ВЛИЈАНИЕТО НА АУТИСТИЧНИОТ СПЕКТАР А

НАРУШУВАЊЕ ВРЗ МАКЕДОНСКИТЕ

СЕМЕЈСТВА И НИВНИТЕ ИСКУСТВА ЗА

ЕДУКАЦИЈА НА РОДИТЕЛИТЕ

Јасмина ТРОШАНСКА1

Владимир ТРАЈКОВСКИ1, 2

Филип ЈУРТОСКИ1

Давид РОС ПРИС3, 2

THE IMPACT OF ASD ON MACEDONIAN FAMILIES AND THEIR EXPERIENCE OF PARENT EDUCATION

Jasmina TROSHANSKA1

Vladimir TRAJKOVSKI1, 2

Filip JURTOSKI1

David ROSS PREECE3., 2

Резиме

Вовед

Аутистичниот спектар на нарушувања (АСН) се смета дека има големо влијание врз семејниот живот. Едуцирањето на родителите кои имаат деца со АСН за нивната состојба е од корист и за родителите и за децата. Како и да е, таквите програми се недостапни во југоисточна Европа.

Цели

За да обрне внимание на ова, ESIPP проектот беше воспоставен за да се развие и да се овозможи еду- кација на родителите за хрватските, кипарските и македонските семејства, на начин што беа истре- нирани 335 членови на семејства. Беа развиени обуки за едукација на родителите и создавање на материјали кои се различни во однос на локалниот контекст, како и препораки за европските креатори на политиката. Овој труд ги презентира резултатите од истражу- вањето кое се однесува на 70 членови на македонски семејства.

Методологија

Проектот беше проценет со употреба на методологија на повеќе методи и програми за проценка во кои семејстватабеаанкетиранивоодноснанивнитеиску- ствазасемејниотживотивлијаниетонаедукацијата народителите.Прашалниципредедукацијата(n=70) ипослеедукацијата(n=42)беапополнетиибеаспро- ведениполуструктуираниинтервјуа(n=16).

Резултати

Клучнитерезултатикоисеповрзанисовлијаниетона АСНврзквалитетотнаживот,семејнитеискустваза стигматизација и изолација, несоодветната професио- налнаподдршкаизначењетонасемејнатаподдршка. Беа идентификувани бенефитите од едукацијата на родителитеинејзинитепозитивнивлијанијаврзсре- ќата на родителите и проблемите во врската, како и потребата за континуирана едукација на родителите и професионалците заАСН.

Клучни зборови: едукација на родителите, аутисти- чен спектар на нарушувања, семеен живот,под- дршка

Abstract

Introduction

Autism spectrum disorder (ASD) is identified as having a significant impact on family life.Educating parents of children with ASD about the condition benefits both child and family. However, such programmes are typically unavailable in South-east Europe.

Aims

Toaddressthis,theESIPPprojectwasestablishedto develop and provide parent education (PE) for Croatian, Cypriot and Macedonian families,training

335 family members in total. A parent education curriculum and locally differentiated materials were developed,aswellasrecommendationsforEuropean policymakers.Thispaperpresentsthefindingsofthe studyregardingthe70Macedonianfamilymembers.

Methodology

The project was evaluated using a mixed methods programme evaluation methodology in which families weresurveyedregardingtheirexperienceoffamilylife andtheimpactofparenteducation.Pre-PE(n=70)and post-PE questionnaires (n=42) were completed, and semi-structuredinterviewswereundertaken(n=16).

Findings

KeyfindingsrelatetotheimpactofASDonqualityof life, families’ experience of stigma and isolation,the inadequacyofprofessionalsupportandtheimportance offamilysupport.ThebenefitsofPEanditspositive impactonparentalhappinessandrelationalissuesare identified, as is the need for continued parent and professionaleducationregardingASD.

Keywords: Parent education, autism spectrum disorder, family life, support.