МЕЃУНАРОДЕН ДЕН НА АУТИЗМОТ

Оливера РАШИЌ

Универзитет „Св. Кирил и Методиј”
Филозофски факултет
Институт за дефектологија

INTERNATIONAL DAY OF AUTISM

Olivera RASHIKJ

University "St. Cyril and Methodius"
Faculty of Philosophy

Institute of Special Education and Rehabilitation

UDK: 376.3:616.89(063)

Минатиот декември, Генералното заседание на ОН под иницијатива на државата Катар, а со оглед на тоа што денес аутизмот е сериоз­но едукативно и здравствено прашање, усвои резолуција која 2 април го декларира како Ме­ѓународен ден на аутизмот.

По повод првиот Меѓународен ден на аутиз­мот, аутизам-Европа, ги повикува сите др­жа­ви членки на Европската унија и Советот на Европа во одбележувањето на овој ден.

Државите членки на Европската унија и Со­ве­тот на Европа треба посебно внимание да посветат на аутизмот, водејќи сметка за висо­ка­та преваленција на оваа инвалидност.

Врз основа на евиденцијата од научните по­да­тоци, денес знаеме дека аутизмот не е рет­ка појава доколку се опфати целиот спектар на аутистични растројства. Инвалидноста мо­же да опфаќа околу 0,6% од популацијата, што значи дека Европа (вклучувајќи ги држа­ви­те членки на Европската унија и Советот на Европа) брои околу 5 милиони луѓе со ау­ти­зам.

Со оваа резолуција државите од Европската унија и од Советот на Европа се обврзани да ги почитуваат дигнитетот и човековите права на лицата со аутизам.

Со цел да се овозможи нивниот дигнитет, ли­ца­та со аутизам не треба да се сметаат или третираат како популација која не може да ги оствари целите кои се однесуваат на пос­тиг­ну­вање на независност и самопот­врду­вање.

Last December, the United Nations General As­sembly adopted a resolution under the initiative of the State of Qatar, which declares April 2 as World Autism Awareness Day.

Autism is indeed today a very serious education and health issue around the world.

At the occasion of the first World Autism Awareness Day, Autism Europe recalls the fol­lowing to the Member states of the European Union and of the Council of Europe.

The Member States of the European Union and the Council of Europe should pay a particular attention to autism considering the high preva­lence of this disability. 

On the basis of evidenced scientific data, we know today that autism is not a rare condition and if the whole spectrum of autistic disorders is con­sidered, the disability can affect 0.6% of the population. This means that Europe (including all members of the Council of Europe) counts around 5 million people with autism.

With this resolution Member States of the Euro­pean Union and the Council of Europe are obli­gate to respect the dignity and human rights of the persons with autism.

For guaranteeing their full dignity, people with autism should not be considered nor treated as a population that is not able to achieve goals such as independence and self-determination.

Лицата со аутизам ги имаат истите човечки вредности како и сите останати, со што ги имаат и истите човекови права. Како резултат на комплексноста на нивните потреби, тие формираат една особено ранлива група дури и во рамките на лицата со инвалидност. Како што е истакнато од Советот на Европа, лица­та со аутизам често се предмет на повеќе се­ри­озни дискриминации.

Врз основа на фактот кој покажува дека ли­ца­та со аутизам, во најголем дел, се сè уште лишени од индивидуализирана и специјали­зи­рана едукација која ќе ги доведе до вистин­ско подобрување, оваа резолуција се залага за посветување на значително внимание и обез­бе­ду­вање на прилагодена грижа и едукација за овие лица.

Развојот на нивните индивидуални потен­ци­ја­ли зависи од обезбедувањето на поволна, ра­на, детална и доживотна поддршка, како и од степенот на индивидуалниот инвалидитет.

Обезбедувањето на соодветна поддршка бара воспоставување на позитивни дејности и ак­тив­ни мерки во националните системи:

·         Државите членки мора да се осигураат де­ка лицата со аутизам се подложни на адек­ватна и рана дијагноза и третман, во со­гласност со меѓународно прифатените медицински стандарди. Лицата со аути­зам треба исто така да имаат пристап до соодветни здравствени згрижувачки сер­ви­си и можност да добиваат грижа која ќе одговара на нивните здравствени потреби.

·         Државите членки треба да се осигураат дека лицата со аутизам имаат адекватна едукација во текот на целиот живот. За овие лица едукацијата претставува многу по­веќе отколку основно човеково право. Едукацијата е неопходна за да ги надо­пол­ни големите тешкотиите кои овие ли­ца ги имаат во извлекување на поучни ра­боти од искуството, за кои кај останатата популација не е потребна посебна едука­ција.

Аутизам-Европа смета дека потребата е голе­ма во рамките на Европа, но и надвор од неа да се споделат знаењата и најдобрата практи­ка помеѓу државите, за да се овозможи пос­тиг­ну­вање на овие цели.

People with autism have of course the same hu­man value as anyone else and as such they have the same human rights. Because of the complex­ity of their needs, they form an especially vulner­able group even among disabled persons. As un­derlined by the Council of Europe, people with autism are often the subject of more serious dis­criminations.

According to the fact that people with autism are still, in great majority, deprived from personal­ized specialized education and treatment which would permit them to truly improve, this resolu­tion pledge to pay particular attention and ensure appropriate care and education of these persons.

The development of their unique potential de­pends more on the availability of suitable, early, comprehensive and lifelong support than on the degree of individual impairment.

Ensuring the appropriate support requests resti­tuting of positive actions and active measures in national systems:

·         Member States must ensure that persons with autism have access to appropriate and early diagnosis and treatment, in accordance with internationally accepted medical standards. People with autism must also have access to the ordinary healthcare services and receive the care that is appropriate to their health needs.

·         Member States must ensure that persons with autism receive appropriate education all life long. For people with autism, education represents a lot more than a basic right. Edu­cation is indispensable to compensate for the great difficulties that people with autism have in extracting meaning from simple experi­ences, something most other people are capa­ble of without specific educational support.

Autism-Europe considers that in Europe - but also outside Europe - there is an urgent need for sharing knowledge and best practices between countries for achieving these goals.