дека менталната ретардација ја следат бројни телесни деформитети, кои ги прикриваат способностите во другите под­рачја на фунционирање и дополнително ги инвалидизираат овие лица. Како што се зго­лемува степенот на ментална ретардација, та­ка и телесните деформитети стануваат по­зна­чаен проблем при фунционирањето на овие лица.
Предлог мерки кои произлегуваат од до­бие­ни­те резултати се следни:

• потребно е да се продолжи со истра­жу­вањата во оваа област;
• потребно е да се формира централна ба­за на податоци;
• примена на резултатите од истр­ажу­ва­њето во секојдневната пракса (во­ве­ду­ва­ње на нови содржини и протокол);
• усогласување на постоечката леги­сла­ти­ва со современите доктрини и кон­цеп­туални приоди;
• усогласување на проценката и трет­ма­нот во специјалната едукација и реха­би­литација на лицата со комбинирани оштетувања;
• избор на програма за специјална еду­ка­ција и рехабилитација прилагодена на возраста;
• мултидисциплинарен пристап кон проб­лемот,
• едукација на кадри за работа со лица со комбинирана попреченост.

The purpose of this research was to assess body structure deformities among people with mental retardation.
Knowing the structure of people with mental retardation’s physical deformities is the starting basis of a quality program for preventive and corrective work. Also, it is a starting point in the process of special education and rehabilitation in regards to their removal and mitigation.
The structure of the physical deformities among persons with mental retardation were analyzed in terms of age and degree of mental retardation in relation to everyday life activities.
The inquiry covered 170 respondents with mental retardation in both sexes. All respondents were placed in an institution for treatment of persons with severe and profound mental retardation (Special Institute Deep River). On the basis of two criteria, participants are  divided  into  groups.  The first criterion forestablishing a group of level of mental retardation: Group I - severe mental retardation (TMR) and Group II - profound mental retardation (DMR). A second criterion for establishing the age group of respondents: Group I - age 18 years; Group II- Age 19 - 30 years and Group III - over 31 years. The structure of the physical deformities was analyzed in terms of age and degree of mental retardation in relation to activities in everyday life.
For the purposes of the planned research , an integral protocol is established for the evaluation of physical deformities among persons with disabilities, including: an application form for general information about the respondents, a questionnaire to assess somatic status, and a clinical sheet and test activities in everyday life (Test ASZH, Rusk, 1971).
 All data obtained by the research are expressed quantitatively and treated with the following statistical methods and procedures: number of repetitions, frequency and percentages, measure of central tendency, the arithmetic mean and standard deviation, χ2 and Fisher Exact - test. Statistically, significant differences were taken with different levels of significance ρ <0,05.
The following significant results may be set aside: 33.52% of respondents with mental retardation who are placed with institutional disturbed physical integrity, limited mobility of the upper limbs have 50% of respondents and 52.35% of the lower limbs. Poor posture of the body was recorded at 61.17% of the respondents, and structural changes of the spinal column is the 45.29% of the respondents. Deformities of the pelvis with 20.50% of the knee joint of 6.45%, and deformities of the feet with 41.93% of the respondents. Also the results of the survey shows that the ability to perform functions of the locomotory system depends on the individual and social activity of the person with mental retardation. In carrying out activities in support bed or assistance by another person in 47.05% of the respondents is needed. For carrying out activities in self-care need the help or assistance by another person for 54.70% of the respondents to maintain personal  hygiene,  feeding   for  45.88%  of  the
respondents, while dressing / undressing for 54.11% of the respondents. Re­sults obtai­ned in the survey clearly show that mental retardation follow numerous physical deformities, which conceal the abilities in other areas of functioning and further invalidate them. As the degree of mental retardation is increased, the physical deformities become a more significant problem in their functioning. Proposed measures arising from the results obtained are as follows:

• It is necessary to continue research in this area,
• It is necessary to establish a central database
• Application of research results into daily practice (introducing new content and protocol)
• Harmonization of existing legislation with the modern doctrines and conceptual approaches
• Harmonization of assessment and treatment in special education and rehabilitation of persons with combined damage
• Selection of a program for special education and rehabilitation tailored to the age,
• Multidisciplinary approach to the problem,
• Training of personnel working with persons with  combined disabilities.

Адреса за кореспонденција:

Corresponding Address:

Благоја ГЕШОСКИ

Blagoja GESHOSKI

ул „Победа“ бр. 51
7500 Прилеп, Република Македонија
e-mail: gesopp@yahoo.com

Street “Pobeda” 51
7500 Prilep, Macedonia
e-mail: gesopp@yahoo.com