НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИЗЕДНАЧУВАЊЕ НА ПРАВАТА НА ЛИЦАТА СО ИНВАЛИДНОСТ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА СО КОМЕНТАР ЗА НЕЈЗИНОТО СПРОВЕДУВАЊЕ

Боге ЧАДИНОВСКИ

Член на Националното коордативното тело
за еднакви права на лицата со инвалидност
во РМ

NATIONAL STRATEGY FOR EQUAL RIGHTS OF PEOPLE WITH DISABILITIES IN THE REPUBLIC OF MACEDONIA WITH COMMENTS ON ITS REALIZATION

Boge CHADINOVSKI

Member of the National Coordinative Body
For equal rights of people with disabilities
in RM

Содржина на Националната стратегија

The Content of the National Strategy

Националната стратегија го опфаќа настану­ва­ње­то на личноста во рамките на примарното семејство, севкупниот развиток и специфич­ни­те потреби кои се јавуваат во целокупната здрав­ствена и социјална заштита, образование, рехабилитација и сите други форми на индиви­ду­алниот семеен живот во општеството.

The National Strategy covers issues related to the invalids within the primary family, the whole development and the specific needs that appear in health and social care, education, rehabilita­tion, employment and other forms of individual family life in the society.

Семејство и развој на личноста

Family and the Personality Development

Постојат генерално две состојби во кои може да се најде семејството со член со инвалид­ност. Првата состојба е всушност примарно се­мејство на кое родителите имаат дете со ин­ва­лидност, а втората состојба е секундарно се­меј­ство каде како инвалидно лице се јавува брачен партнер-родител. И едната и другата сос­­тојба за семејството е изразено трауматска затоа што го нарушува постојниот баланс во односите на родителите со нивната околина, вклучително и семејната околина, а во исто време родителите немаат ни соодветен модел на вршење на родителски улоги, кои би го стекнале од своите родители (трансге­не­ра­цис­ки). Во ваква состојба потребна е помош на ова семејство на повеќе нивоа на што упатува и Стратегијата дека државата треба да:

• презема обврски во донесување на соод­вет­на нормативна правна рамка;
• воспостави методолошко техничка и инс­ти­туционална организираност;
• обезбеди непосредна советувалишна по­мош на семејството, а на инвалидното дете да му се обезбедат инфраструктурните по­тре­би (преку играчки, играње и дружење со своите врсници), а на секундарното се­мејство каде што инвалидното лице е ро­ди­тел покрај советувалишна помош да се обез­бедат помагала за обавување на про­фе­сионалните активности, вршење на улогите во семејството и користење на слободното време.

There are generally two conditions in which the family of a member with invalidity can find it­self. The first condition is in fact the primary family of parents to a child with invalidity since birth or obtained as a result of illness or injury, and the other condition is the secondary family where the partner-parent appears as an invalid person. Both conditions are traumatic for the family because disorders the balance in the rela­tionships of the parents with their environment, including the family environment. At the same time the parents do not have an appropriate model for performing their parental roles, achieved from their parents (transgeneration). Thus, such families need assistance at many lev­els and the Strategy affirms that the State has to:

• undertake responsibilities in adopting an ap­propriate normative legal framework;
• establish methodologically technical and institutional organization;
• provide direct advisory assistance to the fam­ily;
• provide the invalid child with infrastructural needs (through toys, playing and making friends with his/her peers);
• provide advisory assistance to the secondary family where the parent is an invalid as well as to provide aids for him/her to perform the professional activities, the family duties and free time activities.

Коментар:

• Ваквите определби најчесто зависат од мож­­ностите на семејството, нивната мате­ри­­јална состојба и степенот на образо­ва­ние­то на семејството;
• Државата има воспоставена нормативно прав­на регулатива во соодветни закони, а осо­бено Законот за семејство но нема орга­ни­зирана конкретна помош.

Comments:

• Such commitments most frequently depend on the family possibilities, the financial con­dition and the level of family education.
• The State has established normative legal regulations such is the Family Law but there is no organized concrete help.

На планот на превенција Стратегијата укажу­ва на потребата од преземање на сите видови мерки со цел да се спречи настанување на инвалидност или да се намали појавата на ин­ва­лидност.
Коментар: Се прават напори во сите области оваа цел на стратегијата да се реализира во над­лежните институции, а особено во здрав­стве­ните.
Но ова сè уште е недоволно заради што е по­треб­но да се формираат поголем број на спе­ци­­јализирани развојни центри-советувалишта што ќе делуваат и на локално ниво.

The Strategy points out the need for undertaking various measures to prevent or to reduce the occurrence of invalidity.
Comments: Efforts have been made this aim to be carried out by relevant institutions, especially by health institutions. However, it is not suffi­cient and more specialized developmental and advisory centers have to be established to oper­ate at local level as well.

Подигање на свеста

Raising Awareness

Државата е должна да изгради со­од­ветен нор­ма­тивно правен систем и да овозможи корис­те­ње на институциите во местото на живеење на лицата со инвалидност.

• Подигањата на свеста во однос на ин­ва­лид­ни­те лица треба да се остварува преку до­броволна кампања во медиумите со цел да се пренесе позитивната слика за лицата со инвалидност во јавноста и пораката за ед­нак­ви права и обврски на овие граѓани и нив­ните можности за еднакви услови во сите сфери на животот.

Коментар: Оваа определба најмногу ја оства­ру­ваат невладините организации но сè уште е на незадоволително ниво.

The State has to build an appropriate normative legal system and provide the usage of institu­tions in the place of residence of people with invalidity.

• Raising public awareness in relation to inva­lid people has to be done through campaigns in the media to present a positive picture of people with invalidity and to convey the message for equal rights and obligations of these people, and their possibilities for equal conditions in all spheres of life.

Comment: This commitment is most frequently fulfilled by NGOs but is not yet satisfactory enough.

Здравствена заштита

Health Care

Државата треба преку донесување прописи и воспоставување на институции да обезбеди ефек­тивна здравствена заштита за сите лица со инвалидност.
Децата, а и сите лица со инвалидност имаат право на здравствена заштита во редовниот сис­тем на здравството. Особено е важно да се зачува и унапреди здравствената состојба на ли­цата со инвалидност за да се овозможи нив­но нормално функционирање.

The State through provisions and establishing institutions is to provide effective health care of people with invalidity.
Children and adults with invalidity have the rights to health care in the regular health system. Especially, it is very important to protect and enhance health condition of people with invalid­ity and enable their normal functioning.

Коментар: Здравствената заштита се оства­ру­ва како и за сите граѓани, но сепак обезбедени се одредени поволности во однос на партици­па­ција на помагалата.

• Не се обезбедени развојни советувалишта (цен­три). Во РМ постојат само две развојни советувалишта.

Comment: Health care is realized as for the other citizens, but still certain facilitations in relation to aid participation are provided.

• There are not many developmental centers. There are only two developmental centers and two institutions for mental health in the Republic of Macedonia.

Рехабилитација

Rehabilitation

Државата е должна да воспостави систем на ин­с­титуции за рехабилитација. Програмите кои се остваруваат во овие институции, треба да овозможат оптимално рамниште на неза­вис­­ност и функционирање на лицата со инва­лид­ност во зависност од нивните можности.
Коментар: Може да констатираме дека во си­те институции се остварува рехабилитација но сè уште по застарен систем, без иновации и обез­бедување нови образовни програми за ос­по­собување и рехабилитација за стекнување сов­ремени софистицирани оспособувања за за­ни­мања-заради поуспешно вработување.

The State has to establish a system of institutions for rehabilitation.
The programmes that are carried out in these institutions have to provide an optimal basis of independence and functioning of people with invalidity according to their possibilities.
Comment: We can conclude that the institutions carry out the rehabilitation treatment but ac­cording to an old-fashioned system, without in­novations and new educational programmes for training and rehabilitation which provide con­temporary and sophisticated work training and enable more successful employment.

Достапност, достапност на услуги, по­ма­гала и информации

Availability, Accessibility to Services, Aids and Information

Во стратегијата се укажува дека државата е дол­жна да создаде правен систем кој ќе оси­гу­ра достапност на информации и обезбедување помагала за лицата со инвалидност. Исто така, државата треба да го обезбеди развојот, произ­вод­ството, снабдувањето и одржувањето на помагалата.
Услугите треба да се насочени кон задово­лу­ва­ње­то на специфичните потреби за полно учес­тво на лицата со инвалидност во личниот, се­меј­ниот, образовниот професионалниот живот, како и за независно и полно учество во се­кој­днев­ниот живот и неформалните групи.
Коментар: Достапноста до информации за од­ре­дени категории е минимална, услугите за по­ма­гала на физичка и комуникативна заста­пе­ност е минимална, иако се прават напори од ин­­с­­титуциите на државата на отстранување на одредени проблеми. Во однос на достапноста на информации и услуги, позитивно е што др­жав­ните институции се спремни за соработка и надминување на проблемот.

The strategy points out that the State has to es­tablish legal system which will assure accessi­bility to information and provide aids for people with invalidity. The state also has to provide de­velopment, production, supply and maintenance of aids.
The services have to satisfy the needs for thor­ough participation of people with invalidity in their personal, family, educational, and profes­sional life, i.e. participation in everyday life and in informal groups.
Comment: Accessibility to information for cer­tain categories is minimal, services of aids for physical and communicative presentation is minimal, although the state institutions make efforts to overcome certain problems. It is im­portant that the state institutions are ready to co­operate and to overcome the problem regarding the accessibility to information and services.

Образование за лица со инвалидност

Education of People with Invalidity

Државата е должна да обезбеди нормативно прав­на и институционална рамка, која ќе прет­ста­вува еднаквост на условите за стекнување на образование во сите степени за децата, мла­ди­те и возрасните лица со инвалидност. Ова об­разование треба да се остварува под редовни услови и да претставува дел од редовниот систем на образование.
Во делот на задолжителното образование тре­ба да бидат вклучени сите деца независно од полот, видот и степенот на инвалидноста.
Лицата со инвалидност своето образование тре­ба да го остваруваат откако ќе се обезбеди соод­ветен пристап и помош, методолошки прис­тап во зависност од специфичните обра­зов­ни потреби кои произлегуваат од различ­ни­те видови на инвалидност.
Во оваа смисла за лицата со оштетен слух, ко­га е тоа потребно, да се користи гестовен говор и слушни помагала во сите степени на обра­зо­ва­ние, а за слепите лица Браево писмо, ком­пју­тери со читачи и други потребни инструменти за таа намена.
Имајќи ги во вид комуникативните тешкотии на одредени инвалидни лица, а особено на глу­вите и слепите лица за кои можеби е подобро во прво време образованието да се остварува во посебни училишта или посебни оделенија во редовните училишта, со тоа што стан­дардите на образованието и во специјалните училишта треба да бидат на еднакво ниво као и во редовните училишта, а за тешко телесно инвалидните лица да се обезбеди пристап до просториите (кабинетите) за образование.
Коментар: Стратегиските цели на планот на образованието се движат во позитивна насока, особено што насоките на Владата се насочени во обезбедување на образование за сите деца, а оттука и за децата со инвалидност и нивно вклучување во редовното образование.
Вклучувањето (инклузијата) на децата со инва­лид­ност во редовниот систем, сè уште е во по­чет­на фаза-без обезбедување соодветни услови од аспект на технички и други помагала и со­од­ветен дефектолошки кадар.

Во однос на интеграцијата во образовниот сис­тем на одредена категорија на лица со инва­лид­ност добро треба да се согледа начинот и вре­мето на вклучувањето со објективна и струч­на оценка.

The State has to provide a normative legal and institutional framework for equal rights to achieving education at any level for children, youth and adults with invalidity. The education has to provide conditions and be a part of the regular system of education.
The compulsory education has to include every child regardless of gender, type and level of in­validity.
People with invalidity have to carry out educa­tion after they have been provided with appro­priate approach and assistance, methodological approach according to the specific educational needs due to various types of invalidity.
Thus, people with impaired hearing, if it is nec­essary, to use the sign language at all levels of education. For people with impaired vision-technical aid and training on Braille’s alphabet, computers with appropriate software, printers and readers to be provided.
Having in mind the communication difficulties of certain invalid people, especially the deaf and the blind, they had better carry out education in special schools or in special classes within the regular schools. But the standards of education in special schools have to be the same as in regular schools. An access to premises and fa­cilities has to be provided for people with hard physical invalidity.
Comment: Strategic aims of education are in positive directions, having in mind the commit­ment of the Government to provide education for children with invalidity and their inclusion in the system of regular schooling.
The inclusion of children with invalidity, where it is possible, in the system of regular schooling is still in the first phase and without appropriate conditions from the aspect of technical and other aids and appropriate special educators (defec­to­lo­gical staff).

Regarding the integration of a certain category of people with invalidity in the educational sys­tem, the way and the timing of the inclusion with an objective and professional assessment have to be taken into consideration.

Вработување и работење

Employment and Working

На овој план се укажува дека државата е долж­на да создаде услови за да лицата со инвалид­ност се оспособат да ги остваруваат своите чо­ве­ко­ви права, особено во сферата на врабо­ту­ва­ње на пазарот на трудот.
Во прописите кои се донесуваат во областа на трудот треба да се внимава да не постои ни­как­ва дискриминација во однос на врабо­ту­ва­њето на лицата со инвалидност. Во исто време, државата треба да оствари програми за под­дршка за вклучување на лицата со инва­лид­ност на пазарот на трудот. Оваа поддршка се ос­тварува главно преку обезбедување соод­вет­но професионално образование, давање повол­ни кредити и грантови како и извесни прила­го­ду­вања кои треба да овозможат соодветен прис­тап до работното место и адаптација на ра­ботното место.
Како работодавец, државата треба да создава по­годни услови за вработување на лицата со инвалидност во јавниот сектор.
Во соработка на државата, организацијата на ра­ботниците и организацијата на работо­дав­ци­те треба да им обезбедат на лицата со инва­лид­ност еднакви услови за работење, добра зара­бо­тувачка и заштита при работа за да се спре­чи добивање на професионални заболувања и повреди на работникот.
Коментар: На планот на вработувањето на ин­ва­лидните лица, особено со донесувањето на Законот за вработување на инвалидните лица-2000 година се бележи позитивен напредок-би­деј­ќи се создадени и погодности за вра­бо­ту­ва­ње на инвалидните лица, како и преку актив­ни­­те мерки за вработување што ги донесе Вла­да­та на РМ. Сепак во средното и високото образование треба да се обезбедат нови за­ни­ма­ња и работни операции од областа на елек­тро­никата и информатиката, зависно од мож­ностите на овие лица.

Исто така, потребно е да се изготви и номен­кла­тура на занимања што произлегува и од за­клу­чоците од одржаната тркалезна маса во сеп­­тем­ври 2007.
Загрижува иницијативата која е во постапка од Министерството за труд и социјална политика со работната верзија на закон за вработување на инвалидни лица со кој се предлага нама­лу­ва­ње на постојните поволности при врабо­ту­ва­ње­то и работењето на инвалидните лица.

It has been pointed out that the State has to cre­ate conditions for people with invalidity to be able to realize their rights, especially in the sphere of employment in the labor market.
The regulations referring to labour should pay attention to nondiscrimination in relation to em­ployment of people with invalidity. At the same time the State has to provide supportive pro­grammes for inclusion of people with invalidity in the labor market. This support can be realized with appropriate professional education, pro­viding favorable credits and grants and certain adaptations which will enable an access to the premises and adaptations of the working places.
The State as an employer has to create favorable conditions for employment of people with inva­lidity in the public sector.
The organization of workers and the organiza­tion of employers in cooperation with the State have to provide equal working conditions, good salaries and protection at work in order to pre­vent professional diseases and injuries of the worker.
Comment: The Law on Employment of invalid people, adopted in 2000, has brought a signifi­cant progress in creating favorable conditions for employment of people with invalidity, as well as the active measures for employment brought by the Government of the Republic of Macedonia. However, the secondary and the higher educa­tion should provide new vocations and job op­erations in the field of electronics and informat­ics according to the abilities of these people.

The conclusions of the Round Table Discus­sions, held in September 2007, pointed out the necessity of adopting a nomenclature of voca­tions.
The initiative of the Ministry of Labour and So­cial policy with the draft Law on Employment of people with invalidity, which is in procedure, suggests reduction of the existing favorable con­ditions at employment and working of people with invalidity.

Креирање на политики

Policy Making

На планот на креирањето на политиките, еко­ном­ските политики и обезбедување на при­хо­ди и социјална сигурност, социјална заштита, до­мување, културен живот, проценка на про­гра­мите за лицата со инвалидност и потребен стру­чен кадар, Стратегијата упатува на обвр­ски­те што треба да ги прави државата на овој план заради вклучување на инвалидните лица во остварување на овие цели.
Коментар: На остварување на оваа цел немаме за­бележано вклучување на лица со инва­лид­ност од страна на соодветните институции, а нив­ното вклучување се остварува самостојно или на нивно барање преку невладини орга­ни­за­ции, односно преку образовните и соци­јал­ни­те институции. Во креирањето на полити­ки­те постојат одредени заложби и остварувања. На планот на вработување на стручен кадар укажуваме на потребата од вработување на стру­чен дефектолошки кадар и истиот да не се заменува со други кадри освен ако тоа е не­ми­нов­но.

Within the policy making, the State has to pay attention to the economic policy and funds, so­cial security, social care and housing, cultural life, assessment of the programmes for people with invalidity and the necessary professional staff. The National Strategy points out the re­sponsibilities of State on this plan to include in­valid people in the realization of its aims.
Comment: In realization of this aim, there has not been any organized inclusion by the relevant institutions. But the inclusions have been carried out on individual requests and helped by non-governmental organizations, i.e. through educa­tional and social institutions. There are certain commitments and realization within policy making. We also point out the need and impor­tance of employing professional special educa­tors (defectological staff) and not to replace them with other staff, if it is unavoidable.

Спорт и рекреација

Sport and recreation

Во стратегијата се укажува дека е неминовно што е можно порано да се започне со спортот и спортската рекреација и рехабилитација и да му се овозможи на лицето со инвалидност пре­ку програмиран тренажен процес да ја подоб­ри својата здравствена состојба, да се рехаби­ли­тира и социјализира и да стане корисен член на средината која го опкружува.
Лицата со инвалидност кои покажуваат афи­ни­те­ти и добри резултати во одредена спортска дисциплина и доколку ги исполнат кри­те­риу­ми­те пропишани од Меѓународниот па­­ра­о­лимписки комитет во еден од повеќе спортови и спортски дисциплини од програ­мата на лет­ни­те и зимските паролимписки иг­ри потребно е државата да создаде услови за спорт и ре­креа­ција на овие лица.
Коментар: Спортот и рекреацијата бележат по­­зитивен тренд и поддршка-особено преку Фе­дерацијата за спорт и рекреација на ин­ва­ли­ди­те на РМ, специјалната олимпијада на инва­лид­ните лица и спортската федерација на глу­ви на РМ кои успешно ја афирмираат земјата на меѓународни спортски натпревари со осво­ју­вање медали заради што треба и понатаму да се негува и поддржува.

The Strategy indicates that it is very important to start with sport recreation and rehabilitation as early as possible and to enable people with inva­lidity through special programmed training proc­ess to improve their health condition, to reha­bilitate and socialize them, and make them use­ful citizens in their environment.
If people with invalidity show certain affinity and good results in certain sport discipline, and fulfill the criteria of the International Para Olympic Committee in one or more sports disciplines of summer and winter Para Olympic Games programmes, the State has to create con­ditions for sport and recreation of these people.
Comment: Sport and recreation show positive trend and are supported by the Federation for sport and recreation of invalid people in the Re­public of Macedonia and the Sport Federation of the deaf in the Republic of Macedonia. They successfully affirm the country at international sport events wining medals, which has to be supported and greeted.

Информации и истражување

Information and Research

На институционален план потребно е постое­ње на база на податоци. Овие информации тре­ба да се однесуваат на севкупните животни ус­ло­ви на лицата со различен вид на степен на инвалидност. Се разбира дека е потребно да се гарантира тајноста на податоците.
Коментар: Во РМ нема приближно точни по­да­тоци за бро­јот на инвалидните лица-заради што др­жа­ва­та треба во пописот на населението да обез­бе­ди посебно подглавје за попис на ли­цата со ин­валидност од сите категории. Со ова ќе се овоз­можи успешно планирање за развој и ос­тварување на права од сите аспекти на ли­ца­та со инвалидност.

On institutional plan, it is necessary to have data base. The information has to reflect the entire living conditions of people with different type and level of invalidity. It is necessary to guaran­tee the secrecy of the data.
Comment: The Republic of Macedonia does not possess the accurate number of invalid people. Thus, the State has to include a special census chapter for people with invalidity of different categories. That will enable good development planning and realization of the rights of people with invalidity.

Меѓународна соработка

International Cooperation

Во својата соработка со ОН и нејзините аген­ции е предвидено: Република Македонија да ги вградува прашањата кои се однесуваат на лицата со инвалидност. Во исто време, при со­ра­ботката со други држави и меѓународни ор­га­низации, нашата држава треба да ги внесува аспектите и стандардите кои се однесуваат на овие лица. За таа цел се одржува и оваа кон­фе­рен­ција.

The Republic of Macedonia in cooperation with UN and its agencies anticipated that it has to im­plement the issues which are related to people with invalidity. At the same time, our State in cooperation with other countries and interna­tional institutions has to implement aspects and standards related to these people. This is the rea­son why we organize this Conference.

Мониторинг на остварувањето на На­цио­налнатаСтратегија за изедначување на правата на лицата со инвалидност

Monitoring the Realization of the NationalStrategy for Equal Rights of People with Handicap

Владата на Република Македонија ги задол­жу­ва ресорните министерства во рамките на нив­ни­те законски овластувања да преземаат мерки за спроведување на ова стратегија.

The Government of the Republic of Macedonia puts in charge the relevant Ministries within their legal authorities to undertake measures for carrying out this Strategy.

Ресорните министерства се должни најмалку ед­­наш годишно да поднесуваат извештај до Вла­дата на РМ и Нацио­нал­ното координатив­но тело за преземените мерки во спроведу­ва­ње­то на оваа стратегија.
Коментар: Поголем број од министерствата иако со стратегијата имаат обврски да ги реа­ли­зираат целите се однесуваат инди­фе­рентно, ос­вен кога иницијативите произ­ле­гу­ваат од нев­ла­дините организации за лица со ин­ва­лид­ност, односно кога се бараат интер­вен­ции од Владата на РМ која го согледува про­бле­мот.

The relevant Ministries are obliged at least once a year to submit a report to the Government of the Republic of Macedonia and the National Co­ordinative Body on the undertaken measures for carrying out this Strategy.
Comment: Most Ministries, besides their obli­gation to carry out the aims of the Strategy work indifferently, except when the initiative is taken by NGOs for people with invalidity, i.e. when they ask the Government of the Republic of Ma­cedonia to intervene, and the problem is re­vealed.

Заклучок

Conclusion

Националната стратегија со нејзините цели се спроведува особено од одделни надлежни др­жав­ни органи како: Министерство за труд и со­цијална политика, Министерство за обра­зо­ва­ние и наука, но сепак под влијание и барања на невладините организации во кој се органи­зи­рани лицата со инвалидност.
Треба да се истакне, Министерство за труд и социјална политика, кое при донесување на соодветни закони, организира расправа и со постојните невладини организации за лица со инвалидност-со што најмногу ги почитува оп­ре­­делбите од стратегијата.
Собранието на РМ има формирано интер­пар­ла­ментарна пратеничка лоби група на која при донесување на закони за лицата со инвалид­ност се расправа по предлог законите и се дава со­од­­ветно мислење, но најмногу по законите од социјалната сфера и вработување.
Треба да се истакне дека во Собранието на РМ во постапка се наоѓа законот за заштита на ин­ва­лидните лица од дискриминација предложен од невладина организација.
Оптимистички е фактот што Владата на РМ по­кажува заинтересираност за соработка и над­минување на прашањата сврзани за оства­ру­вање на еднакви права и можности на инва­лид­ните лица бидејќи е присутна преку пос­тап­но надминување на проблемите и унап­ре­ду­вање на заштитата на инвалидните лица.

The National Strategy and its aims are carried out by authorized state organs such as the Min­istry of Labour and Social Policy, Ministry of Education and Science, and under the influence and requests of the non-governmental organiza­tions of people with invalidity.
It has to be pointed out that the Ministry of La­bour and Social Policy, while bringing some laws, organize discussions and cooperates with the NGOs. Thus it respects the commitments of the Strategy.
The Assembly of the Republic of Macedonia has formed an intereparlamentary lobby group which discusses the draft-laws on people with invalid­ity and gives its opinion on laws of the social sphere and employment.
It has to be pointed out that the Law on Protec­tion against Discrimination of Invalid People is in procedure in the Assembly of the Republic of Macedonia, proposed by a non-governmental organization.
The fact is that the Government of the Republic of Macedonia is really interested in cooperation and carrying out the issues related to equal rights and possibilities of invalid people. The Govern­ment tries to overcome the problems and im­prove the protection of people with invalidity. It has appointed an adviser to the Prime Minister on this issue.

Citation:Chadinoski B. National Strategy for Equal Rights of People with Disabilities in the Republic of Macedonia with Comments on its Realization. J Spec Educ Rehab 2007; 8(3-4):89-97.

Литература / References

1. Национална стратегија за изедначување на правата на лицата со инвалидност во РМ (Сл. весник на РМ бр. 101 / 2001)