НЕКОИ АСПЕКТИ ЗА КВАЛИТЕТОТ НА ЖИВОТОТ КАЈ ЛИЦАТА БОЛНИ ОД МУЛТИПЛЕКС СКЛЕРОЗА

Оливера РАШИЌ-ЦАНЕВСКА
Наташа ЧИЧЕВСКА-ЈОВАНОВА

Филозофски факултет,
Универзитет „Св. Кирил и Методиј“, Институт за дефектологија
Скопје, Македонија

SOME DETERMINATS OF QUALITY OF LIFE IN PATIENTS SUFFERING FROM MULTIPLE SCLEROSIS

Olivera RASHIKJ-CANEVSKA
Natasha CHICHEVSKA-JOVANOVA

Примено: 22.01.2015
Прифатено: 18.02.2015
UDK: 364.622:616.831/832-004-2

Recived: 22.01.2015
Accepted: 18.02.2015
Original article

Резиме

Abstract

Лицата со мултиплекс склероза се соочуваат со бројни предизвици кои од своја страна може да влијаат врз работите што тие ги сакаат и имаат потреба да ги направат. Често ограничувањата ја намалуваат способноста за справување и задоволување на обврските во домот, на работното место и во пошироката општествена заедница, така што едноставните секојдневни активности се трансформираат во дневни фрустрации.

Основна цел во истражувачкиот процес беше одблиску да го претставиме животот на лицата болни од мултиплекс склероза на територијата на Република Македонија, проблемите со кои тие секојдневно се соочуваат и начините на кои ги надминуваат истите. Беа користени методите на структурална, дескриптивна и функционална анализа, како и методот на генерализација, техниките анализа на документација, скалирање и анкета и примена на прашалник составен од комбинација на неколку скали и индекси за проценка, како основен инструмент. Примерокот беше пригоден, составен од 32 лица со мултиплекс склероза на возраст од над 18 години, а резултатите беа добиени со статистичка обработка на податоците и примена на комбинација на хи квадрат тестови, со значајност на ниво p<r;0,05.

Според резултатите добиени на Индексот на инвалидност, 47% од лицата со мултиплекс склероза имаат ограничена самостојност во изведувањето на секојдневните активности што води до 31% од испитаниците ретко да учествуваат во активностите од секојдневниот живот, резултат добиен со Индексот на активности според Frenchay. Можеме да констатираме дека Индексот на инвалидност е поголем кај постарите испитаници и често следен со пад на фреквенцијата на активности во секојдневниот живот.

People with multiple sclerosis are faced with numerous challenges which in turn may affect the things they want to do or have a need to do. Very often, constraints caused by the disease reduce their ability to cope with and meet their responsibilities at home, at work and within a broader community transforming simple daily activities into daily frustrations.

The main goal of the research process was to present the life of persons with multiple sclerosis in the Republic of Macedonia, the problems they face every day, and the way they exceed them. We used the methods of structural, descriptive and functional analysis, as well as the method of generalization. We applied data (document) analysis, scaling and inquiry, and as a basic instrument we used a questionnaire composed of a combination of several scaling and index assessments. There was a convenient sample of the research composed of 32 persons with multiple sclerosis over the age of 18, and the results were obtained by a statistical analysis of the data and application of the combination of chi square tests, with a p<r;0.05 level of significance.

According to the results of the Index of disability, 47% of the people with multiple sclerosis have limited independence in providing daily activities leading up to 31% of the examinees with rare participation in the everyday social activities, the result obtained by the Frenchay Index of activities. We can conclude that the Index of disability is higher with older respondents and it is often followed by a drop of the daily activity frequency.

Citation: Rashikj-Canevska O, Chichevska-Jovanova N. Some determinants of quality of life in patients suffering from multiple sclerosis. J Spec Educ Rehab 2015; 16(1-2): 17-35. doi: 10.1515/JSER-2015-0002

Клучни зборови: мултиплекс склероза, квалитет на животот, индекс на инвалидност, самостојност

Keywords: multiple sclerosis, quality of life, Index of disability, independence

Адреса за кореспонденција:
Оливера РАШИЌ ЦАНЕВСКА
Филозофски факултет,
Институт за дефектологија
бул. Гоце Делчев 9A,1000 Скопје, Р. Македонија
Е-пошта: oliverarasic@fzf.ukim.edu.mk

Corresponding address:
Olivera RASHIKJ CANEVSKA
Faculty of Philosophy,
Institute of Special Education and Rehabilitation
blvd. Goce Delcev 9A, 1000 Skopje, R Macedonia
E-mail: oliverarasic@fzf.ukim.edu.mk