JSER Data


Frequency: quarterly
ISSN: 1409-6099 (Print)
ISSN: 1857-663X (Online)

  • Print
Read: 49264

 

НИВОТО НА РАЗВОЈОТ НА МИСЛОВНИТЕ ОПЕРАЦИИ КАЈ ДЕЦАТА СО ГОВОРНИ ТЕШКОТИИ

 

Силвана ФИЛИПОВА1
Ана ПОПОВСКА1
Даринка ШОСТЕР2
Лаура ЃУРЧИНОВСКА3

 

Завод за рехабилитација на слух, говор и глас - Скопје1
Факултет за специјална едукација и рехабилитација - Белград, Завод за психофизиолошки нарушувања и говорна патологија „Проф. др. Цветко Брајовиќ“ - Београд2
ПЗУ Интергин3

 

DEVELOPMENTAL LEVEL OF THINKING OPERATIONS AT CHILDREN WITH SPEECH IMPAIRMENTS

 

Silvana FILIPOVA1
Ana POPOVSKA1
Darinka SHOSTER2
Laura GJURCHINOVSKA3

 

Institute for Rehabilitation of Speech, Voice and Hearing – Skopje1
Faculty for special education and rehabilitation – Belgrade, Institution for psycho – physical disturbances and speech pathology “Prof. d-r Cvetko Brajovich” - Belgrade2
PZI Intergin3

 

 

 

Вовед

 

Introduction

Стадиум на конкретни операции. Во овој ста­диум кој почнува од 7-8-та и трае до 11-12-тата година се случуваат значајни про­ме­ни во развојот на детското мислење и инте­ли­генција. Уште во своите најрани трудови, Пи­јаже објаснил дека детското мислење ста­нува социјализирано, а поради тоа пре­с­та­нува да биде егоцентрично. Тоа значи де­ка детето во судирот со идеите на своите врсници може да дојде до сознание дека пос­то­јат и други аргументи за одредена по­ја­ва, па ако тие се појаки од неговите, тоа ги при­фаќа (2).
Во овој стадиум карактеристична е децен­тра­цијата на детската мисла на некои пер­цеп­тивни појави. Детето е во состојба да зе­ме предвид две или повеќе перцептивни ка­рак­теристики одеднаш и така доаѓа до пои­­мот за конзервација на физичките ква­литети на предметот, а секако ја вклучува и реверзибилноста. Реверзибилноста може да се појави во два вида. Попростиот вид на ре­вер­зибилност се вика инверзија и е карак­теристичен за операциите на класификација (неговиот модел е А-А=О). Посложениот вид на реверзибилност се вика реципрочност и е карактеристичен за операциите на сери­ја­ција  (неговиот модел е (АВ)(3).
По формирањето на поимот за конзервација доа­ѓа до квалитативно нов развиток на дет­ското мислење, до операции. Операциите Пијаже ги дефинира како интериоризирани акции, кои се реверзибилни и кои се по­врза­ни во целосни системи, структури. Дури сега можеме да зборуваме за вистинската логика, која е конкретна, бидејќи се однесува на конкретни предмети или на нивните замени: знаци или симболи.
Во овој стадиум Пијаже открива голем број це­лосни структури кои се манифестираат во го­леми можности во однесувањето на деца­та. Како што знаеме, јазикот на логиката е мо­дел за овие структури, па затоа овие опе­ра­ции се наречени логички операции.
Меѓу првите логички операции се јавуваат инклузијата на класи и серијацијата на аси­мет­рични релации. Од овие операции произ­ле­гува откритието за транзитивност кое се заснова на дедукција, до кое детето доаѓа по пат на споредување на конкретните пред­мети.
Усвојувајќи ја транзитивноста, детето лесно се одлучува за еднаквоста на елементите А=В кога А=Б и Б=В, или прифаќа дека А<В ко­га  А<Б и Б<В. Штом детето ќе ги постиг­не овие адитивни групирања, понатаму тоа ги открива мултипликативните групирања. Од сите овие групирања, најнапред, тоа ја от­крива кореспонденцијата. Сите овие опе­ра­ции детето е способно да ги изведува само на предмети, а не и тогаш кога тие се дадени со едноставни вербални искази. Затоа овој пе­риод се нарекува период на конкретни операции.
На крајот од овој период, групирањето ост­ва­рува една рамнотежа меѓу асимилацијата на надворешните елементи и акомодација на суб­јективните шеми според тие објекти, но ве­ќе во овој период се создава нова потреба за повисока адаптација, поради што се руши при­времената рамнотежа и се развиваат фор­мал­ните операции (4).

 

Specific operation level. The important changes in child’s thinking and intelligence deve­lop­ment happen at this level (beginning at the age of 7-8, and lasts until the age of 11-12). In his early science works Piaget explained that: the child’s thinking becomes socialized, and as a result of it stops being egocentric. It means that: if the child is present in a situation where fight of ideas is held between his peers, it may get to a different conclusion as a result of stronger arguments for specific matter and as result of it to accept them (2).
There is de-centration of child thoughts connec­ted to some perceptive situation. The child is capable of  taking into consideration two or more perceptive characteristics at the same time and then it comes to the concept of con­ser­vation of physical characteristic of the subject, which includes the reversibility. Reversibility may appear in two types. Simple type of rever­sibility is inversion and is specific for the ope­rations of classification (the model is A-A=O). Sophisticated type of reversibility is reciprocity and it is specific for serration operations. (The model is (AB)(3).
After reaching the notion of conservation, a new qualitative development of child thinking
begins. Piaget defines the operations as interio­rized actions, which are reversible and are connected with global systems, structures. Now we can discuss as about the real logic, which is concrete, since it is about concrete subjects and their substitutions: signs and symbols.
Piaget discovers numerous global structures manifested as great potentials in child behavior. As it is well known, language of logic is a mo­del of these structures, so these operations are called logic operations.         
Among the first logic operations inclusion of classes and seriation of asymmetric relations appear. From these operations becomes transi­ti­vity, based on deduction, which means reaching the goal by comparison of concrete subjects.
Absolving the transitivity, the child easily concludes the equality of elements A=C when A=B and B=C, or accepts that A period of concrete operations. 
At the end of   this period, making groups means ensuring balance between assimilation of exte­rior elements and accommodation of sub­jec­tive schemes towards those objects, but in this period need of higher adjustment is ne­cessa­ry, and since temporary balance is da­maged, formal operation develop (4).

 

Метод

 

 

Method

 

 

 

Во истражувањето се опфатени вкупно 120 испитаници со говорни тешкотии на возраст од 5,5 - 12 години. При изборот на испи­та­ни­ци­ според возраста од 5,5-6,5 до 11-12 го­ди­ни, земени се испитаници од секоја ка­лен­дар­ска возраст последователно по 30 испи­та­ника, за да може сосема точно да се воочи по­четокот на конкретно-оперативното мис­ле­ње, односно преминот од предопера­цио­нал­но мислење во конкретни операции.
Во однос  на говорното нарушување испи­та­ни­ците се поделени во три групи. Првата гру­па е составена од испитаници со арти­ку­ла­торни нарушувања, втората од испитаници со говорно-јазични нарушувања, и третата од испитаници со нарушувања во ритамот и тем­пото. Секоја група според видот и тежи­на­та на говорното нарушување брои 40 испи­таници.
За испитувањето на мисловните операции се ко­ристени Пијажеовите задачи за ис­пи­ту­ва­ње на мисловните операции преземени од не­говото дело “La genese des structures logiques elementaris”, (Delachauh et Niestle, 1959) во кој Пијаже и Инхелдер изнесуваат раз­лични варијации на  задачи за кла­си­фи­ка­ци­­ја. Во ова истражување се применети за­да­чите за класификација кои се вклучени во ба­теријата У.Д.Н. 80 (Ц. Мељац, 1980), а кој е направен по примерот на Пијажеовите за­да­чи за класификација. За задачите за кон­зер­вација е користена батеријата У. Д. Н. 80 (Ц. Мељац, 1980), а преземена од Пи­ја­жео­во­то дело “La genése du nombre chez l’enfant”. Задачите за конзервација на дол­жи­на вклучени се во батеријата У. Д. Н. 80, преземени од делото на Пијаже и сор.: “La geometrie spontanee de l’enfant”, (J. Piaget, B. Inheelder, A. Szeminsk, 1948). Задачата за кон­зервација на количина детално е обра­бо­те­на во делото “La developpement des quantites chez l’enfant”, (J. Piaget i B. Inhelder, 1962). Задачата за испитување на сери­ја­ци­ја­та  детално е опишана  во делото “La genése du nombre chez l’enfant”, (J. Piaget i A. Szeminska, 1941, Delachaux et Niestle)(5).

 

In this survey were covered 120 examinees at the age between 5, 5 - 12 years with speech disabilities. Individuals from every age between 5,5-6,5 and 11-12 years are chosen intentionally so that the beginning of concrete-operative thin­king may be noticed. (This means - aisle from preoperational thinking towards thinking in concrete situations).
Considering the speech disorder tested indivi­duals were divided in three groups, and each of them counts 30 examinees. The first group is con­sisted of individuals with articulation disor­ders (Dyslalia), the second – from those with speech-language impairment (Dysphasia evo­lu­tiva - SLI), and the third one from indivi­duals with fluency disorders (stuttering).
For testing thinking operations Piaget tasks for examining thinking operations are used. They are taken from his composition “La genese des structures logiques elementaris”, (Delachauh et Niestle, 1959), where Piaget and Inhelder promote different variations of classification tasks. In our research we used tasks for classi­fi­ca­tion included in the battery U.D.N.80 (Meljac, 1980), which is made following the examp­le of Piaget classification tasks. For con­ser­vation tasks we used battery U. D. N. 80 (Meljac, 1980), taken from the Piaget com­position “La genése du nombre chez l’enfant”. Tasks for conservation of length are included in the battery U.D.N. 80, taken from the com­po­sition by Piaget and acc. “La geometrie spon­tanee de l’enfant”, (Piaget, Inheelder, Sze­minsk, 1948). Tasks about conservation of quan­tity are overhaul worked out in “La deve­loppement des quantites chez l’enfant”, (Piaget, Inhelder, 1962). Task for examining of seriation is thoroughly described in the book “La genése du nombre chez l’enfant”, (Piaget, Szeminska, 1941, Delachaux et Niestle)(5).

 

 

 

Резултати

 

Results

Од слика бр. 1 може да се види дека само 20% од  децата со говорни тешкотии на 5,5-6,5-годишна возраст биле успешни на зада­чите на конзервација на кореспон­ден­ци­ја на две низи, 43,3% на 7,5-8,5-годишна воз­раст, 66,7% на 9,5-10,5-годишна возраст и исто така 66,7% на 11-12 години од ис­пи­та­ни­ците биле успешни, односно ги совладале опе­рациите на кореспонденција на две низи и го достигнале нивото III - оперативна к­о­ре­спонденција,  односно просторните транс­фор­мации ги корегираат со операција во обра­тен правец на ментално ниво, т.е. ја совладале реверзибилноста.
Анализирајќи ги резултатите ќе се забележи дека испитаниците со говорни тешкотии по­доц­на започнуваат со усвојување на оваа кон­зервација и на возраст од 11-12-тата го­ди­на усвојувањето сè уште не е завршено.
Статистичката анализа покажа значајна ста­тис­тичка поврзаност помеѓу возраста на ис­пи­таниците и резултатите на задачите на кон­зервација на кореспонденција со две ни­зи (χ2 =20.98 df=6 p<0.002 C=0.38).

 

From the figure number 1 may be seen that only 20% of the children with speech disorders at the age of 5,5-6,5 were successful on the task about conservation of correspondence of two lines, 43,3% at the age of 7,5-6,5, 66,7% at the age between 9,5- 10,5  and 66,7% at the age of 11-12 were successful, which means that they solved correspondence of two lines and reached
the level III – operative correspondence  i.e. they correct space transformations with ope­ra­tion in inverse direction of mental level, mea­ning they absolved reversibility.)
Analyzing the results may be noticed that these examinees begin accepting this conservation little later than normal, and at the age of 11-12 the knowledge is not absolved yet.
Statistical analysis proved important statistical correlation between age and results from the tasks for conservation of correspondence of two lines (χ 2 =20.98 df=6 p<0.002 C=0.38).

 

img1

Сликаон бр. 1 Конзервација на коре­спонденција на две низи во однос на возраста

 

Figure 1.Conservation of correspondence of two lines considering the age

 

 

 

На слика бр. 2 прикажани се резул­та­ти­те од задачите на конзервација на должина во однос на возраста.
Од сликата може да се види дека со воз­рас­та се зголемува бројот на испитаниците кои биле успешни  на задачите на кон­зер­ва­ци­ја на должина, односно најслаби резул­та­ти има на 5,5-6,5-годишна возраст, а нај­доб­ри на 11-12-годишна возраст. Статистичките податоци (χ2=25.92 df=6 p<0.001 C=0.42), говорат за поврзаноста по­ме­ѓу резултатите на задачите на кон­зер­ва­ција на должина и возраста на испитаниците.

 

In the second figure results from the con­ser­vation of length task considering the age are shown.
From this figure we can see as the age increases the number of succeeded examinees is also increased. The worst results are at the age of 5, 5-6, 5 and the best are at the age of 11-12. Statistical data (χ2=25.92 df=6  p<0.001 C=0.42), are proof for the connection between the results of the conservation length and the age of the tested population.

 

img2

Слика бр. 2 Конзервација на должина во однос на возраста

 

Figure 2. Conservation of length considering the age

img3

Слика бр. 3 Конзервација на количина во однос на возраста

 

Figure 3. Conservation of length considering the age

 

 

 

Од слика бр. 3 може да се види дека од испи­та­ниците со говорни тешкотии само 6.6% на воз­раст од 5,5-6,5 години биле успеш­ни на за­дачите на конзервација на ко­личина, 20% на возраст од 7,5-8,5 години, 66.7% на воз­раст од 9,5-10,5 години и 63.3%  на возраст од 11-12 години биле успешни, од­носно го до­стигнале нивото III – кон­зер­ва­ција на количина. 
Што се однесува до континуираноста на раз­во­јот на оваа конзервација, се забележува за­брзан развој кај испитаниците на возраст од 9,5-10,5 години,  за подоцна да  има одреден пад кај испитаниците на возраст од 11-12 го­ди­ни. Процентот на вкупниот број на испи­та­ници кои го достигнале нивото III - кон­зер­вација на количина од 39.2%, укажува на тоа дека оваа конзервација на испи­та­ни­ци­те со говорни тешкотии им е потешка, интер­валот на развојот е долг и не може да се ка­же колку трае.
Статистичката анализа покажа значајна ста­тис­тичка поврзаност помеѓу возраста на испи­таниците и резултатите на задачите на кон­зервација на количина (χ2=54.49 df=6  p<0.001  C=0.56).
Од слика бр. 4 може да се види дека кај децата со говорни тешкотии на возраст од 5,5-6,5 години нема успешни на задачите за конзервација на тежина, на возраст од 7,5-8,5 години само 23.3%, на возраст од 9,5-10,5 години 50% и на 11-12-годишна воз­раст 56.7% биле успешни, односно го дос­тиг­нале нивото III - конзервација на тежина и ја потврдиле конзервацијата во сите случаи.
Анализата на  резултатите покажа дека кај испитаници со говорни тешкотии на возраст од 5,5-6,5 години, оваа конзервација вооп­што ја нема или е во преоден период. Што се однесува до континуираноста на развојот, може да се забележи позабрзан развој на возраст од 9,5-10,5 години. Конзервацијата на тежина за испитаниците со говорни на­ру­шу­вања исто така е потешка, започнува да се развива подоцна, дури на возраст од 7,5-8,5 години и нејзиниот развој на возраст од 11-12 години сè уште не е завршен.
Статистичката анализа покажа значајна ста­тис­­тичка поврзаност помеѓу возраста на испи­­таниците и резултатите на задачите на кон­­зервација на тежина (χ2=53.25 df=6  p<0.001  C=0.55).

 

 

From the third figure may be seen that only 6,6% of the examinees with speech disorders at the age of 5,5- 6,5 were successful of con­ser­vation of quantity  task, 20% at the age of 7,5-8,5 were successful, 66,7% at the age of 9,5-10,5 and 63,3% at the age of 11-12 were successful, meaning they reached level III – conservation of quantity.
Taking in mind the continuum of conservation development, it is noticeable accelerated de­velopment at the age of 9, 5-10, 5, but there is deceleration at the age of 11-12. The total percentage of reached level III – conservation of quantity which is 39, 2, accentuates that conservation is difficult for individuals with speech disorders, the developmental interval is long, and it is not known how long does it last.
Statistical analysis showed important corre­lation between age and task for quantity con­servation (χ2=54.49  df=6  p<0.001  C=0.56).
From the figure 4 may be noticed there are no successful individuals with speech disor­ders at the age of 5,5-6,5 on the test for con­servation of weight, 23,3% were successful at the age of 7,5-8,5, 50% at the age of 9,5-10,5, and 57% at the age of 11-12. They all reached the level III – conservation of weight.
The result’s analyze have shown that at the age of 5, 5-6, 5 this conservation does not exist at all, or is in transient period. Considering the de­ve­lopmental continuum accelerated develop­ment is noticed at the age of 9, 5-10, 5.  Con­servation of weight is difficult for the po­pu­lation with speech disorders, it starts deve­loping later – by the age of 7, 5-8, 5 and its deve­lopment is not finished by the age of 11-12.   Statistical analysis proved statistical connec­tion between the age and results from cons­er­vation weight task (χ2=53.25 df=6  p<0.001  C=0.55).

img4

Слика бр. 4 Конзервација на тежина во однос на возраста

 

Figure 4. Conservation of weight considering the age

img5

Слика бр. 5 Конзервација на волумен во однос на возраста

 

Figure 5. Conservation of capacity considering the age

 

 

 

На слика бр. 5 прикажани се резултатите на задачите на конзервација на во­луменот во однос на возраста.
Од сликата може да се види дека кај испи­та­ни­ците со говорни тешкотии на воз­раст од 5,5-6,5 години нема успешни на за­да­чите на кон­зервација на волумен, на воз­раст од 7,5-8,5 години само 13.3%  биле успешни, на воз­раст од 9,5-10,5 години 60%  и на 11-12 години 70% биле успешни, однос­но го достигнале нивото III – кон­зер­вација на волуменот ија потврдиле кон­зер­ва­цијата во сите случаи.
Ако се набљудуваат резултатите прикажани на сликата ќе се забележи дека кај  испи­та­ниците на возраст од 5,5-6,5 години, оваа кон­зервација воопшто ја нема или е во прео­ден период. Исто така може да се забележи по­забрзан развој на возраст од 9,5-10,5 го­дини.
Статистичката анализа покажа значајна поврза­ност помеѓу возраста на испитани­ци­те и резултатите на задачите на конзервација на волумен (χ2=62.65 df=6 p<0.001   C=0.58).

 

 

On the fifth figure results from the conservation of capacity task are shown.
From the figure may be seen that individuals with speech disorders at the age of 5,5-6,5 show no success, 13,3% were successful at the age of 7,5-8,5 , 60% at the age of 9,5-10,5 show good result, and 70% at the age of 11-12 succeeded. They all reached the level III - conservation of capacity.
If the results are observed it will be noticed that this conversation is absent in individuals at the age of 5, 5-6, 5. At the age of 9, 5-10, 5 acceleration of the development is obvious.
Statistics analysis proved important statistic correlation between the age and the task for capacity conservation (χ2=62.65 df=6  p<0.001   C=0.58).

img6

 

Слика бр. 6  Серијација во однос на возраста

 

Figure number 6. Seriation considering the age

 

 

 

Од слика бр. 6 може да се види дека со возраста на испитаниците се подобруваат и резултатите на задачите на серијација, односно најслаби резултати има на возраст од 5,5-6,5 години, а најдобри на возраст од 11-12 години.
Ако се анализираат резултатите од слика бр. 6, може да се забележи дека на испи­та­ниците со говорни тешкотии серијацијата им е најлесна операција. Во поглед на кон­ти­нуи­раноста на развојот позабрзан развој има на возраст од 9,5-10,5 години.  Исто така мо­же да се забележи дека 65% од вкупниот број на  испитаници ја совладале сери­јаци­јата.
Статистичката анализа покажа значајна по­врза­ност помеѓу возраста на испитаниците и резултатите на задачите на серијација (χ2=21.49  df=6   p<0.001 C=0.38).
На слика бр. 7 прикажани се ре­зултатите на задачите на класификација во однос на возраста.
Од сликата може да се види дека на испи­­таниците со говорни тешкотии оваа опе­­рација им е потешка, нејзиниот развој за­поч­нува на возраст од 7,5-8,5 години и на воз­раст од 11-12 години сè уште не е завршена.    
Статистичката анализа покажа значајна ста­тис­тичка поврзаност помеѓу возраста на испи­­таниците и резултатите на задачите на кла­сификација (χ2=36.98 df=6 p<0.001   C=0.48).

 

 

Considering the age individuals improve the results for the task of seriation as they grow up, and it happens to show weakest results at the age of 5, 5-6, 5, and the best at the age of 11-12.
If results of the sixth figure are analyzed, conclusion that individuals find easiest the task for seriation, may be made. Considering the developing continuum acceleration is evident at the age of 9, 5-10, 5. Also is evident that 65% of all tested individuals managed to solve the seriation.
Statistical data showed important statistical correlation between the age of the examinees and the results from the test of seria­tion (χ2=21.49 df=6   p=0.001 C=0.38).
Results from the test for solving task of classification are being presented in the figure number 7.
The conclusion from this figure is that examinees with speech disorders find this operation more difficult, it`s development begins at the age of 7, 5-8, 5 and by the age of 11-12 is not finished yet.
Statistical data proved important statistical correlation between age and solving task of classification (χ2=36.98 df=6 p<0.001   C=0.48).

img7

Слика бр. 7 Класификација во однос на возраста

 

Figure 7. Classification considering the age

 

 

 

 

 

 

 

 

Дискусија

 

Discussion

 

 

 

Резултатите од истражувањето покажаа дека со зголемување на возраста на испитаниците растат и просечните постигнувања на за­да­чи­те за испитување на мисловните опе­ра­ции, односно возраста позитивно влијае врз ре­зултатите на задачите за испитување на ми­словните операции.
Исто така резултатите од истражувањето по­кажаа дека усвојувањето на мисловните опе­ра­ции кај испитаниците со говорни теш­ко­тии доцни во однос на децата без говорни теш­котии. Мисловните операции кај испи­та­ни­ците со говорни тешкотии на возраст од 11-12 години сè уште не се усвоени во це­лост и се јавуваат  само кај (60-80%) од ис­пи­таниците. Доцнењето посебно е изразено кај усвојувањето на конзервација на ко­ли­чи­на, конзервација на тежина и конзервација на волумен.

 

Results have proved that growing up for the examinees means improving the average achievement on the tasks for thinking opera­tions, which means the age has positive influen­ce on the results for thinking operations.
The results also showed that absolving thinking ope­rations in examinees with speech disorders is delayed in comparison to examinees without speech disorders. Thinking operations at the indi­viduals with speech disorders are not comp­le­tely absolved by the age of 11-12, and are pre­sent at around 60-80% of them. Delay is spe­cially stressed out when absolving con­servation of quantity, weight and capacity are about to happen.

 

 

 

Заклучоци

 

Conclusions

 

 

 

Од претходно прикажаните резултати може да се заклучи дека:

  1. Со порастот на возраста се подобруваат и резултатите на задачите за испитување на мис­ловните операции.
  2. Најслаби резултати има кај испи­та­ни­ци­те на возраст од 5,5-6,5 години, а најдобри кај испитаниците на возраст од 11-12 го­ди­ни.
  3. Во однос на континуираноста на раз­во­јот може да се забележи забрзан развој на мис­ловните операции на  возраст од 9,5-10,5 го­дини.

4. Доцнењето во усвојувањето на мис­лов­ните операции кај испитаниците со говорни тешкотии најочигледно е кај усвојувањето на конзервација на количина, конзервација на тежина и конзервација на волумен.

 

According to previous results it may be concluded that:

1. Age advancement influences the im­provement of the results for thinking ope­rations.
2.   The worst results are those at the age of 5, 5-6, 5, and the best are achieved at the age of 11-12.
3.  According to the developing continuum, acceleration of thinking operation is present at the age of 9, 5-10, 5.
4.  Delay of thinking operations in examinees with speech disorders is most evident when absolving conservation of quantity, weight and capacity.

 

 

 

 

Citation:Filipova S, Popovska A, Shoster D, Gjurchinovska L. Developmental Level of Thinking Operations at Children with Speech Impairments. J Spec Educ Rehab 2008; 9(3-4):39-50.

    

 

    

Литература / References

 

 
  1. Piageot Z., Inhelder B. Intellectual operations and their development, Intellectual child development, Institute for books and educational means, Belgrade , 1978, 73-88.
  2. Keramitchieva R. Logical thinking development in children, Educational issue, Skopje, 1990.
  3. Piageot Z. Development of intelligence. (Selection of articles), Educational issue, Skopje , 1988..
  4. Takashmanova-Sokolovska T. Cognitive development and selfpicturing in adolesence, Phd disertation, University “Ss. Ciril i Methodius”- Skopje , Faculty of Philosophy, Institution of psychology, 1997.
  5. Ishpanovich- Radoikovich V. Disabled child - disorders of praxis in childhood. Institute for books and educational means, Belgrade, 1986, 150-154.
  6. Keramitchieva R. Development of logical thinking in children, Educational issue, Skopje 1990, 28-30.
  7. Macheshich-Petrovich D. Cognitive deve­lop­ment of mild mentally retarded child­ren, Faculty of special education and reha­bilitation, University in Belgrade, 1996.

 
  1. Siegal, M. Language and Thought: The fundamental significance of conversational awareness for cognitive development, Developmental Science; Mar 99, Vol. 2 Issue 1, p1, 1999.
  2. Sajaniemi N. Cognitive Development, Temperament and Behavior at 2 Years as Indicative of Language Development at 4 Years in Pre-Term Infants, Child Psychiatry & Human Development, Summer 2001, Vol. 31 Issue 4, p329, 2001.
  3. Bates E., Thald D., Jankowski J. Early  Language Development and  it’s Neural correlates, chapter 5, in : Handbook of Neuropsyhology, Vol. 7 (ed) Segalowitz, S,J. Rapin, Elsevier, 1992
  4. Luria A. (1983): Basics neuropsyhology, Nolit, Beograd , 1983, 374.
  5. Vigotski L. Thinking and speech, Nolit, Beograd , 1983, 43.
  6. Piageot Z. Relation between language and thinking considering genetic aspects, in: Intellectual child development, Institute for books and educational means, Belgrade, 1978.
  7. Bruner J. The Course of Cognitive Growth, Educational Psychology, R.K. Parker ed., Allyn and Bacon Inc, 1964,126-153.

 

Share

Follow Us



FacebookTwitterLinkedinWikiBlogger

Share Us

MySpaceTwitterStumbleuponGoogle BookmarksRedditLinkedInMixxRSS FeedPinterest
 

Journal metrics

Publish with JSER

Indexed in