ИСТРАЖУВАЧКА СТУДИЈА: СТРЕС, НАЧИНИ НА СПРАВУВАЊЕ СО СТРЕСОТ И ПОДДРШКА НА РОДИТЕЛИТЕ НА ДЕЦА СО АУТИСТИЧЕН СПЕКТАР НА НАРУШУВАЊА

Мери НОЛЧЕВА¹

Владимир ТРАЈКОВСКИ²

¹Невработен дефектолог, Скопје, Македонија
² Универзитет „Св. Кирил и Методиј“, Филозофски факултет, Институт по дефектологија, Скопје, Македонија

EXPLORATORY STUDY: STRESS, COPING AND SUPPORT AMONG PARENTS OF CHILDREN WITH AUTISM SPECTRUM DISORDERS

Meri NOLCHEVA¹

Vladimir TRAJKOVSKI²

Примено: 08.07.2015
Прифатено: 24.07.2015
UDK: 364-787-24:159.944.4]:616.89-053.2

Recived: 08.07.2015
Accepted: 24.07.2015
Original article

Резиме

Abstract

Вовед:Секоја година сè повеќе семејства се соочуваат со посебни предизвици поврзани со одгледувањето дете со АСН. Стресот е значаен аспект од исполнувањето на улогата на родител, а родителството на дете со АСН значително влијае на стресот што се доживува. Низ литературата се посочува дека нивото на стрес кај родителите е обратно-пропорционално со семејната поддршка и начините на справување со стресот.
Цел:Проценка на нивото на стрес кај родителите на деца со АСН, на начините за справување со стресот и на нивото на семејната поддршка во споредба со родителите на деца со ИП
Методологија:Примерокот беше составен од група родители на деца со АСН (N=35) и група родители на деца со ИП (N=35). Тие пополнија четири прашалници: PSI-SF, Brief COPE, FSS и демографски прашалник. Податоците беа обработени со t-тест за компарација, со хи-квадрат за компарација на дистрибуцијата на фреквенцијата и со Пирсоновиот коефициент за корелација, со значајност на ниво p<r;0,05.
Резултати:Во однос на стресот нема разлика помеѓу двете групи. Начините за справување со стресот што ги користат родителите на деца со АСН посочуваат дека честото одбегнување (r=0,469) и неангажираноста (r=0,567) доведуваат до зголемување на стресот кај родителите. Семејната поддршка (r=-0,415) се покажа како битен фактор за ублажување на стресот и механизам за справување со стресот кај родителите на деца со АСН.
Заклучок:Не постојат разлики во нивото на стрес, во начините за справување со стресот и во нивото на поддршка помеѓу родителите на деца со АСН и со ИП.

Introduction:Each year more families are confronted with unique challenges related to raising a child with ASD. Parenting stress is a significant aspect of fulfilling the role as a parent, and having a child with ASD greatly influences the experienced stress. The literature review indicates that parenting stress is inversely proportional to family support and coping mechanisms.
Aim:Appraising the stress level among parents of children with ASD, the coping mechanisms and the level of family support, in comparison with parents of children diagnosed with ID.
Method:A group of parents of children with ASD (N=35) and a second group of children with ID (N=35) completed four questionnnaires: PSI-SF, Brief COPE, FSS and demographic questionnaire. The data was analyzed using t-test for comparison, Chi-square test for comparing frequency distributions and Pearson coefficient for correlation, with p<r;0.05 level of significance
Results:Parenting stress did not differ between the two groups. The coping mechanisms used by the parents of children with ASD showed that increased usage of distraction (r=0.469) and disengagement (r=0.567) increased the level of parenting stress. Family support (r=-0.415) is a key buffer and coping mechanism for managing the stress in parents of children with ASD.
Conclusion:There are no differences in the level of stress, coping mechanisms and the level of support comparing parents of children with ASD and ID.

Citation: Nolcheva M, Trajkovski V. Exploratory study: stress, coping and support among parents of children with autism spectrum disorders. J Spec Educ Rehab 2015; 16(3-4):84-100. doi: 10.1515/JSER-2015-0013

Клучни зборови: аутистичен спектар на нарушување, интелектуална попреченост, стресот на родителите, начини за справување, семејна поддршка

Keywords: autism spectrum disorder, intellectual disability, parenting stress, coping mechanisms, family support

Адреса за кореспонденција:
Мери НОЛЧЕВА
ул. „Томе Арсовски“ бр. 23/6
1000 Скопје, Р. Македонија
E-пошта: mnolceva@gmail.com

Corresponding address:
Meri NOLCHEVA
Tome Arsovski nr. 23/6
1000 Skopje, Republic of Macedonia
E-mail: mnolceva@gmail.com