СЕНЗИТИВНА КОМУНИКАЦИЈА

СО ДЕЦА СО УМЕРЕНА ИНТЕЛЕКТУАЛНА ПОПРЕЧЕНОСТ

ПРЕКУ ЕМОТИВНО-ЕКСПРЕСИВНИТЕ ПРИНЦИПИ НА ICDP ПРОГРАМАТА

SENZITIVE COMUNICATION WITH CHILDREN WITH MODERATE INTELLECTUAL DISABILITY TROUGH THE EMOTIONAL-EXPRESIVE PRINCIPLES OF THE ICDP PROGRAME

Нергис РАМО АКЃУН,

Ристо ПЕТРОВ¹

Nergis RAMO AKGJUN,

Risto PETROV¹

Филозофски факултет,

Институт за дефектологија, Скопје¹

Faculty of Philosophy, Institute of Special

Education and Rehabilitation, Skopje¹

Вовед

Introduction

Чувствителниот дефектолог уште од самиот по­­четок ги толкува детските активности како тие да искажуваат волја, цел, чувства, жел­би и преку овие толкувачки реакции на де­фектологот, детето се вовлекува во ди­ја­лог со него. На тој начин детето постепено на­влегува во светот на заеднички човечки вред­ности, намери, желби и чувства (1).

Најважна психо-социјална потреба на детето е да има долгорочен, стабилен и топол однос со дефектологот, без кој децата не можат да се развиваат соодветно. Од исклучителна важ­ност е сензитивноста на дефектолозите како и нивната способност да обезбедат доб­ра грижа и да ослободат чувства на емпатија кон децата со умерена интелектуална по­пре­че­ност (2).

Емотивно-експресивните показатели на ICDP про­грамата се однесуваат на раниот емо­тивен дија­лог на експресивни гестови по­меѓу де­те­то и негувателот, каде што не­гу­ва­телот ги сле­ди и одговара на екс­пре­сив­ни­те ини­ци­ја­ти­ви и говорот на телото на де­те­то, по­твр­ду­вај­ќи ги сигналите, коментирајќи по­зитивно на она што детето го прави. На овој начин мо­же да се развие вистински ди­ја­лог на екс­пре­сивна емотивна блискост, а по­меѓу детето и негувателот ќе се вос­пос­та­ви чувство на самодоверба, радост и дру­гар­ство (3).

Овој ран емотивно експресивен дијалог се чи­ни дека е од клучно значење за фор­ми­ра­ње­то на топли врски исполнети со љубов со што детето станува поискрено и кон другите луѓе (4).

Че­тирите показатели за емотивно-експре­сив­на комуникација се следниве (5):

·             Покажување на позитивни чувства ис­пол­нети со љубов;

·             Воочување и одговарање на детската ини­цијатива;

·             Започнување на дијалог на ре­ци­про­ци­тет (вербален и невербален);

·             Да се пофали детето за она што го пра­ви добро.

Right from the beginning trough a process of interpretation, the emotionally sensitive special educator can understand the children's activities such as expressing determination, goals, emotions, desires and in that way the child can communicate a dialogue with him. Trough this dialog, the child enters a world of common hu­man values, intentions, desires and feelings (1).

The most important psycho-social need of the child is to have a long-term, stable and close relationship with the special educator, without which he/she can’t develop appropriately. The emotional sensitivity of the special educators is exceptionally important, as well as their ability to provide good care and to express emotions of empathy towards the children with moderate intellectual disability (2). 

The emotionally-expressive indicators of the ICDP program are related to early emotional dialogue of expressive gestures between the child and the caregiver. Where, the caregiver is following and responding to expressive initiations and the child’s body language, confirming the signals and admiring the child’s actions. In this way, a genuine dialogue of expressive emotional closeness can be developed and a feeling of self confidence, joy and friendship can be established between the child and the caregiver (3).

This early emotional expressive dialogue has basic meaning for establishing close relations filled with love, in that way making the child more open to other people (4).

The four indicators of emotionally-expressive communication are (5):

·          Expressing positive emotions filled with love;

·          Recognizing and responding to children’s initiative;

·          Establishing a dialogue of reciprocity (verbal and non-verbal);

·          Admiring the child’s good deeds.

Методологија на истражување

Research Methodology

Ова истражување го реализиравме со цел да доз­наеме колку дефектолозите кои работат со деца со умерена интелектуална по­пре­че­ност во нашите установи манифестираат сен­зитивност во текот на комуникацијата со овие деца (6).

Предмет на нашето истражување беше да до­биеме сознанија за потребата од примена на сензитивна комуникација според ICDP про­грамата помеѓу дефектологот и децата со уме­рена интелектуална попреченост, како за де­фектолозите така и за учениците и нив­ни­те родители.

Наша цел беше да ја согледаме потребата од примена на посензитивна комуникација спо­ред принципите на  ICDP програмата пре­ку самопроцена на интеракцијата на де­фек­толозите и преку процена од страна на уче­ниците и нивните родители.

Задачи на истражувањето: остварувањето на пос­тавените цели го реализиравме преку след­ните задачи:

·             Утврдување на нивото на примена на сен­зитивна комуникација помеѓу де­фек­толозите и децата со умерена ин­те­лек­туална попреченост, според де­фек­то­лозите;

·             Утврдување на степенот на сензитивна ко­муникациja, според децата;

·             Утврдување на нивото на примена на сен­зитивна комуникација помеѓу де­фек­толозите и децата, според ро­ди­те­ли­те;

·             Утврдување на разликите во сен­зи­тив­нос­та на комуникацијата и ин­те­рак­ци­ја­та според дефектолозите, родителите и уче­ниците со умерена интелектуална по­преченост;

Популација и примерок: Истражувањето бе­ше спроведено на пригоден примерок сос­та­вен од три групи:

·             Првата група ја сочинуваат 20 де­фек­то­лози од посебна установа  кои ра­бо­тат со деца со умерена интелектуална по­преченост;

·             Втората група ја сочинуваат 20 уче­ни­ци со умерена интелектуална по­пре­че­ност;

·             Третата група ја сочинуваат 20 ро­ди­те­ли (старатели) на учениците со уме­ре­на интелектуална попреченост.

Истражувањето се изврши во „Завод за ре­ха­би­­ли­тација на деца и младинци“ – Топанско По­ле во Скопје, а се одвиваше во месеците ја­­нуари, февруари и март 2009 год.

We executed this research with a goal to discover the level of sensitivity expressed by the special educators in our institutions, during their communication with children diagnosed with moderate intellectual disability (6).

The subject of our research was to conduct information regarding the necessity for imple­menting sensitive communication between the special educator and the children with moderate intellectual disability based on the ICDP program, including the special educators, their pupils and parents.

Our goal was to understand the need of implementing more sensitive communication based on the principles of the ICDP program, through self-evaluation of the special educators’ interaction and trough evaluation done by the pupils and their parents.

Research Assignments: The fulfillment of the goal was achieved through the following assignments:

·                   To determine the level of use of sensitive communication between the special educators and the children with moderate intellectual disability defined by the special educators;

·                   To determine the level of sensitive communication defined by the children;

·                   To determine the level of sensitive communication between the special educators and the children defined by their parents;

·                   To determine the differences in the communication sensitivity and interaction defined by the special educators, the parents and the children with moderate intellectual disability;

Population and sample: This research was conducted with representative sample consisted of three groups:

·                   The first group was consisted of 20 special educators working with children with moderate intellectual disability in special institution;

·                   The second group was consisted of 20 pupils with moderate intellectual disability;

·                   The third group was consisted of 20 parents (guardians) of the children with moderate intellectual disability.

The research was conducted in the “Institute for Rehabilitation of Children and Youth” –Topan­sko Pole in Skopje, from January to March, 2009.

Резултати од истражувањето

Research results

Анкетниот прашалник беше составен од 11 пра­шања, во 5 од нив беа опфатени емо­тив­но-експресивните принципи за сензитивна ко­муникација на ICDP програмата.

The questionnaire had 11 questions, 5 of them included the emotionally-expressive principles for sensitive communication of the ICDP program.

Табела 1. До која мера им се покажуваат по­зитивни чувства на учениците со умерена ин­телектуална попреченост

Table 1. To which level the Special Educators are showing positive emotions to pupils with mo­derate intellectual disability.

Слика 1. До која мера им се покажуваат по­зитивни чувства на учениците со умерена ин­телектуална попреченост

Figure 1. To which level the Special educators are showing positive emotions to pupils with moderate intellectual disability.

Од податоците во првата табела како и од гра­­фичкиот приказ на истата може да се за­бе­лежи силна статистички значајна разлика во одговорите. Додека најголем процент од де­­фектолозите имаат позитивна слика за нив­­ното покажување позитивни чувства кон уче­­ниците, родителите се просечно за­до­вол­ни од нив. Учениците со умерена ин­те­лек­туа­л­на попреченост се во најголем број „про­сечно“ задоволни, иако радува фактот што 35% сметаат дека „во голема мера“ им се покажува љубов, додека загрижува по­да­то­­кот од 15% негативен избор, избор на уче­ни­­ци кои сметаат дека нивната „нас­тав­нич­ка“ не ги сака.

From the data in Table 1 and the graphical preview, we can notice strong statistically significant difference in the answers. While high percentage of special educators has positive opinion regarding expressing encouraging emotions to pupils, the parents are on average satisfied by them. The pupils with moderate intellectual disability are mostly “average” satisfied. Despite that, encouraging is the fact that 35% of them consider that the special educators express love towards them in “high level”, but discouraging is the fact that 15% of the pupils think that their “teacher” doesn’t love them.

Слика 2. До која мера се придава вни­ма­ние на детските желби и намери.

Figure 2. To which level the special educators are giving importance to children wishes and intentions.

Според податоците од одговорите на вто­ро­то прашање можеме да забележиме силна ста­тистички значајна разлика во одговорите. Де­фектолозите повторно во најголем про­цент избираат позитивен одговор, додека уче­ниците со умерена интелектуална по­пре­че­ност и нивните родители се „просечно“ за­до­волни.

Based on the data collected from the answers from the second question, we can notice strong statistically significant difference in the answers. Once again, the special educators in highest percentage have chosen the positive answer, while the pupils with moderate disability and their parents are “average” satisfied.

Слика 3. До која мера се следат нештата кои ги интересираат учениците со умерена ин­телектуална попреченост

Figure 3. To which level the interests of the pupils with moderate intellectual disability are observed.

Повторно може да се забележи разликата во од­говорите кај овие три групи испитаници, што е и статистички потврдено. Додека дури 95% од дефектолозите одговараат по­зи­тив­но, родителите и учениците се „просечно“ или „во мала мера“ задоволни.

Once again it can be noticed the difference in answers of these three groups, which is also statistically confirmed. While 95% of the special educators gave positive answer, parents and pupils are in “average” or “low level” of approval.

Слика 4. До која мера се остварува по­зи­ти­вен контакт со учениците со умерена ин­те­лек­туална попреченост.

Figure 4. To which level is achived a contract with pupils with moderate disability.

При процената на позитивниот контакт, кој го остваруваат дефектолозите со учениците со умерена интелектуална попреченост, мо­же да се забележи силна статистички зна­чај­на разлика помеѓу нивните одговори. Де­фек­то­лозите во најголем процент позитивно се до­живуваат себе си. 50% од нив одговориле со „во голема мера“, а 40% „во многу голема мера“. Родителите се поделени во мислењата ме­ѓутоа, повеќето одговориле со „просечно“. Нај­голема разлика се гледа во одговорите на уче­ниците од кои 25% го избрале одговорот „во мала мера“, а 40% одговориле „про­сеч­но“. Само 30% од учениците со умерена ин­те­лектуална попреченост покажуваат за­до­вол­ство од начинот на остварување по­зи­ти­вен кон­такт на дефектологот кој работи со нив.

While considering the level of positive contact established between the special educators and the pupils with moderate intellectual disabilities, we can notice strong statistically significant difference in their answers. The highest percentage of special educators is valuating themselves positively. 50% of them answered “high level” and 40% chose “extremely high level”. Parents are divided by their opinion but most of them answered “average”. The highest difference can be noticed in pupils’ response, 25% chose the answer “low level” and 40% answered “average”. Only 30% of pupils with moderate intellectual disability are satisfied by the positive relationship with their special educators.

Слика 5. До која мера учениците со уме­ре­на интелектуална попреченост се пофалувани

Figure 5. How much the children with moderate intellectual disability are admired.

Податоците внесени во Слика 5, повторно ни укажуваат на силна статистички значајна раз­­лика помеѓу одговорите на трите групи ис­­питаници. Најголемиот број дефектолози из­­брале позитивен одговор. Родителите има­ат поделени ставови, но сепак половина од нив избрале „просечно“. Учениците, слично како и нивните родители, се поделени во од­го­­­во­рите, 45% од нив избрале „просечно“.

The data in Figure 5 once more shows strong statistically significant difference between the answers of the three respondent groups. The highest number of the special educators have chosen positive answer. Parents were divided by opinion; however half of them chose “average” as an answer. Pupils, similarly to their parents, are divided by their answers with 45% of them choosing “average” as an answer.

Заклучок

Conclusion

Од општиот приказ на резултатите од ис­тра­жу­вањето кое го спроведовме со цел да ја ут­врдиме потребата од посензитивна ко­му­ни­ка­ција и интеракција со учениците со уме­ре­на интелектуална попреченост, може да се за­бележи дека постои силна статистички зна­чајна разлика во одговорите на трите гру­пи испитаници.

При одговарањето на сите прашања, де­фек­то­ло­зите се генерално задоволни од својата ра­бота. Најчести избори во текот на са­мо­про­ценувањето се „во голема мера“ или „во мно­гу голема мера“.

Родителите најчесто избираа „просечно“, но не бевме сигурни дали овој одговор се дол­жи на нивното просечно задоволство од ра­ботата на дефектологот, или пак, ја из­би­ра­ат средината поради недоволното поз­на­ва­ње на работата со нивното дете.

Учениците со умерена интелектуална по­пре­че­ност беа константно незадоволни од на­чи­нот на сензитивно комуницирање со нив. ICDP програмата е наменета за креирање по­сенз­итивна комуникација и интеракција со де­ца­та кои се вклучени во воспитно-об­ра­зов­ниот про­цес. Имајќи предвид дека децата со ин­те­лек­туална попреченост имаат по­го­ле­ми по­тре­би за емотивна размена со око­ли­на­та, тогаш мо­жеме да ја разбереме важноста од една вак­ва програма во посебниот еду­ка­ти­вен систем.

From the general presentation of the research results, which goal was to confirm the need of more sensitive communication and interaction with the pupils with moderate intellectual disability, we can notice strong statistically significant difference in the answers of the three respondent groups.

Based on their answers, the special educators are generally satisfied from their work-results. Most common choices of answer during the self-evaluation were “high level” and “extremely high level”.

The parents mostly chose “average”. However, it is not confirmed whether this answer appears as a result of their average level of satisfaction with the special educators’ work or the lack of familiarization with their work.

The pupils with moderate intellectual disability were constantly not satisfied from the way a sensitive communication is established between them and the special educators.

The ICDP Program is intended to create more sensitive communication and interaction with the children included in the educational system. Having in mind that children with intellectual disability have higher needs for emotional exchange with the environment, we can understand the importance of this program in the special educational system.

Citation:Ramo N, Petrov R. Senzitive Comunication with Children with Moderate Intellectual Disability Trough the Emotional-Expresive Principles of The ICDP Programe. J Spec Educ Rehab 2011; 12(3-4):25-32. doi: 10.2478/v10215-011-0009-3

Литература / Literature

1.    UNICEF. Меѓународна програма за развој на децата. Скопје, 2002.

2.    UNICEF. Што е ICDP? Скопје, 1999.

3.    UNICEF. ICDP Прирачник за тренери. Скоп­је, 1999.

4.          International Child Development Pro­gram­mes - ICDP; 2009 [Cited 8. Apr. 2011] Avai­la­ble from URL: http://www.icdp.info/icdpprogram.html

5.    UNICEF. Осум теми за позитивна ин­те­рак­ција. Скопје, 1999.

6.    Петров. Р, Рамо. Н., Сензитивна ко­му­ни­ка­ција и интеракција со деца со по­себ­ни об­разовни потреби низ принципите на ICDP програмата. Одбранет ма­гис­тер­ски труд. Скопје, 2009.