СТРУКТУРАТА НА МОБИЛНОСТА И ВЕШТИНИТЕ КАЈ ГЛУВИТЕ ДЕЦА

Хуснија ХАСАНБЕГОВИЌ¹
Сенад МЕХМЕДОВИЌ²
Есад Х. МАХМУТОВИЌ³

Факултет за образование и рехабилитација, Универзитет во Тузла¹,
Институт за човечка рехабилитација²,
Центар за образование и рехабилитација за слух и говор, Тузла³

THE STRUCTURE OF MOBILITY AND SKILLS AMONG DEAF CHILDREN

Husnija HASANBEGOVIĆ¹
Senad MEHMEDINOVIĆ²
Esad H. MAHMUTOVIĆ³

Faculty of  Education and Rehabilitation, University  of  Tuzla¹,
Institute for Human Rehabilitation²,
Center  for Education and  Rehabilitation of hearing and speech, Tuzla³

Вовед

Introduction

Ulrich (2005) ги дефинира вештините за мобилност на генералната подвижност како „вештини на мобилност кои ги вклучуваат големите мускули и го прават телото поцврсто, како и рацете и нозете“, и истите се неопходни да го поддржат движењето и некои други активности (1).
Мобилното развивање на горните и долните екстремитети е многу значаен елемент во психомоторниот и социјалниот развој на глувите деца. Долните екстремитети се значајни за организација на одреден начин на постоење во објективна средина, а горните екстремитети за организација на начинот на постоење во социјална средина. Земајќи го предвид фактот дека глувите деца повеќе го преферираат движењето како начин на комуницирање, нивната рехабилитација главно беше посветена на говорните вежби, физичките активности, а процесот на разлика во движењето беше изоставен. На овој начин сензо-моторните и психо-моторните активности беа неадекватно збогатени.
Физичкото образование и воспитување, како главен фактор во развојот на психо-физичките способности кај децата и нивната личност, игра значајна улога во рехабилитацијата на луѓе со оштетувања на слухот. Како „граматика на простор со просторна ориентација и специјална вестибуларна улога што стана концепт за рехабилитација на говорот“ (2), физичкото образование може да придонесе за рехабилитација, особено за подобрување на функцијата за вестибуларно чувство.

Ulrich (2005) defined mobility skills of general mobility as “mobility skills which involve big muscles that make the body stronger, thus hands and legs”, to be essential to support movement or some other activities (1).
Mobility development of upper and lower extremities is very significant element of the psychomotor and social development of deaf children. Lower extremities are significant for organization of particular manner of existence in objective area, and the upper extremities are significant for organization of the manner of existence in social environment. Considering that deaf children mostly prefer motion system of communication and that their rehabilitation has mainly been aimed to speech exercises, physical activity and the process of motional differentiation have been omitted. In this manner the sensor-motor and psycho-motor activities have been inadequately enriched.
Physical education and upbringing, as main factors in the development of the children’s psychophysical abilities and in the establishment of their personality, plays significant role in the rehabilitation of people with hearing impairment. As “grammar of space with spacial orientation and special vestibular role has become the concept for speech rehabilitation“ (2), physical education may have contributed to rehabilitative activities, especially to improvement of vestibular sense function.

Цел на истражувањето: Да ја оцени моторната способност и вештини на глувите деца (од 7 до 17 годишна возраст) во врска со процесот на слушање.

Aim of the research: To evaluate motor abilities and skills of deaf children (from 7 to 17 years of age) in relation to the hearing process.

Хипотеза: Постои статистичка разлика помеѓу глуви и деца кои слушаат (од основно и средно училиште) во моторната способност и вештини споредено со EURO FIT  стандардите.

Hypothesis:  There is statistically significant difference among the deaf children and hearing children (primary-school and secondary-school  age)  in motor abilities and skills according to the EURO FIT standard.

Метод на работа

Working Method

Примерок на испитаници

Примерокот на испитаници (N=98) се состои од два потпримерока. Првиот потпримерок е составен од глуви деца (од основно и средно образование) кои имаат следено едукативен и рехабилитациски третман во посебно училиште (N=29). Вториот потпримерок се состои од деца кои слушаат (од основно и средно образование) кои беа одбрани по случаен избор (N=69).

The sample of examinees

The sample of examines (N=98) consists of two subsamples of examinees. The first subsample was consisted of deaf children (primary-school and secondary-school level) who have experienced educative and rehabilitative treatment in special school (N=29). The second subsample was consisted of hearing children (primary-school and secondary-school level) who have been chosen by random choice (N=69).

Инструмент за мерење и начин на реализирање на истражувањето

За цел на истражувањето е создаден инструмент за мерење наречен „Тест за оценување на антрополошките карактеристики (движење на екстремитетите) на мобилноста и вештините“, (ТАМВ). Истражувањето беше остварено индивидуално и проценките беа направени од страна на стручен тим составен од: специјален учител, учител за физичко образование кој работи со ученици, професори по физичко образование и учители за специјално образование – рехабилитатори.

Measure instrument and manner of research realization

For the purpose of this research, it has been created а measure instrument, named “Test for evaluation of anthropological features (extremity movement) of the mobility and skills“, (TAMV). The research has been realized individually and the evaluation has been done by expert team consisted of: special teacher, physical education teachers who work with students, physical education professors and special education teachers-rehabilitators.

Примерок на варијабли

За цел на истражувањето, беше употребен систем од четиринаесет варијабли: објект манипулатор, брзина на манипулирање, манипулирање на топка со помошна рака, брзина на манипулација со помошна рака, манипулирање на топка со доминантна рака и со двете раце, брзина на манипулирање со доминантната рака со двете раце специфично манипулирање на топка со помошна рака, точност на тркалање, брзина и агилност, експлозивна брзина, функционална брзина,  флексибилност на долните екстремитети, генерална рамнотежа и мобилност во различни ситуации. Покрај овие варијабли, беше употребен и систем на модулаторни варијабли: возраст, пол, висина, тежина и латерализираност. 
Со цел примерокот да биде соодветен на субјектот, пред почетокот на спроведување на тестот, беше направен преттест на генерална координираност на горните и долните екстремитети со цел да се тестираат мобилноста и вештините.
Според Стошљевиќ (3), мерењето на координираност на екстремитетите на двата потпримерока покажа оптимална вредност на координација.

The sample of variables

For the purpose of the research, system of fourteen variables has been used: object manipulation, speed manipulation, ball manipulation with supportive hand, speed manipulation with supportive hand, ball manipulation with dominate hand and with both hands, speed of ball manipulation with dominate hand and with both hands, specific ball manipulation with supportive hand, rolling accuracy, speed and agility, an explosive speed, functional speed, flexibility of lower extremities, general balance and mobility in different situations. Apart from these variables, system modulator variables have been used: age, gender, height, weight and lateralization.
In order to make the sample fit the subject, the test of general coordination of upper and lower extremities has been done, before realization of the system for evaluation of mobility and skills. According to Stošljević (3), measurement of extremities coordination of both subsamples showed the optimal value of coordination.

Метод на процесирање

Беше извршена обработка на податоци со параметрички и непараметрички методи на статистика. За статистичка обработка на податоците беше избрана програмата SPSS за Windows 13.0. За реализација на истражувањето и потврда на хипотезата беше применета дискриминативна анализа.

Processing method

The data research has been processed by parametric and nonparametric methods of statistics. For the statistical data processing, a computer program for statistics called SPSS for WINDOWS 13.0 has been used. For the realization of the research and confirmation of hypothesis, discriminative analysis was applied.

Резултати и Дискусија

Results and Discussion

Анализа на основните статистички
параметри

Основните статистички параметри помеѓу двата потпримероци на испитаници се илустрирани во Табела 1. Значителната разлика во аритметичката средина и стандардната варијација помеѓу користените потпримероци лесно може да биде препознаена во повеќето користени варијабли.
Со општ поглед врз постигнатите резултати од истражувањето на мобилноста и вештините може да се тврди дека испитаниците од експерименталната група покажаа значајна предност во варијаблите споредено со контролната група. Оваа предност е определена со резултатите од мобилноста и вештините, каде што беа потребни активностите на двата пара испитаници заедно. Експерименталната група имаше подобра координација која ги вклучуваше горните и долните екстремитети заедно, на тестот кој бараше високо ниво на баланс и мобилни вештини во различна ситуација.
Контролната група постигна подобри резултати во другите мерени варијабли, особено на тестот кој бараше активност на само еден пар екстремитети, горни или долни (в. Табела 1).

Analysis of the basic statistical
parameters

The basic statistical parameters among the two subsamples of examinees are illustrated in Table 1. Particular differences in arithmetic means and standard deviations among used subsamples may have easily been recognized in most of the used variables.
With general view into the achieved results in this research of mobility and skills, it can be asserted that the examinees of the experimental group showed the significant advantage in relation to the variables compared to the control group. This advantage is determined by the results of mobility and skills, where was required the activity of both pair of extremities together. The experimental group of examinees had better coordination involving upper and lower extremities together, on tests which required higher level of balance and mobility skills in different situations.
Тhe control group achieved better results in the other measured variables, particularly on the tests which required the activity of only one pair of extremities, upper or lower (see Тable 1).

Табела 1. Основни статистички параметри на одговори според користениот систем на варијабли

Table 1.Basic statistical parameters of answers based on the used system of variables